Adema schuift besluit over glyfosaat nog even voor zich uit

De oproep vanuit de Tweede Kamer kwam in de vorm van een motie van Partij voor de Dieren en GroenLinks. Deze motie werd gesteund door SP, Volt, Denk, PvdA, D66, Kamerlid Omtzigt, ChristenUnie en PVV. In een brief aan de Tweede Kamer reageert Adema op dat verzoek. De minister schrijft dat hij het voorstel van de Europese Commissie over de nieuwe Europese goedkeuring van glyfosaat wil afwachten voor hij een besluit neemt.

Ook wil Adema een advies vragen aan het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden. Pas daarna neemt hij een definitief standpunt in over de uitvoering van de motie. 'In de afweging van het kabinet zal uiteraard de aangenomen Kamermotie een zwaarwegende rol spelen', schrijft hij.

Adema heeft eerder gezegd voorstander te zijn van beperkingen op het gebruik van glyfosaat bij het doodspuiten van graslanden. De minister heeft mechanische alternatieven gestimuleerd. Als gewasbeschermingsmiddelen zullen veel boeren glyfosaat missen, erkent hij.

Sterk verdeeld

De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (Efsa) heeft eerder dit jaar geen 'kritieke zorgpunten' geïdentificeerd die de hernieuwde goedkeuring van het herbicide in de weg staan. De Europese Commissie neigt naar het overnemen van het advies van de Efsa en doet waarschijnlijk volgende week een voorstel voor verlenging met vijftien jaar. De lidstaten moeten hierover stemmen tijdens een bijeenkomst van de Standing Committee on Plants, Animals, Food and Feed (SCoPAFF). Op 13 oktober wordt over een definitief voorstel gestemd.

Glyfosaat heeft een toelating tot 15 december 2023. Hernieuwde toelating is allerminst een gelopen race. De andere EU-lidstaten zijn verdeeld, waarbij sommige landen het gebruik van glyfosaat willen verbieden. Onder meer Duitsland en Oostenrijk voelen voor een gebruiksverbod. Ook in Frankrijk is weerstand tegen verlenging.

Tegenstanders wijzen op verschillende wetenschappelijke studies die een verband leggen tussen het gebruik van glyfosaat en de ziekte van Parkinson. Ook wijzen zij op de mogelijke kankerverwekkendheid van het middel dat in de landbouw onder meer wordt gebruikt om gewassen te beschermen tegen onkruid. Voorstanders betogen dat glyfosaat, wanneer het verantwoordelijk wordt gebruikt volgens de goedgekeurde richtlijnen, kan bijdragen aan het handhaven van gewasopbrengsten te midden van de groeiende mondiale voedselvraag.

Compromis

Het besluit over toelating is niet per definitie een zaak van ja of nee tegen het voorstel. Er zijn meer mogelijkheden. Zo kan er een compromis worden gesloten over de duur van de hernieuwde toelating. Ook is het mogelijk dat het Europees Parlement zich ermee gaat bemoeien. Zij hebben de democratische mogelijkheid om een besluit te blokkeren. Tot slot kan het gebeuren dat er evenveel voor- als tegenstanders zijn. Dan staken de stemmen en kan de SCoPAFF zelf bepalen over verlening.

Vaststaat wel dat het oordeel over glyfosaat een Europees besluit zal zijn. Een Nederlands verbod op het gebruik van herbiciden met glyfosaat als werkzame stof is niet realistisch. Oostenrijk wilde in 2020 een landelijk verbod, maar werd teruggefloten door de Europese Commissie omdat dit strijdig is met Europese wetgeving. Ook Luxemburg had zo'n verbod ingesteld, maar dat is vorig jaar door een Europees Hof van Beroep onrechtmatig verklaard.