Provincies krijgen vuistregels Raad van State voor beweiden en bemesten

Nieuws Melkvee Adrie van der Wel 12 okt 2022 om 15:26uur

De Raad van State heeft woensdag een belangwekkende uitspraak gedaan over de uitstoot van stikstof van melkkoeien die in de wei staan. De uitspraak geeft een heel gedetailleerde uitleg over hoe die uitstoot moet worden beoordeeld bij het verlenen van natuurvergunningen door provincies. 'Daar is tot nu toe veel onduidelijkheid over', aldus de raad.

Provincies+krijgen+vuistregels+Raad+van+State+voor+beweiden+en+bemesten

Daarnaast geeft de uitspraak ook een aanvulling op een uitspraak van 7 september waarbij voor twee stalsystemen (A1.13 en A1.28) geen emissiereductiefactor meer mag worden toegepast. Dit verbod geldt nu ook voor stalsysteem A1.23, omdat het in essentie eenzelfde systeem is.

'Voor koeien die en in de stal en in de wei staan is één gezamenlijke natuurvergunning nodig. Om die te kunnen verlenen, moet duidelijk zijn dat de stikstofuitstoot van de koeien in de stal en in de wei samen geen negatieve gevolgen heeft voor beschermde natuur', oordeelt de hoogste bestuursrechter.

Door het weiden van vee nemen de stalemissies af en weilanden waar koeien staan worden minder bemest met stalmest dan weilanden die niet voor beweiden worden gebruikt. 'Bij een vergunning voor een melkveehouderij waarbij wordt beweid, moeten de emissies van het beweiden echter wel worden beoordeeld', vindt de raad.

Intern salderen

In de uitspraak geeft de raad vuistregels voor hoe provincies kunnen bepalen of de gevolgen van beweiden kunnen worden weggestreept tegen de gevolgen van bemesten, het zogeheten intern salderen. Daarvoor is van belang of de weilanden al voor de aanwijzing van Natura 2000-gebieden legaal maximaal bemest mochten worden. Dat is de zogeheten referentiesituatie die kan worden bepaald door te kijken naar oude bestemmingsplannen.

Daarnaast is de referentiedatum van belang. Die datum is in de meeste gevallen 10 juni 1994, toen de Natura 2000-gebieden werden aangewezen.

• Lees ook: Raad van State haalt opnieuw emissiearme vloer onderuit

Volgens de Raad van State kunnen de provincies gebruikmaken van het rapport van het Adviescollege stikstofproblematiek. Daarin staat dat beweiding leidt tot minder emissies, omdat hierdoor minder stalmest hoeft te worden uitgereden.

Maar de provincies moeten volgens de Raad van State dus wel per geval beoordelen of intern kan worden gesaldeerd met bemesting. De raad oordeelt ook dat het uitrijden van mest van een ander bedrijf niet als extern salderen moet worden gezien. Het gaat er volgens de raad alleen om of het bemesten van weilanden is toegestaan bij een veehouderij.

Positieve weigering

Provincie Utrecht behandelde de aanvragen voor een natuurvergunning van een aantal Utrechtse veehouderijen voor de beweiding van vee. De provincie reageerde met een zogeheten positieve weigering. Voor de beweiding zou geen vergunning nodig zijn, omdat er 'geen sprake is van een hogere depositie dan waar in de stalemissies van de natuurvergunning al rekening mee is gehouden'.

• Lees ook: Raad van State: koeien in de wei leiden niet altijd tot extra stikstofuitstoot

Milieuorganisaties MOB en Vereniging Leefmilieu vochten dit besluit aan bij de Utrechtse rechtbank. Die oordeelde dat de provincie fout zat. Vervolgens ging de provincie in hoger beroep bij de Raad van State. En die oordeelt nu dat een gezamenlijke natuurvergunning nodig is. De positieve weigering voor het beweiden is volgens de raad dus een onterecht besluit.

Vuistregels

In de uitspraak wordt een aantal stappen genoemd die de provincies voortaan kunnen volgen voor het beoordelen van de emissie van stikstof door beweiding en bemesting. Dat gaat onder meer over de vraag welk gebruik van de weilanden in het verleden was toegestaan.

Het is opmerkelijk dat de raad in deze uitspraak feitelijk ook als adviseur voor de provincies optreedt. De raad maakt zelf een sterk onderscheid tussen zijn rol als hoogste rechter en als adviseur. Maar de veehouderijsector wordt er met dit advies wel goed mee geholpen.