Afvangen CO2 uit buitenlucht nog te duur voor gebruik in kas

Twee technologiën

Linders zet uiteen dat er grofweg twee technologieën zijn die CO2 kunnen 'vangen'. De ene is gebaseerd op adsorptie in een vaste stof, bij de andere draait het om absorptie van de CO2 in een vloeistof via een chemische reactie. In beide gevallen zijn hoge temperaturen nodig om de CO2 weer te laten vrijkomen.

Wat betreft schaal, temperatuur en flexibiliteit lijkt adsorptie geschikter voor de glastuinbouw dan absorptie. Ook is gebleken dat het qua opslag gunstiger is om DAC te gebruiken voor de productie van pure CO2 in plaats van lucht met een hoog CO2-gehalte. Naar aanleiding van de bevindingen zijn in het project drie bedrijven vergeleken die pure CO2 uit de buitenlucht winnen met adsorptie.

Zeolieten

Een bedrijf dat zich op de glastuinbouw richt, is het Noorse GreenCap Solutions AS. Dat is opgericht in 2016. Deze DAC-oplossing werkt met zeolieten, vaste stoffen die de CO2 als het ware inkapselen. Strategiemanager Jarle Skjaeveland: 'Als oprichters, drie ervaren rotten in industriële projecten, wilden we bijdragen aan de afspraken uit het Parijse klimaatverdrag uit 2015. De eerste jaren hebben we gewerkt aan een schone technologie om CO2 uit de lucht te winnen. Nu we die hebben gevonden, werken we aan opschaling.'

Het bedrijf werkt vanaf het begin samen met de Noorse horticultural growers association. Het Noorse instituut voor bio-economisch onderzoek (Nibio) bevestigde als onafhankelijke partij in 2021 in een rapport dat de technologie werkt.

Sterker nog, het gebruik van DAC in combinatie met een klimaatsysteem dat is ontwikkeld door GreenCap leidde in een tomatenkwekerij tot hogere opbrengsten en een betere kwaliteit. Dat komt onder meer door een CO2-niveau in de kas van 1.000 tot 1.200 ppm, terwijl dat gewoonlijk tussen de 500 en 600 ppm ligt.

Energiekosten struikelblok

Een kweker in Noorwegen gaat met de technologie werken en GreenCap is ook benaderd door Deense, Canadese en Nederlandse glastuinbouwbedrijven. Struikelblok vormen nog wel de energiekosten voor het proces en de pilotfase ervan. Skjaeveland verwacht dat de DAC-kosten dalen door meer ervaring en serieproductie.

De huidige energiecrisis kan daarbij volgens hem roet in het eten gooien, omdat potentiële klanten aarzelen over investeringen. Aan de andere kant kan de crisis juist een aanleiding zijn om op zoek te gaan naar nieuwe, duurzamere systemen.

Koude zone

Carbyon in het Brabantse Eindhoven ontwikkelt een eigen DAC-systeem. Een draaibare reactor slaat in een koude zone CO2 op in een vaste stof op basis van kaliumcarbonaat en amines en laat het in een hete zone weer ontsnappen. Algemeen directeur Hans de Neve legt uit dat de start-up zich in 2019 heeft afgesplitst van TNO om nauwer samen te kunnen werken met machinebouwers en andere toeleveranciers.

Het bedrijf werkt aan een pilotmachine die volgens planning in 2024 beschikbaar komt voor de glastuinbouw. 'We willen de koppositie van Nederland in de glastuinbouw graag handhaven. Bovendien is DAC heel geschikt voor plaatsen waar vloeibare CO2 niet op afzienbare afstand beschikbaar is, zoals in India. Oogsten uit de lucht kan namelijk overal.'

4 kiloton per jaar

De enige commerciële DAC-fabriek staat nu nog in IJsland, waarmee het Zwitserse Climeworks 4 kiloton CO2 per jaar produceert. Die biedt het aan voor 1.000 euro per ton, waarmee het voor de glastuinbouw niet rendabel is. Zowel GreenCap als Carbyon verwachten de DAC-kosten de komende tien jaar te kunnen reduceren tot minder dan 100 euro per ton CO2.