Over negentien tot twintig rondes alleen varkens met staarten

Met het webinar 'Verdien samen die krul' trapte de Coalitie Vitale Varkenshouderij (Coviva) op maandagavond 24 april de route naar het houden van varkens met intacte staarten in 2030 af. Elke drie maanden volgt een webinar over krulstaarten. Daarin worden de laatste wetenschappelijke inzichten en ervaringen uit de praktijk en uit andere landen gedeeld.

Tijdens het webinar op maandag werd duidelijk dat het verstandig is om te starten met het houden van varkens met krulstaarten. Dat betekent eerst zorgen dat de basisvoorwaarden goed zijn. Het klimaat in de stal, de voeding en een goede gezondheid van de varkens zijn voorwaarden.

Finland

Vanuit Finland benadrukte Jan Vugts, adviseur bij slachterij en vleesverwerker HKScan, dit. Finland is in 2003 in zeventig dagen tijd overgestapt naar niet couperen. Dat gaf veel problemen.

Varkenshouders in Nederland krijgen meer tijd om het goed voor elkaar te krijgen. Volgens dierenarts Karien Koenders van de Lintjeshof moeten ze er rekening mee houden dat het vier tot vijf jaar gaat duurt voordat ze het houden van varkens met krulstaarten helemaal onder de knie hebben. 'Wacht in ieder geval niet tot het einde, want dan weet je dat het misgaat', zegt Winkelmolen.

Voeding

De ervaring in Finland leert dat de meeste problemen zich voordoen in de biggenopfok, stelt Vugts. Het klimaat in de Finse stallen is niet het probleem. De biggen hebben de beschikking over een onderkruip en een ruime ingestrooide dichte vloer. Verder zijn er zowel bij de biggen als bij de vleesvarkens doorgaans lange troggen aanwezig en krijgen de varkens onbeperkt voer, waardoor er geen competitie is rond het voer.

Wel blijkt uit de ervaring van de afgelopen jaren dat de moderne varkens een hogere aminozuurbehoefte hebben. Ook het aandeel ruwe celstof moet goed zijn. 'De gezondheid van de biggen is van groot belang. Speendiarree is bijvoorbeeld een echte trigger voor staartbijten. Mijn advies is dan ook om pas te starten met lange staarten als je met gecoupeerde staarten geen last hebt van bijterij', zegt de adviseur van HKScan.

Andere oorzaken

'Een goede gezondheid is zeker van groot belang', vult Koenders aan. 'Het zal dan niet alleen speendiarree zijn, maar ook andere oorzaken van een minder goede gezondheid of stress rond het spenen moet je wegnemen. Dat begint al in het kraamhok. Je moet voorkomen dat de spreekwoordelijke emmer niet overloopt. Het gaat dan ook verder dan alleen gezondheid. Voeding en genetica spelen een rol en je moet de informatie vanuit de slachterij goed gebruiken.'

Wat betreft informatie vanuit de slachterij: Vion Food Group is daar al lang mee bezig, stelt dierenarts Derk Oorburg van Vion. 'We monitoren de staartlengtes en beschadigingen aan de staarten al enige tijd en kijken waardoor er verschillen ontstaan. Dat koppelen we terug naar de varkenshouders. Voor ons is het ook een doel om de staart intact te laten. Je kunt het zien als een vlag van verdienste als je de staart intact kunt laten.'

Drie mogelijke routes

Als de basisvoorwaarden goed zijn, dan schetst Coviva drie mogelijke routes om te starten met intacte staarten. Het kan door de staarten trapsgewijs steeds wat langer te laten, steeds meer tomen met lange staarten te houden of te starten bij de opfokzeugen.

Winkelmolen, die samen met Evert en Carolien Hendrikx een gesloten varkensbedrijf in het Limburgse Lottum en Sevenum heeft, is gestart met de eigen aanfok van zeugen. 'Dat was een lastig punt, want als het misgaat, dan heb je daar lang last van. Daarom zijn we overgestapt om tomen niet te couperen. Dat is een betere optie om te starten', constateert hij.

'Het resultaat is wisselend. Het is duidelijk dat de varkens zich niet happy voelen, als ze worden gebeten. Met veel maatregelen zoals dieren afzonderen, de bezetting verlagen en extra hokverrijking hebben we het nog wel onder controle kunnen houden, maar gemakkelijk is het nog niet. Het is dan ook zeker aan te raden om te zorgen dat alles goed voor elkaar is voordat je start', benadrukt de Limburgse varkenshouder.

Wat als het misgaat

Slachterijen controleren strikt op beschadigde staarten. Als het een keer misgaat, dan moet je de varkens toch nog kunnen leveren aan de slachterij. Winkelmolen ervaart dit als een lastig punt. 'Je zou de varkens direct moeten kunnen leveren, mocht het uit de hand lopen. Omdat het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit onderdeel is van Coviva, gaan we ervan uit dat we in de experimenteerfase hierover afspraken kunnen maken.'

Volgens Fleur Bartels van de Producenten Organisatie Varkenshouderij is Coviva is daarover in gesprek met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit.