Stikstofefficiëntie Nederlandse landbouw verbetert

Wordt daarbij rekening gehouden met de stikstofverliezen die optreden bij het geïmporteerde veevoer, dan is die stikstofefficiëntie een stuk lager en niet veel beter dan Denemarken, Frankrijk en Ierland, weet het Compenium voor de leefomgeving. Dat is een uitgave het Centraal Bureau voor de Statistiek, Planbureau voor de Leefomgeving, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu en Wageningen University & Research.

De gangbare maat voor stikstofefficiëntie (Nitrogen Use Efficiency - NUE) voor de landbouw is de verhouding tussen de nuttige afvoer in de vorm van gewassen, dierlijke producten en dierlijke mest en de aanvoer. Een toename van de efficiëntie voor stikstof voor de intensieve landbouw duidt volgens het compendium op minder verliezen richting het milieu en een efficiënter gebruik van grondstoffen.

De verbetering van de stikstofefficiëntie in de Nederlandse landbouw trad zowel op in de veehouderij, veroorzaakt door een efficiencyverbetering in de voeding en de fokkerij, als in de teelt van gewassen. Daar kwam die door efficiënter gebruik van meststoffen en productievere gewassen.

Wettelijke gebruiksnormen

De toename van de efficiëntie werd ook versterkt door de invoering en geleidelijke aanscherping van wettelijke gebruiksnormen voor stikstof en fosfaat. Dat verplichtte boeren om minder meststoffen aan te voeren en leidde ertoe dat een substantieel deel van de mestproductie moest worden geëxporteerd.

De stikstofefficiëntie is voor de landbouw als geheel verbetert van circa 30 procent in 1990 naar 50 procent in 2020. Waarbij de stikstofefficiëntie in de gewasteelt verbeterde van 49 naar 60 procent en in de veehouderij van 21 naar bijna 30 procent, meldt het Compendium voor de leefomgeving.

Vertekend beeld

De standaardberekening van de stikstofefficiëntie geeft wel een vertekend beeld van de efficiëntie per eenheid product. Dat komt doordat de stikstofbemesting en -verliezen verbonden met de aanvoer van veevoer van buiten het bedrijf of buiten Nederland niet meetellen bij de berekening. De export van mest van het bedrijf of uit Nederland telt daarbij wel volledig mee als nuttige afvoer van stikstof, terwijl er ook stikstofverliezen zijn bij de aanwending van die mest.

In een meer volledige berekening wordt de netto afvoer van stikstof in dierlijke mest als een negatieve aanvoer meegenomen en worden stikstofverliezen die optreden bij de teelt van veevoer van buiten het bedrijf ook verwerkt in de stikstofefficiëntie.

Wanneer op deze manier de efficiëntie werd vergeleken voor de melkveebedrijven in Nederland, Denemarken, Frankrijk en Ierland voor de periode 2006-2016 bleken de verschillen tussen deze vier landen klein. De stikstofefficiëntie van een Nederlands melkveebedrijf komt volgens het compendium dan gemiddeld uit op 21,3 procent, Frankrijk haalt 20,1 procent, Denemarken 18,5 procent en Ierland 18,1 procent.