'Ergens vóór strijden is krachtiger'

Het aantal boerenbedrijven in Nederland is in de periode 2000-2020 opnieuw gehalveerd van circa 100.000 naar 50.000 nu, een halvering in 20 jaar tijd. Verder doorgaan met het huidige landbouwsysteem zou betekenen dat er in 2040 nog maar zo’n 25.000 boerenbedrijven over zullen zijn.

Hier horen we weinig boeren over. Toch wordt volop gedemonstreerd, vaak om het huidige systeem in stand te houden. Hoe reëel zijn de spandoeken in de wei met de tekst ‘mijn zoon en dochter willen ook boer worden’ nog? Want als we voortgaan op de huidige weg dan blijven er minder boerenbedrijven over.

De oorzaak ligt voornamelijk in decennia van schaalvergroting met agroketenpartijen die deze ondersteunen en eraan verdienen: de veevoeder- en machineleveranciers, banken, verwerkende bedrijven, dienstverleners en supermarktketens. Boeren zonder opvolger verkopen hun bedrijf aan andere boeren die een steeds grotere lening bij hun bank afsluiten en moeten investeren en intensiveren om voldoende inkomen te genereren.

Onlogische kritiek op wetenschap

Het is onlogisch om enerzijds wetenschappelijke metingen en modellen te bekritiseren en tegelijkertijd wonderen te verwachten van wetenschappelijke innovaties zoals emissiearme stallen. Er is onder wetenschappers consensus over gemiddelde depositiewaarden.

Onderzoek gaat gepaard met onzekerheid en die benoemen wetenschappers ook. Als ik u vraag of u de precieze opbrengst per vierkante meter voor alle hectares kent, dan zegt u dat het niet te meten is. Maar u weet het gemiddelde en met grote mate van zekerheid. Dat is bij stikstofdepositie ook het geval.

Waarom dan protesteren tegen het stikstofbeleid en de regerende politieke partijen als enige schuldige aanwijzen; de zogenaamde ‘elite zonder boerenverstand’? Dat zijn juist de partijen die de agrarische lobby al meer dan dertig jaar faciliteren door steeds benodigde maatregelen uit te stellen.

Ik maak hierbij de kanttekening dat de PAS-melders gelegaliseerd dienen te worden. Dat hier rechterlijke uitspraken zijn gedaan, geeft wel aan dat zowel de overheid als de agrarische sector de regie is kwijtgeraakt.

Regie terugpakken

Kan de agrosector onder aanvoering van de LTO de regie over haar sector terugpakken? We moeten zorgen dat de Nederlandse vlag weer fier rechtop kan hangen, samen met de boerenzakdoek. We komen niet vooruit als we geen ‘krimp’ willen geven en tégen zijn. Ergens vóór strijden is veel krachtiger.

Waarom strijdt de sector niet gezamenlijk voor een eerlijke productprijs met transparantie over de verdienmodellen van alle agroketen partijen? En Zo blijft er perspectief voor een sterke agrosector in Nederland: voor meer boeren met een eerlijk verdienmodel. Is dat niet een toekomst waar de land- en tuinbouworganisatie namens alle boeren voor kan zijn?

Samen aan oplossingen werken, waarbij wordt voortgebouwd op vorderingen van vooroplopende boerenbedrijven. Waarbij de kosten en baten evenwichtig in de agroketen verdeeld worden, met bestaansrecht voor boeren, milieu en maatschappij. Dan begrijp ik die spandoeken met ‘mijn zoon en dochter willen ook boer worden’ een stuk beter. Dat past veel beter in onze samenleving.