Markt stikstofkunstmest blijft wispelturig

Toch voorspelt Rabobank dat in Europa in 2023 herstel mogelijk is, met dalende prijzen voor fosfaat en kali tot gevolg. Dat meldt de bank in een marktonderzoeksrapport. De prijzen voor stikstofkunstmest variëren vandaag de dag tussen de 70 en 90 euro per 100 kilo. Dezelfde prijsniveaus gelden voor kalium. Fosfaat kost doorgaans iets meer dan 100 euro per 100 kilo.

Volgens Rabobank zijn de vooruitzichten voor de Europese Unie (EU) vooral afhankelijk van wat er gaat gebeuren qua beschikbaarheid, betaalbaarheid en duurzaamheid. De EU wordt nog altijd geconfronteerd met hoge aardgasprijzen, zeker nu Rusland de toevoer stremt vanwege de Oekraïne-oorlog. Hierdoor rijzen de productiekosten van ammonium en stikstof de pan uit en is het gat tussen de kosten en de prijs aanzienlijk.

Circa 50 procent van de productiefaciliteiten voor ammonium is gesloten. Er gaat nog meer dicht als de prijzen hoog blijven, voorspelt Rabobank. Het aanbod van stikstofkunstmest zal daardoor hard krimpen. Om het gat te dichten, gaat de EU kunstmest importeren uit andere continenten. De doorgaans lage gewasopbrengsten in Europa en de hoge marktprijzen zullen volgens de bank invloed hebben op de vraag.

Rabobank ziet ook dat boeren terughoudend zijn. 'We verwachten dat het kunstmestgebruik in de EU met ongeveer 2 tot 3 procent afneemt.'

De markt voor stikstofmeststoffen is de meest volatiele, vanwege de intrinsieke verbondenheid met de olie- en aardgasmarkten. Als die grondstoffen volatieler worden, zullen de ureum- en ammoniumprijzen met die trend meegaan. Dat gebeurde in de periode die volgde op de inval in Oekraïne afgelopen februari. De prijzen piekten fors. Deze zomer zakten de prijzen, maar Rabobank verwacht niet dat de volatiliteit snel afneemt. 'Die houdt aan zolang de gascrisis blijft.'

Fosfaat ander verhaal

Voor fosfaat geldt een ander verhaal. De prijzen lijken komend halfjaar naar beneden te gaan. Rabobank voorziet door de dalende marktprijs meer vraag naar fosfaat, die het afgelopen halfjaar achterbleef. Ook de piek in de kaliummarkt zorgde voor minder vraag deze zomer. De kaliumprijs gaat nu omlaag om die vraag te herwinnen, constateert de bank.

Robin Wolf, countrymanager Benelux bij Triferto Meststoffen, geeft aan dat het redelijk rustig is wat betreft aankopen van kunstmest. 'Een deel is de deur uit, maar een groot aantal boeren wacht op het voorjaar. Dat geldt voor zowel veehouders als akkerbouwers.'

Wolf noemt de huidige stikstofprijzen de meest voordelige sinds de Oekraïne-oorlog. Vraag en aanbod liggen nu op een redelijk stabiel niveau. 'Als de vraag uitblijft en fabrieken gaan door met produceren, kan de prijs dalen. Maar als de vraag straks toeneemt en de productie blijft achter, kan de prijs ook weer fors pieken. Hoe het gaat uitpakken, is lastig te zeggen.'

Markt stikstofkunstmest blijft volatiel

De Triferto-manager verwacht net als Rabobank dat de komende jaren de markt voor stikstofkunstmest heel volatiel blijft. 'De groothandel gaat niet meer zoveel in voorraad nemen als voorheen en producenten gaan niet produceren voor een markt die er niet is.'

Wolf adviseert voor komend voorjaar niet te wachten tot het laatste moment. 'Het is beter om enkele weken voordat je kunstmest wilt strooien al in te kopen, om leveringszekerheid te hebben.' Triferto raadt boeren aan om in deze volatiele kunstmestmarkt in porties in te kopen. 'Door elkaar heb je dan de gemiddelde prijs voor het product en dan zit je goed.'

Meer ureum verkocht

Het gevoel van Hoogland-teamleider Arjan Bijlsma zegt dat de prijzen voor kalkammonsalpeter (KAS) komende winter licht gaan dalen. De Noord-Nederlandse meststoffenleverancier verkocht dit seizoen meer ureummeststoffen dan KAS. Wil de verkoop van KAS weer op gang komen, dan zullen de prijzen flink moeten zakken. 'De ureum-variant Novurea kost circa 2 euro per kilo zuivere stikstof. KAS zit op 2,44 euro per kilo zuivere stikstof. Dat is een groot verschil.'

Bijlsma denkt dat producenten als OCI en Yara zullen schrikken van de hoeveelheid ureummeststoffen die zijn verkocht. 'Als ze hun voorraad kwijt willen raken, zullen ze de KAS-prijs wel moeten laten zakken.' Verder valt het hem op dat boeren die afgelopen zomer geen kunstmest kochten, dat nu ook niet doen, in de hoop dat de prijzen dalen.

'Normaal gesproken loopt het KAS-seizoen van juli tot juni. Er wordt jaarrond KAS geproduceerd. Om toch productie af te zetten, is in juli de prijs het laagst en wordt die iedere maand iets hoger, met het hoogtepunt in februari. Dat is vlak voor het strooien voor de eerste snede', meldt productmanager Luuk Hagting van Agrifirm.

'Gasprijs klapt uit zijn voegen'

'De energieprijzen vliegen alle kanten op. In augustus klapte de gasprijs uit zijn voegen. Er is sprake van kuddegedrag', zegt Hagting. 'Iedereen wacht nu af met de aankoop van kunstmest. Producenten hebben al drie maanden niets meer verkocht.' Ook Agrifirm wacht af. 'Moeten we duur inkopen en als de prijs daalt, met verlies verkopen?'

Toch adviseert Hagting veehouders om kunstmest te kopen. '. Straks is er wellicht onvoldoende en moet 'nee' worden verkocht.' Volgens hem wordt af en toe wat KAS verkocht, voor rond de 70 euro per 100 kilo, afhankelijk van de afnamehoeveelheid.

Hagting ziet dat de markt door de oorlog anders werkt. 'Zo komt Europa met een prijsplafond op olie uit Rusland. Handelaren kunnen hier moeilijk op inspringen', stelt hij. 'De in Europa gebruikte diesel komt voor 60 procent uit Rusland. Straks wordt de dieselprijs weer duurder en vormt dat een extra belemmering om kunstmest bij de boer te leveren.'