Overijssel heeft complexe gebiedsprocessen in het vooruitzicht

Het Rijk heeft alle provincies gevraagd om uiterlijk 1 juli te komen met een Provinciaal Programma Landelijk Gebied (PPLG). In die plannen moet duidelijk worden hoe de provincies willen werken aan het verbeteren van de natuur- en waterkwaliteit. Gedeputeerde Staten van Overijssel hebben als eerste provincie een startversie van dit PPLG vastgesteld.

Daarin wil de provincie nadrukkelijk verder kijken dan alleen de natuur-, klimaat- en waterdoelen. Het behoud van de sociale cohesie op het platteland en de economische kracht is voor Overijssel essentieel en moet waar mogelijk worden versterkt. Daarnaast wil de provincie concreet en duurzaam perspectief voor de landbouw.

Brede steun

De denkrichting van het provinciebestuur heeft brede steun van de provinciale politiek. Vrijwel alle partijen tonen hun waardering voor de inzet van de provincie. ChristenUnie-Statenlid Renate van der Velde is blij met de toevoeging van de sociale en economische paragraaf. 'Positief is ook de 5 miljard euro die de provincie voor alles uit wil en moet trekken, waarvan 2 miljard euro voor de vergoedingen van de ecosysteemdiensten', zegt ze.

'We streven al langer naar langjarige contracten. Als dat voor dertig jaar zou kunnen, vergroot je de biodiversiteit en bied je ruimte om bedrijven te verduurzamen. Er moet nog van alles, maar het uitgangspunt is goed', stelt Van der Velde.

Positief verrast

Ook D66-Statenlid Wybren Bakker is positief verrast door de degelijkheid en zorgvuldigheid van de startvisie. Hij heeft wel moeite met het proces daartoe. 'Het was logischer geweest om deze eerste versie in Provinciale Staten te bespreken en pas daarna naar de minister te sturen. Er zijn toch ook zaken waarover we het niet eens zijn.'

Voor D66 is het namelijk cruciaal dat de provincie vasthoudt aan het plan van de coalitie om in 2030 de uitstoot van stikstof met de helft te reduceren. 'Uit de notitie blijkt die urgentie niet, al is de gedeputeerde al wat teruggekrabbeld.' Volgens Bakker moet Overijssel de plannen afstemmen op 2030. 'We zijn al zo lang bezig, uitstellen is geen optie. De natuur staat echt onder druk.'

Piekbelasters

Het D66-Statenlid krijgt bijval van Van der Velde: 'Als je nu al zegt dat je dat niet haalt, dan straal je uit dat de problemen niet urgent zijn en dat zijn ze wel. Het Rijk moet de eerste grote slag slaan met het uitkopen van piekbelasters, maar veel van de uitvoering ligt bij de provincie.'

Collega-Statenlid Gert Brommer heeft meer bedenkingen bij de plannen van Overijssel. Brommer was lid van de VVD, maar is nu onafhankelijk Statenlid. Na de verkiezingen hoopt hij namens de BoerBurgerBeweging terug te komen als Statenlid. 'Het PPLG dat ik nu voor mij zie, is gewoon een plan om ruimte van de landbouw af te snoepen. Zowel wat betreft grond, stikstofruimte als om economisch perspectief', zegt hij.

'Gevolgen niet duidelijk'

'Ik hoor collega's zeggen dat het goed is dat Overijssel nu al met een plan komt en voortvarend aan de slag moet, maar voor mij is dat nog maar de vraag. De doelen zijn nog niet duidelijk en de gevolgen al helemaal niet', stelt Brommer.

Het onafhankelijk Statenlid vindt dat er eenzijdig wordt gedramd over stikstofreductie, maar dat de provincie geen enkele garantie geeft of daardoor de gewenste natuur wordt gerealiseerd. 'Wat we zien, is dat het klimaat verandert en ook de soortenrijkdom in de natuur verandert. Dus wat mij betreft gaan we focussen op natuurbeheer in plaats van hoe je grond vrijspeelt bij boeren.'

Springendal en Dal van de Mosbeek

De drie politici voorzien allemaal wel complexe gebiedsprocessen met nog bredere opgaven dan waar de provincie tot nu toe ervaring mee heeft opgedaan. En die waren soms al niet eenvoudig. Neem Springendal en Dal van de Mosbeek. 'Dat verdient geen schoonheidsprijs. Daar is veel misgegaan', stelt Van der Velde.

Brommer ziet zelfs wanhoop bij mensen. 'Het gaat om inwoners die jarenlang tevergeefs in zo'n proces hebben meegedacht en gepraat, gevraagd om nulmetingen, cijfers, meegedaan aan pilots en proeven. Ze hebben kennis van hun gebied. Maar het meeste van wat ze vragen of inbrengen, is afgeserveerd. Ze zijn murw geslagen', constateert hij.

'Ik vrees dat het met de integrale gebiedsprocessen precies zo gaat. Klimaat, water en natuur komen bovenaan. Aan het eind staat de natuur te juichen en staan de mensen op het platteland met lege handen', verwacht Brommer.

Individuele gevallen

Van der Velde ziet ook processen waar veel is goed gegaan. 'Als er stront aan de knikker was, dan ging het vaak om individuele gevallen. En nee, het wordt straks niet allemaal halleluja. Daarom moeten we zorgen dat we duidelijk vastleggen wie waarvoor verantwoordelijk is. Geef duidelijk kaders mee. Nu is er bestuurlijk nog veel onduidelijk.'

Bakker ziet dat er in de provincie ook gebieden zijn waar boeren de handen ineenslaan en zelf plannen maken. 'Maak daar snel middelen voor vrij en stel kaders vast. Op dat gebied moet het Rijk eindelijk eens leveren. Dat stelt de provincie ook in haar startvisie en dat ondersteun ik van harte. Als er geld en kaders zijn, zoeken boeren zelf wel perspectief. Dat hebben ze altijd gedaan.'