Monomestvergisting is interessant voor varkens- en rundveehouders

Bij gebruik van verse rundveemest kan monomestvergisting in de meest gunstige situatie vanaf zeventig melkkoeien uit. 'Tenminste als het biogas op een centrale plek samen met het biogas van andere veehouders wordt omgezet naar groen gas', stelt projectleider energie Erik Drost van DLV Advies.

'De SDE-subsidie van 1,92 euro per kuub groen gas gedurende twaalf jaar maakt dat mogelijk. De regeling gaat in september weer open', zegt Drost.

Goed voor klimaat

Monomestvergisting is goed voor het klimaat. Want methaan komt sowieso vrij uit de mest in de mestkelder en is een 27 keer sterker broeikasgas dan kooldioxide. Bij mestvergisting gaat het methaan niet verloren, maar komt beschikbaar als biogas. Met het biogas zijn een aantal opties mogelijk.

'Voor zeugenbedrijven of gesloten varkensbedrijven is de beste optie doorgaans om met dit biogas warmte en elektriciteit te produceren via een warmtekrachtkoppeling (wkk). Door de warmte goed in te zetten, kan een zeugenbedrijf of gesloten bedrijf van het gas af', weet varkenshouder Hans Verhoeven in het Brabantse Valkenswaard.

'Dat scheelt tienduizenden euro's per jaar. Daarnaast kun je SDE-subsidie krijgen voor het gebruik van deze warmte en de opgewekte elektriciteit. Je hoeft geen of minder elektriciteit in te kopen. Reken voor een bedrijf met vijfhonderd zeugen op een investering van zo'n 500.000 euro', licht Verhoeven toe.

Op melkveebedrijven en vleesvarkensbedrijven is meestal weinig vraag naar warmte en is deze optie minder efficiënt. Behalve als ze de warmte inzetten om dikke fractie te drogen of met hulp van warmte ammoniak uit de dunne fractie te halen. Dat kan voor de toekomst interessant kan zijn.

Een andere optie is het biogas in een opwerkstation omzetten naar groen gas en dat injecteren op het aardgasnet. Het opwerkstation is leverbaar vanaf 500.000 euro. Er zijn nu zo'n 450 koeien of 20.000 vleesvarkens nodig om dit rendabel te krijgen, al hangt dit af van de subsidie en komen er ook kleinere opwerkstations.

Samenwerken

Om het mogelijk te maken dat kleinere bedrijven groen gas leveren, kan het volgens Drost een optie zijn om samen te werken met veehouders in de buurt. Iedere veehouder heeft dan een monovergistingsinstallatie op het erf waarin meerdere malen per dag verse mest komt. Het biogas dat ontstaat, gaat naar een centraal punt waar het wordt omgezet naar groen gas.

Een vierde optie kan zijn dat meerdere veehouders samenwerken, het biogas op een centraal punt verzamelen en dat als biogas verkopen aan een grote afnemer. Dat gebeurt onder andere door vijf melkveehouders in het Overijsselse Oxe die het biogas leveren aan ForFarmers en Royal GD.

Afstand telt mee

Bij een dergelijke samenwerking is het van belang dat de veehouders binnen een straal van 4 tot 5 kilometer zitten. Anders is de investering in de leidingen voor het biogas te groot. Nog belangrijker is dat er in de buurt een geschikte aardgastransportleiding is, waar het groene gas op kan worden geïnjecteerd. Want deze leiding naar het aardgasnetwerk moet aan hoge eisen voldoen en is duur.

Samenwerken maakt het mogelijk om vanaf zeventig melkkoeien monovergisting toe te kunnen passen. Jongvee rekent Drost niet mee, omdat daar extra leidingen voor nodig zijn en ze naar verhouding weinig mest produceren. De melkveestal moet worden omgebouwd naar een dichte vloer met dagontmesting. Dat lukt doorgaans niet bij veehouders die al een emissiearme vloer met kleppen of mestscheiding hebben.

Minimaal 90 procent

Dagontmesting is essentieel. Uit onderzoek blijkt dat er bij dagontmesting van varkensmest nog minimaal 90 procent van het methaan behouden blijft voor de mestvergisting. Ook bij rundveemest ligt dat in deze orde van grootte.

In een rundveestal haalt de mestrobot of -schuif het liefst ieder uur de mest uit de stal en brengt deze naar de tussenopslag. Vanuit de tussenopslag doseert het systeem automatisch iedere vier uur mest naar de vergister. Niet vaker, anders koelt de vergister af door de invoer van verse mest. Maar wel genoeg omdat de verse mest de bacteriën die zorgen voor de omzetting naar methaan dan goed hun werk blijven doen.

Binnen zes jaar

Drost en zijn collega's rekenen een situatie altijd goed door en tellen daarbij alle kostenposten zoals de aanleg van de biogasleiding, de groengasleiding en de installatie om van biogas naar groen gas om te zetten. Hij komt op een investering van bijna 400.000 euro voor een bedrijf met 130 koeien en een terugverdientijd van zes jaar en een netto-eindresultaat van 200.000 euro.

Die terugverdientijd mag niet langer zijn, vindt de projectleider energie, want er kunnen tegenvallers optreden die je dan nog kunt opvangen. Valt de mestkwaliteit tegen, dan kost dat zomaar 10.000 euro per jaar.

Energie terugkopen

Punt van aandacht voor rundvee- en varkenshouders die naar groen gas toe willen, is dat ze energie moeten terugkopen. Drost telt dat wel mee, maar de energieprijzen kunnen natuurlijk veranderen.

Rundveehouders en vleesvarkenshouders kunnen een flink deel van de eigen energiebehoefte met zonnepanelen opwekken. Voor zeugenhouders en gesloten bedrijven blijft het een punt dat ze veel warmte nodig hebben. Daarom is een wkk vaak aantrekkelijker.