'Kijk ook naar je Europese noaber'

Voor de agrarische sector is het goed te beseffen dat inflatiestress, en dus ook voedselprijzen, bovenaan het prioriteitenlijstje van de Europese kiezer staat. Zelfs in lidstaten als Italië, waar immigratie voor spanningen zorgt. Stijgende rente, lonen en olieprijzen. Centrale banken proberen angstvallig de inflatie onder controle te brengen.

Voor kandidaten op zoek naar kiezers is het leerzaam om te kijken hoe die inflatie wordt beleefd. In 2015 vroegen onderzoekers 18.000 Amerikanen hoe ze de economische werkelijkheid beleefden. Vrouwen bleken vooral de melkprijs in de gaten te houden, mannen de benzineprijs. In huishoudens waar vrouwen en mannen de huishoudelijke taken gelijk verdeelden, was er geen verschil.

De afgelopen twintig jaar was de breedgedragen mening dat de overheid zich moet beperken tot kerntaken. De burger als klant. Dat was ook de trend in het landbouwbeleid: problemen zouden worden opgelost door de markt. Maar maandag hield de Canadese premier Justin Trudeau een bijeenkomst met supermarkten. Doel: voedselprijzen verlagen. In Frankrijk horen we al tijden zulke berichten. Kennelijk kan de markt het toch niet alleen.

In de Britse podcast 'The Rest is Politics' hoorde ik laatst Catherine Ashton, buitenlandvertegenwoordiger van de Europese Unie van 2009-2014. Zij zegt dat problemen de neiging hebben om op hetzelfde moment op te duiken. Maar ze lagen soms al tientallen jaren te sudderen. Vaak schoof de overheid heikele besluiten voor zich uit of werden geitenpaadjes bewandeld. Ieder probleem als een wedstrijd op zich. Pleisters plakken noemt Ashton dat. En dan maar weer door naar de volgende crisis. Mijn verzoek aan kandidaten en hun oplossingen in de aanloop naar de komende twee verkiezingen: laat paranoïde nationalisme het debat niet kapen.

Een probleem dat bijvoorbeeld al jaren voor ons wordt uitgeschoven, is de uitbreiding van de Europese Unie (EU). Onlangs gaf voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie in haar State of the Union een signaal af: uitbreiding is onontkoombaar. Zij is voorstander van het 'vervolmaken' van de EU. In het voorjaar van 2024 komt de Europese Commissie met een voorstel. Onder andere over onze 'noaber' Oekraïne. Goed dat iemand verder vooruit durft te kijken.