'Beoordeel natuur op de praktijk'

Noord-Brabant heeft begin maart een vergunningenstop afgekondigd voor mogelijk stikstofgevoelige projecten in de provincie. Aanleiding zijn de rapporten die twee 'gespecialiseerde' bureaus hebben opgesteld over de staat van de natuur in Brabant. Hierbij is gebruikgemaakt van natuurdoeltypeanalyses van vijftien Natura 2000-gebieden.

De conclusie van de provincie is dat de staat van de natuur verder aan het verslechteren is en dat daarom acuut maatregelen moeten worden getroffen. Eerste maatregel: alles platleggen en dan zien we wel weer verder.

Nu blijkt dat deze 'gespecialiseerde' bureaus gewoon een aantal bestaande rapporten op een hoop hebben gegooid, vandaaruit een nieuw rapport hebben geschreven, nog wat conclusies hebben getrokken en een aantal maatregelen hebben bedacht. Een van die maatregelenen is het verleggen van een provinciale weg die onlangs compleet is gerenoveerd, inclusief de aanleg van vier dure wildtunnels. Hoewel de analyse eerst nog door de Ecologische Autoriteit moet worden beoordeeld – maar dat zal wel één pot nat zijn – zijn de Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant flink in de stress geschoten.

De provincie is toch maar zelf aan de slag gegaan voor de Groote Peel, het meest nabijgelegen Natura 2000-gebied. Meest opvallende passages in het document:
1. Bladzijde. 51: Daarenboven stelt de Leidraad 'Beheer van Natura 2000-gebieden' (versie 2018) dat als, na de peildatum, een betere staat van instandhouding binnen een Natura 2000-gebied is bereikt, deze verbeterde staat als referentie dient. De referentiesituatie (T0) is daarmee feitelijk de minimale verplichting die op het gebied ligt.
2. Bladzijde 105: In de Handreiking Natuurdoelanalyse (Jorissen e.a., 2022) staat dat bij onvoldoende bewijs vanuit het voorzorgsbeginsel niet kan worden uitgesloten dat er verslechtering is opgetreden of zal optreden, dus moet uitgegaan worden van een worstcasescenario.

Nadat ik dit even had laten bezinken kwam ik tot de conclusie dat het op deze manier op papier nooit goed kan komen met de natuur.

Veenmoskaarten

Kijken we naar de daadwerkelijk beschreven staat van de diverse natuurdoeltypes in de Groote Peel, dan vallen de kaartjes over de veenmossen op. De drie kaartjes van 1995 tot 2016 worden steeds verder ingekleurd met veenmos. Goed bezig, zou je denken. Ook het aantal soorten gesignaleerde veenmosjes – 10 van de 16, score 63 procent – is goed. Verder scoort droge heide – aantal soorten: 14 van de 21, 67 procent – ook goed.

Wat betreft de broedvogels; voor de geoorde fuut, blauwborst en roodborsttapuit geen knelpunten. Wel wordt verwacht dat door vernatting – van belang voor hoogveen, oftewel tegenstrijdige belangen – verplaatsing van het leefgebied van deze vogels moet plaatsvinden. De dodaars doen het niet goed, waarschijnlijk door de droogte van de laatste jaren. Datzelfde geldt voor de porseleinhoen, maar hoe kun je maatregelen treffen voor een vogel die zo ongeveer één keer in de tien jaar wordt gesignaleerd?

In de categorie niet-broedvogels gaat het vooral om ganzen. Deze zorgen voor ‘extra verrijking van nutriënten’, oftewel ze schijten te veel. En de kraanvogel doet het zo goed dat ze zelfs is gaan broeden.

Eindconclusie

130 bladzijdes verder kan de conclusie worden getrokken dat het helemaal niet zo slecht gaat met de natuur in de Groote Peel. Ook al worden vergelijkende cijfers, al dan niet bewust, weggelaten. Het rapport over de Deurnsche Peel & Mariapeel gaf eenzelfde beeld. De andere dertien natuurdoeltypeanalyses zullen niet anders zijn en heb ik maar niet doorgenomen. Ik heb ook nog andere hobby's.

En andere hobby's mogen de gedeputeerden van de provincie Noord-Brabant wat mij betreft ook gaan zoeken, omdat deze vergunningenstop hopelijk hun laatste stuiptrekking is.

Wordt het niet tijd dat de natuurkwaliteit wordt getoetst op basis van concrete praktijkcijfers in plaats van wazige rapporten? Of is dit toch de strategie om agrarische grond 'in beslag te nemen' voor andere doeleinden, zoals woningbouw en natuurontwikkeling, en is voedselproductie geen issue meer op de daarvoor zeer geschikte bodem in ons nog welvarende landje?