'Reststromen hergebruiken past goed in bedrijfsplan chrysantenkwekerij'

Bij aankomst op de chrysantenkwekerij van Wouter Duijvesteijn en zijn broer Martijn in Hoek van Holland valt je oog al snel op een grote container met groenafval. 'Waar een tomatenkwekerij één of twee keer per jaar een grote afvalstroom heeft, produceren wij elke dag afval', vertelt Duijvesteijn terwijl hij door de ontvangsthal loopt. 'Omdat wij graag zo efficiënt mogelijk omgaan met tijd, geld, ruimte en middelen, hebben we ongeveer tien jaar geleden laten onderzoeken welke inhoudsstoffen ons afval precies bevat.'

Dat onderzoek leverde interessante resultaten op. Zo bleek dat een deel van het afval uitstekend kan worden toegepast als organisch materiaal. 'Nog interessanter is dat het onderzoek ons heeft geleerd dat de vezelige gedeelten die we bij het verwerkingsproces overhouden heel divers inzetbaar zijn', legt Duijvesteijn uit.

Het eerste experiment met die vezels begon acht jaar geleden. 'We zijn toen papier gaan maken. En dat doen we nog steeds. Een deel van onze verpakkingen is van volledig gerecycled materiaal', aldus de kweker.

Als bestuurslid van Stichting Innovatie Glastuinbouw Nederland is het voor Duijvesteijn de normaalste zaak van de wereld om nog net even wat verder out of the box te denken. 'We waren benieuwd of we ook bouwmaterialen konden maken van de vezelige reststromen in combinatie met mycelium. Dit is een netwerk van schimmeldraden. Dat experiment resulteerde zo'n vier jaar geleden in de grootste biologisch afbreekbare muur van Europa.'

Zo groots pakt de kweker het vandaag de dag niet aan. 'Het was puur een kwestie van kijken hoe ver we konden gaan. Een heel gaaf experiment, dat wel.' Tegenwoordig is Duijvesteijn druk met het creëren van volledig gerecyclede hoezen, gemaakt van plastic afval van het bedrijf. 'De grootste uitdaging daarin is dat deze hoezen er niet aantrekkelijk uitzien. Ze doen een beetje denken aan een vuilniszak. We denken nu hard na over hoe we ze chic kunnen maken. Misschien een wat minder groots project, maar in mijn ogen zeker niet minder leuk.'

Duijvesteijn vertelt dat het hergebruiken van reststromen hand in hand gaat met het economische bedrijfsplan van Beyond Chrysant. 'Het werkt kostprijsverlagend en past in ons duurzaamheidsbeleid. Daarbij hebben we vanaf dag één gezegd dat alle stappen die we zetten de kwaliteit van ons product ten goede moet komen. We investeren daarom pas in een techniek als deze bewezen is en niet omdat iedereen het doet', geeft de kweker aan, die zonnepanelen als voorbeeld noemt. 'En het liefst gaat de investering gepaard met een verlaging van onze kosten.'

Tuindersfamilie

Deze manier van denken is Duijvesteijn met de paplepel ingegoten. 'Zo'n beetje mijn hele familie is tuinder. Mijn vader en zijn broer hebben de chrysantenkwekerij in 1938 in Naaldwijk opgestart. Ik ben zelf nog net niet tussen de chrysanten geboren, maar mijn ouders hadden wel een box op wielen aangeschaft. Ik denk dat ik bijna mijn hele 'boxcarrière' vanuit de kas heb gekeken hoe mijn moeder bloemen aan het inhoezen was', grapt Duijvesteijn terwijl hij richting de kas loopt. In 2009 is Beyond Chrysant verhuisd naar de locatie in Hoek van Holland.

Onderweg wordt Duijvesteijn aangesproken door twee jonge medewerkers. Ze hebben een vraag over de aankomst van nieuwe dozen. Als hij doorloopt, vertelt Duijvesteijn dat ook daar verduurzamingsslagen worden gemaakt. 'Sinds een aantal jaar komen onze dozen ongevouwen binnen. Daardoor passen er zeven keer meer dozen in een vrachtwagen. Ze worden nu op het bedrijf gevouwen door mensen met een Wajong-uitkering. Duurzaamheid gaat in mijn ogen niet alleen over het materiaal zelf, maar ook over het beter benutten van de middelen die beschikbaar zijn. Wajongeren zijn daar een uitstekend voorbeeld van.'

Een verduurzamingsslag hoeft ook niet altijd ingewikkeld te zijn, stelt Duijvesteijn. 'Wij gebruiken bijvoorbeeld veel potgrond. We kunnen ook niet zonder, want het is noodzakelijk voor de productie van onze stekken. Maar wat we sinds kort doen, is een hoogwaardig mengsel toepassen. Dit mengsel bevat meer lucht. We betalen daar meer voor, maar gebruiken er ook minder van. Tegelijkertijd zien we dat de lucht-vochtverhouding van de wortel nu veel beter is. Ook dat is in mijn ogen duurzaam.'

Voorbeelden te over bij de kweker, die vrolijk doorratelt als hij de met witte chrysanten gevulde kas binnenstapt. 'We gebruiken ook al een heel andere vorm van stikstof: varkensmest. Via een biovergister wordt dat omgezet naar een vloeibare vorm van zuivere stikstof. Dat doen we samen met groeispecialist Van Iperen.' Duijvesteijn is trots op dit soort samenwerkingen, vooral omdat ze niet prijsgedreven zijn. 'We kijken met onze partners altijd naar hoe we het beter kunnen doen, zonder over geld te praten. Juist daardoor komen de leukste ideeën op tafel.'

Grote ambities

Verduurzamen is bijna een sport geworden binnen het bedrijf. Duijvesteijn: 'We hebben onszelf het doel gesteld elke drie maanden een concrete verduurzamingsslag te maken. Dat is een grote ambitie, maar we zijn ervan overtuigd dat dit haalbaar is.' In het kader daarvan is deze winter de koelcel verbouwd. Daarmee kan 50 procent aan stroom worden bespaard. 'Dat was een serieuze investering. Maar wel een die het meer dan waard is.'

Ook rijdt sinds begin dit jaar een elektrische trekker rond in de kas en is een paar weken terug een grote accu aangeschaft. Met die accu hopen de broers Duijvesteijn de pieken op het net op te vangen. 'We willen de mogelijkheid hebben het overschot aan warmte en stroom op te slaan voor de momenten dat we het nodig hebben. Het is voor ons een eerste stap om langzaamaan van het gas af te stappen en volledig te gaan draaien op stroom.'

De aanschaf van zo'n accu ziet Duijvesteijn als rendabelere investering dan bijvoorbeeld het dak volleggen met zonnepanelen. 'Iedereen denkt dat zonnepanelen ontzettend duurzaam zijn. Maar mijn broer zei vijf jaar geleden al dat investeren in zonnepanelen niet rendabel is. Hij voorzag al dat ze op termijn niets meer waard zouden worden, omdat het elektriciteitsnet overvol zou raken. Dit past precies in onze visie om niet mee te gaan met de meute, maar bij onze eigen visie te blijven.'

Die visie schetst een toekomst waarin tuinders zo min mogelijk gebruikmaken van de resources van de aarde. 'Dat betekent dat we dicht bij de markt moeten zitten om de transportkilometers te beperken. En dat we een gezond product leveren zonder te veel energie of andere middelen toe te passen', vertelt Duijvesteijn terwijl hij wat chrysanten controleert.

Luisteren naar omgeving

Volgens de Zuid-Hollandse kweker moet de sector nog duidelijker vertellen waarom de tuinbouw belangrijk is voor de maatschappij van de toekomst. Tegelijkertijd moet ook worden geluisterd naar de bezwaren vanuit de omgeving. 'Als de omgeving niet wil dat wij gas gebruiken, moeten wij proberen toe te werken naar een bedrijfsvoering zonder gas. Idem dito voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Want wat heb je eraan als je een product teelt dat de klant graag wil hebben, maar de buurt jou niet accepteert? Dan wordt het voor niemand leuk.'

De overheid mag daarin wel wat meer sturing bieden, vertelt Duijvesteijn terwijl hij terugloopt naar de ontvangstruimte. 'De regering loopt te hard van stapel. Ik vind dat regelgeving als een bezemwagen moet dienen. Op dit moment belemmert de regelgeving de grote meerderheid.'

Al benadrukt de ondernemer ook dat dit niet onderdoet voor het plezier dat hij heeft in het uitbouwen van zijn kwekerij. 'Ik wil zo goed worden dat het lastig wordt om ons te kopiëren. Ik wil telkens de volgende stap zetten. Al geloof ik altijd in kracht boven macht. Wij blijven een open bedrijf dat de opgedane kennis met liefde deelt met collega's. Dat coöperatieve, dat is wat de Nederlandse glastuinbouw sterk maakt, nu en in toekomst.'