Anita Pijpelink: 'Bloemen van boeren zegt iets over onze opstelling'

De Zeeuwse natuur- en stikstofgedeputeerde Anita Pijpelink heeft het met haar Gelderse collega Peter Drenth weleens over de verschillen tussen provincies als het gaat om stikstof. Daar waar de landbouw in Zeeland verantwoordelijk is voor 19 procent van de stikstofdepositie, is dat percentage in Gelderland veel hoger. 'Jaloers op de stikstofopgave van Peter ben ik niet, maar wel aan de knoppen waaraan hij kan draaien.'

Niet jaloers op de stikstofopgave in Gelderland, wel aan knoppen waaraan Peter Drenth kan draaien

Anita Pijpelink, gedeputeerde provincie Zeeland

Waarom kan provincie Zeeland aan minder knoppen draaien?

'Een kleine 70 procent van de stikstofdepositie in Zeeland is afkomstig van de scheepvaart (6 procent) en het buitenland (62 procent), uit België, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk. Dat maakt het complex. Het is makkelijk om voor je eigen regio regelgeving aan te passen. Maar als je buurman het anders moet doen, daar ga je niet over. Het zijn bronnen waarop wij geen invloed hebben.

'Het zou mooi zijn om in beeld te brengen wat de vergunde activiteit op natuur is voor buurlanden en vice versa. Dit is geen gemakkelijk onderwerp. Er zijn gesprekken met de Vlaamse regering en het Rijk, maar dit overleg is iets te vrijblijvend. België is minder ver met de stikstofaanpak dan Nederland. Daar zijn pas tweeënhalf jaar geleden gerechtelijke uitspraken geweest.'

Hoe groot is jullie stikstofopgave?

'Het is kleiner dan in andere provincies. We hebben veel akkerbouw en weinig intensieve veehouderij. Dat betekent niet dat het allemaal wel meevalt. Ook wij hebben een stikstofopgave in de overbelaste Natura 2000-gebieden Kop van Schouwen en Manteling van Walcheren. Daar komen mogelijk nog natuurgebieden bij als de stikstofnormen omlaaggaan, zoals Het Verdronken Land van Saeftinghe, op de grens met België. Dat natuurgebied zit klem tussen scheepvaart en industrie.

'De gebieden op Schouwen en Walcheren zijn uitgestrekte gebieden langs de kust. Het zou er eigenlijk kalkrijk moeten zijn, maar door stikstof is het een groene woestijn. Soorten als de Amerikaanse vogelkers overwoekeren. Er zijn al ingegrepen in de natuur gedaan, zoals plaggen, maar dat is niet genoeg. De biodiversiteit staat er echt onder druk.'

Wat moet er gebeuren?

'Het is goed dat iedereen in de spiegel kijkt en zich afvraagt wat hij of zij kan doen om te zorgen dat de wereld schoner wordt. Ik vind het belangrijk dat alle sectoren in Zeeland bijdragen aan de stikstofproblematiek. Naast de landbouw zijn dat de industrie en de scheepvaart.

'Het is simpel: de natuur moet worden hersteld. Wij willen solidair zijn met andere delen van het land en zo eraan bijdragen om voor heel Nederland met een oplossing te komen. Voor de Maatregel gerichte aankoop en beëindiging veehouderijen hebben zich veertien boeren gemeld. Met twee van hen zijn we in gesprek.'

Zeeland heeft relatief veel industrie. Hoe pakt u deze sector aan?

'De industrie is maar beperkt verantwoordelijk voor de stikstofdepositie, het gaat om 2 procent. Maar wij willen dat ook deze sector zijn steentje bijdraagt. Het zou krom zijn als we meer vragen van de landbouw dan van andere partijen, omdat deze sector makkelijker kan reduceren. Zeeuwse industrieën staan in de top 10 van grootste ammoniakuitstoters, zoals chemiebedrijf Dow in Terneuzen en kunstmestfabrikant Yara in Sluiskil.

'We hebben constructief overleg met deze bedrijven. We ondersteunen ze om projecten te initiëren om tot reductie te komen, bijvoorbeeld door de inzet van een nieuwe techniek.'

In enkele provincies loopt het overleg met boeren stroef. Hoe is dat in Zeeland?

'De dialoog tussen de verschillende partijen is harmonieus. Dat is altijd al zo geweest. Het is niet nieuw dat verschillende partners aan één tafel zitten. Dat gebeurde eerder ook al bij natuuropgaven. De lijnen in Zeeland zijn kort. We weten elkaar te vinden. We hebben elkaar nodig.

'Ook wij hebben trekkers bij het provinciehuis op het Abdijplein in Middelburg gehad. Maar ik denk dat ik de enige gedeputeerde ben geweest die bloemen kreeg van de boeren. Dat zegt ook iets over de opstelling en houding van het college van Gedeputeerde Staten: nuchter en pragmatisch. Zo heeft het provinciebestuur meteen gezegd dat het beroemde stikstofkaartje van tafel moest.'

Hoe nu verder?

'De oplossing zit niet in het elimineren van de sector, maar deze helpen en klaar te maken voor de toekomst. Dat is voor iedere provincie weer anders. Ik ben hoopvol dat het de regio gaat lukken, mits we daar de tijd voor krijgen. We kunnen nu misschien niet veel, maar misschien kan het in de staart sneller.

'Het is niet 'one size fits all'. Gelderland gaat het anders doen dan Limburg, Limburg doet het weer anders dan Zeeland en Zeeland neemt weer andere maatregelen dan Utrecht.'

U wilt ook zoete maatregelen nemen.

'Voor ons is het belangrijk dat we niet alleen zure maatregelen nemen, maar ook zoete. En dat we opgaven integreren zoals in het Nationaal Programma Landelijk Gebied staat. Zeeland heeft een zoetwaterpoblematiek. De zoetwatervoorraad is beperkt met onder andere verzilting tot gevolg.

'We willen behalve naar de stikstofopgave ook kijken naar klimaatverandering en bodem. Dus misschien kijken naar mogelijkheden van gewassen die minder zoetwater nodig hebben. We willen de opgaven in het landelijk gebied integraal oppakken.'