'Groeien door te delen in onderwijs, energie en wonen'

Voor ons geen hoger inkomen door loononderhandelingen of automatische indexatie. Wij moeten onze eigen boontjes doppen. De klassieke methoden hebben we allemaal al toegepast: kosten besparen, schaalvergroting, producten met een hoger saldo uitproberen of gewoon privé de broekriem aanhalen. Sommigen van ons zien hierin nog meer mogelijkheden voor de toekomst. Velen gaan op zoek naar nieuwe verdienmodellen.

Multifunctionele landbouw (MFL) wordt gezien als een van die nieuwe verdienmodellen. Ook binnen de MFL staan de ontwikkelingen niet stil en zijn we op zoek naar nieuwe diensten. Door vernieuwing binnen de bestaande deelsectoren, maar ook door de ontwikkeling van compleet nieuwe activiteiten. Onze maatschappij kent volop uitdagingen en hier liggen kansen. Als vakgroep MFL zijn we bezig deze kansen te verkennen, samen met ondernemers en partners. Wij zien kansen om 'te groeien door te delen' in onderwijs, energie en wonen.

Steeds meer kinderen kunnen niet meekomen in ons traditionele onderwijssysteem. Dit zijn kinderen die wel kunnen leren, maar op een andere manier. Door actief bezig te zijn en te ervaren. Inmiddels zijn er 60 (zorg)boerderijen waar deze vorm van aangepast onderwijs met veel succes wordt aangeboden: onderwijsboerderijen. Gezien het grote aantal drop-outs in het onderwijs is hier ruimte voor groei.

Ook duurzame energieproductie biedt mogelijkheden voor MFL. Energieproductie vindt al volop plaats op agrarische bedrijven en heeft de potentie zich te ontwikkelen tot een volwaardige MFL-tak, met een persoonlijke verbinding tussen boer en burger in de vorm van energiecollectieven.

Voor wonen grijpen we terug naar vroeger, toen er op boerderijen veel meer mensen woonden dan alleen de boerenfamilie. Dit fenomeen is bijna verdwenen, maar waarom zouden we dit niet weer regelen in een modern jasje? En dan wonen niet in plaats van landbouw, maar in combinatie daarmee. Nieuwe verdienmodellen in de vorm van tiny houses aan de randen van het erf of een nieuwe bestemming voor vrijkomende agrarische bebouwing. Is dit gemakkelijk? Nee, want tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren. Het kan zeker niet overal, maar het lijkt me de moeite waard om te verkennen.