'Uien afvoeren voor 0 euro gaat niet meer gebeuren'

'De zogeheten nuljaren, dus de tijd dat Nederlandse akkerbouwers hun uien voor niets moesten weggooien, is echt voorbij', durft Arts wel te stellen. De bedrijfsadviseur van Countus ziet een overwegend zonnige toekomst voor de uienmarkt. 'Wel blijft het belangrijk dat Nederlandse uientelers voldoende tonnen van een goede kwaliteit kunnen leveren.'

Arts gaf gisteravond in een tweegesprek met zijn collega Egbert Bakker zijn visie op de afzetstrategie voor akkerbouwers op een bijeenkomst van Countus in Lelystad. De avond die werd bezocht door zo'n 150 voornamelijk Flevolandse akkerbouwers, was speciaal georganiseerd vanwege het 25-jarig werkjubileum van Arts bij het accountantskantoor.

In zijn toelichting op de afzet van met name aardappelen en uien gedurende de afgelopen 25 jaar, legde Arts uit wat de karakteristieke verschillen zijn tussen beide markten. De aardappelmarkt is volgens hem vooral een kwestie van vraag en aanbod. 'De vraag staat behoorlijk vast en daarmee is de markt redelijk voorspelbaar vanaf het moment in het seizoen dat duidelijk is wat ongeveer het aanbod gaat zijn.'

Gaten vullen op de wereldmarkt

Bij uien ziet de bedrijfsadviseur minder het directe verband tussen vraag en aanbod. Hij wijst erop dat de uienmarkt wereldwijd wordt beïnvloed door allerlei factoren en dat het Nederlandse aanbod traditioneel wordt gebruikt om gaten op te vullen. Aan de hand van een afbeelding laat Arts zien dat zowel de gemiddelde uienprijs als het Nederlandse uienareaal de laatste decennia een stijgende lijn laat zien.

'Je kunt daarmee stellen dat we nog niet genoeg uien telen en dat bij een areaal van 40.000 hectare de prijzen wellicht nog beter zijn.' Een verklaring voor de betere prijsvorming is volgens Arts dat wereldwijd de vraag naar uien harder groeit dan het aanbod. 'De markt is meer aanbodgestuurd en dat is voor de uientelers zonder meer een gunstige ontwikkeling.'

Bakker wil van Arts weten wat de invloed is van de stemming in de markt voor zowel aardappelen als uien. Zelf geeft Bakker het voorbeeld van een foto in de krant van het eerste vrachtschip op de Zwarte Zee dat enkele maanden na de inval van Rusland in Oekraïne weer graan kwam halen. Dat zorgde toen voor een bepaalde stemming op de graanmarkt en had ook gevolgen voor de prijzen van andere landbouwproducten.

Effect van verwachtingswaarde

Arts legt uit dat er altijd wel sprake is van invloed van de politiek of het weer op de prijsvorming. 'Het gaat dan vaak om de verwachtingswaarde van het effect daarvan. Als het bijvoorbeeld de hele zomer droog is, lopen de prijzen vaak op. Terwijl niet duidelijk is of er daadwerkelijk schade is aan de gewassen. Als de prijs dan direct weer daalt bij de eerste de beste regenbui, weet je wat stemming kan doen met de markt.'

In de loop van de jaren heeft Arts altijd veel marktprijzen verzameld en vastgelegd. Daardoor kan hij goede vergelijkingen maken. Hij vraagt de aanwezige akkerbouwers of zij weten wanneer de uien voor het laatst een heel jaar goedkoper waren dan 5 euro per 100 kilo. Dat was in 2011. Verder was 2017 het laatste jaar dat uien uiteindelijk voor nul euro weg moesten, omdat de vraag helemaal wegviel.

Daar is nu geen sprake meer van, besluit Arts. Hij berekende dat de gemiddelde uienprijs van de laatste vijf jaar uitkomt op bijna 24 euro per 100 kilo. Zijn inschatting is dat deze gemiddelde prijs de komende jaren minimaal gehandhaafd blijft. 'Zeker dit jaar gaan we die prijs ruimschoots halen. Voor de telers blijft het inderdaad vooral een uitdaging om gezonde uien te kunnen blijven telen, met het wegvallen van middelen en het veranderende klimaat.'