Broekpolder 'blauwdruk voor tuinbouw'

De Broekpolder ligt tussen de Wollebrand en Wippolderlaan in de gemeente Westland en omvat de dorpen Wateringen, Kwintsheul en Honselersdijk en de bloemenroute N222. In de polder van ruim 600 hectare staat 425 hectare aan kassen van zo'n honderd glastuinbouwbedrijven, wonen zo'n tweeduizend mensen in ongeveer vierhonderd huizen en ligt een natuurgebied van 40 hectare.

Ondernemers en bewoners hebben Coöperatie Broekpolder 2040 in 2020 opgericht om ook op de lange termijn prettig te kunnen wonen en werken in de polder. 'We willen van onderaf een ruimtelijke visie ontwikkelen voor een duurzame toekomst waarin wonen, werken, wegen, water en groen een plek krijgen', zegt voorzitter Erik Persoon van de coöperatie.

Persoon is een van de directeuren van Forever Plants in Honselersdijk, een kwekerij die al meer dan dertig jaar is gespecialiseerd in de productie van tropische planten. De helft van zijn tijd kan de Zuid-Hollandse kweker besteden aan zijn werk voor de coöperatie, dankzij de volgende generatie die de dagelijkse leiding van de kwekerij van hem overnam.

Duurzaamheid is een belangrijk speerpunt in de kwekerij, wat voor energie bijvoorbeeld blijkt uit de deelname aan aardwarmteproject Trias Westland. Maar om nog verder te verduurzamen is in de ogen van de kweker een combinatie nodig van windmolens, zonneparken, aardwarmte en wellicht nog andere energiebronnen. Persoon vindt het belangrijk om positief naar de toekomst te blijven kijken, ondanks de energiecrisis en mogelijk nieuwe overheidsmaatregelen.

Uitzoekwerk

Samen met zijn collega's in de coöperatie heeft Persoon het nodige uitzoekwerk gedaan over duurzame energie in rapporten van Wageningen University & Research en andere kennisinstituten. Daar kwamen veel ideeën en keuzemogelijkheden uit. Dat bracht hem tot de conclusie dat deskundigen nodig waren om de energietransitie vorm te geven.

Daarom zocht de coöperatie contact met Glastuinbouw Nederland en Greenports Nederland. Op 25 augustus van dit jaar is samen met hen het project 'Broekpolder 2040: Naar een aanpak voor vitale en energieneutrale glastuinbouwgebieden' gestart. De financiering komt voor een deel uit een Samenwerken aan groen-economisch herstel (SGEH)-subsidie.

Om zoveel mogelijk gebruik te maken van bestaande kennis, worden experts ingehuurd voor het project. Bijvoorbeeld projectleider Mark Zwinkels van tuinbouwadviesbureau Florpartners, bedrijfskundige Frank Hollaar en energieconsultant Pierre Grootscholten. Bij de deskundigen zit ook Robert Solleveld, themaspecialist energie en digitalisering bij Glastuinbouw Nederland en in die hoedanigheid ook lid van het programmateam Kas als Energiebron (KaE).

KaE is een onderzoeks- en kennisdeelprogramma waarin overheid en bedrijfsleven samenwerken om in 2040 tot een fossielvrije glastuinbouw te komen. Solleveld: 'We organiseren jaarlijks zo'n vijftig bijeenkomsten voor in totaal 2.500 mensen. Daarnaast nemen structureel ongeveer 150 personen deel aan de cursus Het Nieuwe Telen.'

Kopieerbaar

Het project in de Broekpolder is het eerste in zijn soort op gebiedsniveau. De uitkomsten zouden wat betreft Solleveld moeten dienen als blauwdruk voor andere glastuinbouwgebieden in Nederland. Dat wil zeggen dat ze een aanpak willen kiezen die kopieerbaar is.

'We vinden de Broekpolder heel geschikt om in te pionieren, omdat de ondernemers vooruitstrevend en initiatiefrijk zijn en de coöperatie goed is georganiseerd', legt Solleveld uit. In het project zorgt KaE voor trainingsmateriaal en excursies om glastuinbouwers te ondersteunen bij het maken van keuzes.

De afgelopen maanden zijn door een pilotgroep de energiestromen in het glastuinbouwgebied met visualisaties in kaart gebracht om te kijken waar winst is te behalen. In een workshop hebben de betrokken ondernemers kunnen zien hoe de verschillende glastuinbouwbedrijven scoren op CO2-uitstoot. Daarnaast konden ze hun kennisniveau op energiegebied bijspijkeren.

Toekomstscenario

Het ontwikkelen van toekomstscenario's gebeurt op basis van de afspraken uit een convenant dat coöperatie Broekpolder 2040 sloot met de landelijke overheid. Dit gaat over verduurzaming en herstructurering van het gebied.
KaE zorgt voor tools, zoals dashboards, om de bijbehorende gegevens door te rekenen en in beeld te brengen. Als voorbeeld van een toekomstscenario noemt Solleveld de oprichting van een eigen energiebedrijf in de Broekpolder. Maar de berekeningen kunnen net zo goed op iets anders uitdraaien.

Persoon is enthousiast over wat hij tot nu toe heeft gezien en is ervan overtuigd dat er met samenwerking in de hele Broekpolder nog veel is te optimaliseren. Hij stelt dat het belangrijk blijft draagvlak te houden onder alle belanghebbenden in de polder. 'We willen een duurzame woon- en leefomgeving creëren. Niet alleen voor onszelf, maar vooral voor toekomstige generaties.'