Brabants melkveebedrijf wordt toekomstgericht met monovergister

De stal van kaasboerderij De Lange Hoeve in Genderen is pas veertien jaar oud en viel daarom nog niet onder de Brabantse interim-omgevingsverordening die veehouders verplicht om hun stallen per 1 januari 2024 te laten voldoen aan scherpere emissie-eisen.

Toch was dat samen met de stikstofplannen van het kabinet de belangrijkste reden om eens goed na te denken over de toekomst van het bedrijf. Daar kwam bij dat de huidige technieken om stalemissie te beperken steeds meer onder vuur liggen. 'We moeten iets anders doen om de ammoniakemissie omlaag te krijgen', besefte melkveehouder en kaasmaker Herman van den Heuvel.

Oplossing zoeken

Dus ging Van den Heuvel op zoek naar een oplossing die de emissie drastisch omlaag zou brengen. De vraag was of 70 procent reductie of meer mogelijk was. Samen met adviesbureau DLV ontwikkelde de ondernemer een systeem dat deze emissiereductie kon bereiken.

Met de bouwtekening uitgevouwen op tafel legt Van den Heuvel het systeem uit. De eerste stap daarvan is het dichtmaken van de huidige roostervloeren in de melkveestal. Er komt ook geen afloop of afvoergoot voor de urine in de stalvloer. De mest en de urine die op die dichte vloeren vallen, worden naar een centrale gang geschoven, voordat er ammoniak is gevormd. Uiterlijk elke anderhalf uur schuift de mestschuif de vloer schoon.

Vervolgens gaat de drijfmest met de urine in een ondergrondse geul naar de monovergister, waar biogas wordt gewonnen uit de mest. Dat proces duurt dertig dagen. Twee gasverbrandingsmotoren zetten het biogas om in stroom en warmte. Een deel van de stroom is voor gebruik in het hele bedrijf, inclusief de twee bedrijfswoningen. De resterende stroom, zo'n 300.000 kilowatt, levert Van den Heuvel aan het elektriciteitsnet.

Forse besparingen

De vrijgekomen warmte is genoeg om de twee bedrijfswoningen en de kaasmakerij te verwarmen. Die kunnen van het gas af. Dat bespaart de ondernemer 40.000 kuub gas per jaar. 'Dat is heel welkom bij deze hoge energiekosten', zegt hij.

Na de gasproductie in de monovergister wordt de mest met een schroefpers gescheiden in dikke en dunne fractie. De dunne fractie gaat naar de Gazoo-stikstofkraker. Die haalt de stikstof eruit en maakt daar geurloze vloeibare kunstmest van. De melkveehouder slaat die op in twee silo's. De rest is een vrij schone waterige fractie zonder stikstof, maar wel met andere mineralen. Die gaat terug naar de put in de stal. Daar wordt deze vloeistof gebruikt om de stalvloer schoon te spoelen, elke keer nadat de mestschuif eroverheen is gegaan.

Dikke fractie

Wat overblijft, is de dikke fractie. Die veroorzaakt vrijwel geen ammoniakemissie meer en is geschikt als strooisel in de boxen in de stal waarin de koeien liggen. Alle ziekteverwekkers die eventueel in de mest zouden zitten, verdwijnen door het proces in de monovergister. Van den Heuvel slaat de dikke fractie droog op in een loods. Hij denkt zo de emissie met 70 tot 90 procent terug te dringen. 'Het zou zelfs naast een natuurgebied kunnen.'

Het is een grote investering, maar het levert ook forse besparingen op: het bedrijf en de bedrijfswoningen hebben geen gas en elektriciteit van het net meer nodig, het proces levert eigen kunstmest op en inkomsten uit de verkoop van de elektriciteit. Bovendien heeft de ondernemer geen kosten meer voor mestafzet.

Tegelijk met de bouw van het systeem pakt Van den Heuvel de bestaande stallen aan. Hij maakt een stal iets groter en plaatst daarin vier melkrobots.

Duurzaam

De melkveehouder en zijn vrouw Mieke denken dat de investering een duurzame toekomstgerichte stap is. Ze benadrukken dat ze het helemaal niet eens zijn met het stikstofbeleid van het kabinet. 'Het is krom dat het moet, maar dit geeft wel ruimte', zegt Herman van den Heuvel. Mieke van den Heuvel: 'We doen dit niet om naar de pijpen van het kabinet te dansen. De stikstofaanpak is zeer onterecht.' Herman van den Heuvel: 'Premier Mark Rutte kan beter meer aandacht besteden aan innovaties zoals deze dan miljarden euro's uitgeven om boeren uit te kopen.'

Het plan ligt nu bij de gemeente en de vergunningen liggen ter inzage. De omgevingsdialoog met de omwonenden is positief verlopen. Ook de gemeente is tot nu toe positief, constateert Van den Heuvel: 'Afgaand op de gesprekken die we hebben gehad, ga ik ervan uit dat de gemeente wel meegaat met deze vorm van circulaire en duurzame landbouw. Dan zouden we volgend jaar kunnen bouwen. Als we het bedrijf toekomstgericht willen maken, dan moeten we het nu doen.'