Ben Beerens: 'Techniek levert snelste oplossing voor stikstof'

Al meer dan een jaar draait het innovatieve luchtbehandelingssysteem bij vermeerderaar Ben Beerens in het Brabantse Hoogeloon. De jaarlijkse reductie van 7.000 kilo stikstof is al voldoende om bijna drieduizend woningen te kunnen bouwen.

Beerens: 'Wij verlagen de stikstofuitstoot met gemiddeld 90 procent. De uitstoot wordt continu realtime gemeten. Meten is weten. We willen graag, maar de overheid wil nog niet meewerken aan deze oplossingen. De huidige wettelijke testprotocollen laten dit niet toe.'

Steeds meer eisen

Pluimveehouders moeten aan steeds meer milieueisen voldoen, zoals emissie van ammoniak en fijnstof. Provincie Noord-Brabant loopt voorop met forse eisen. 'Het kost zoveel energie om je ergens tegen te verzetten. Ik krijg meer energie van plannen maken. Als je aan de slag gaat, word je vanzelf positiever', zegt de Brabantse vermeerderaar.

Beerens houdt reguliere vleeskuikenouderdieren. De broedeieren gaan voornamelijk naar het buitenland. 'Reguliere vleeskuikenouderdieren zijn de meest efficiënte dieren met de laagste CO2-footprint per kilo vlees. Dat voelt voor mij als ondernemer de beste manier. Nederlandse broedeieren zijn gewild als hoogwaardig uitgangsmateriaal. Ik vind de exportmarkt een leuke uitdaging met meer vrijheden', legt de ondernemer uit.

Energieneutraal

Door de zonnepanelen is Greenfarm al energieneutraal. Voor de milieu-uitdaging ging Beerens met de Vencomatic Group aan de slag voor een praktische warmtewisselaar die ook de emissie van ammoniak en fijnstof vermindert: het ECO Air Care-systeem. De resultaten van het eerste systeem wereldwijd zijn veelbelovend. De uitstoot van stikstof is met gemiddeld 90 procent afgenomen, met pieken tot 98 procent. Het doel was 80 procent ammoniak- en fijnstofreductie, een fris klimaat, verwarming en koeling in één unit.

'Het systeem is praktisch en het werkt. Dat vind ik belangrijk. Ik heb nu veel minder omkijken naar het klimaat. Het klimaat is perfect en de uitstoot is veel lager', zegt de 43-jarige vermeerderaar enthousiast.

Natuurgebied

'Wij zijn de buurman van een natuurgebied. Met onze vleeskuikenouderdieren stoten we natuurlijk stikstof en fijnstof uit. Dat willen en moeten we verminderen', zegt de Brabantse ondernemer.

De Vencomatic Group heeft ervaringen met het ECO-Zero-systeem dat de eigenschappen van een luchtwasser en een warmtewisselaar combineert. Het systeem is sinds 2018 bij leghennen in gebruik. 'De units zorgen voor de reiniging van de uitgaande lucht en conditionering van de inkomende lucht', legt Victor van Wagenberg, productmanager bij de Vencomatic Group, uit. Dat wil zeggen dat de units in de winter zorgen dat het in de stallen warm blijft en in de zomer juist koel.

Optimaal stalklimaat

Naast het behouden van een optimaal stalklimaat zorgen de units voor een emissiereductie van 80 procent fijnstof.

Samen met Beerens is het systeem verder doorontwikkeld tot een innovatief luchtbehandelingssysteem, het Air Care-systeem. Sinds anderhalf jaar draait het in een stal op het bedrijf van Beerens. Het werkt beter dan verwacht: koelen in de zomer en verwarmen in de winter zorgen voor een perfect stalklimaat en de reductie is meer dan het verwachte percentage van 80 procent: gemiddeld 90 procent minder stikstof.

Luchtreiniging

De ondernemer had in alle zeven stallen lengteventilatie met gelijkdruk via warmtewisselaars voor minimumventilatie. De linkerstal voor 18.500 ouderdieren is anderhalf jaar geleden ingericht voor het conditioneringssysteem. De ventilatoren en de inlaatventielen zijn dichtgemaakt. Naast de stal zijn vier units met een ventilatiecapaciteit van 30.000 kuub per uur per unit en een centrale unit voor de aansturing en de waterbehandeling geplaatst. In de stal een verdeelsysteem met folieslangen voor de luchtverdeling. Beerens: 'We hebben de helft van de normale hoeveelheid lucht geïnstalleerd: 6,3 kuub lucht per dier.'

Eind mei 2021 startte de proef met de opzet van een nieuw koppel. 'Een perfect koppel, in alle stallen. Nu is het tweede koppel 35 weken en hebben de kippen in deze stal al drie eieren meer gelegd. Dat zegt op deze leeftijd nog niet alles, maar ik heb er alle vertrouwen in. We zijn open en transparant over de resultaten. Als je de stal binnenkomt, hoor je geen ventilatoren en voel je geen luchtstroom. Het klimaat in de stal is perfect', vindt de ondernemer.

Staltemperatuur

De zomer was vorig jaar niet zo warm om het systeem goed te kunnen testen, maar de systemen bij leghennen en de extreem warme zomers in de afgelopen jaren hebben bewezen dat de staltemperatuur 29 graden Celsius blijft bij een buitentemperatuur van 42 graden Celsius. Beerens heeft in de winter met koudere nachten met temperaturen rond het vriespunt ervaren dat het klimaat in deze stal altijd prima bleef.

Aan de voorzijde van het systeem komt verse buitenlucht de units binnen. Kunststof kanalen brengen de lucht in de stal waar grote slangen de lucht verdelen. In de nok van de stal wordt de stallucht afgezogen.

Minder ammoniakvorming

'In de stal verlagen we de emissies, omdat er drogere geconditioneerde lucht binnenkomt waardoor de ammoniakvorming minder is. Er komt minder fijnstof in de lucht, omdat de ventilatie veel rustiger is, minder turbulente luchtstroom en door de ruimere minimumventilatie is er extra verdunning', legt Van Wagenberg uit.

Als laatste stap wordt in de ECO Air Care-units de uitgaande lucht gereinigd door te spoelen met zuurwater. Dit vangt de emissie van ammoniak, fijnstof en geur op. Het spuiwater wordt opgevangen in een silo en kan worden aangewend op het land als kunstmestvervanger voor de groei van gewassen.

Opkopen en saneren

De overheid kiest voor opkopen en saneren als oplossing voor de stikstofcrisis. Slechts 5 procent van het budget van 25 miljard euro is bestemd voor innovatie.

'Het is triest dat de overheid slechts marginaal in wil zetten op technische oplossingen voor het stikstofprobleem, terwijl daar snel en veel minder duur tot wel 90 procent reductie is te behalen. We kunnen veel als alle partijen zich ervoor inzetten. Ik ervaar een afwachtende houding van de overheid. Het is zo 2024, dus we moeten haast maken', vindt Beerens.

Van Wagenberg vult aan: 'Er liggen al tweeënhalf jaar aanvragen bij de minister voor pilotstallen, maar er komt niets op gang. Dit nieuwe innovatieve systeem is nog nauwelijks toegepast, omdat nieuwe staltechnieken eerst de jarenlange toetsing moeten ondergaan, voordat ze zijn goedgekeurd en mogen worden toegepast.'

Sensoren

Ook is het nog niet toegestaan om de emissiereductie van stallen aan te tonen met sensoren, terwijl je dan 24/7 realtime data hebt. 'De minister heeft zelf belangrijke sleutels in handen door procedures te versnellen en het werken met sensoren wettelijk te accepteren', zegt Van Wagenberg.

'Het is effectiever om een veel groter deel van de beschikbare budgetten in te zetten om de stallen in Nederland te verduurzamen. Er is bijna volledige focus op opkopen en saneren van de veestapel wat een tijdrovende en dure opgave gaat worden. Dit is pijnlijk voor veehouders, burgers die een huis willen bouwen of kopen en vooral ook voor onze mooie natuurgebieden die hierdoor langer dan noodzakelijk worden blootgesteld aan te hoge stikstofdeposities. Als techniekleverancier willen wij onze bijdrage samen met overheid en boeren leveren.'

Beerens wil transparant zijn richting zijn omgeving en de overheid. 'Iedereen krijgt continu inzicht in onze data. Kijk naar de doelen of die worden gehaald in plaats van de middelen die pas na jaren op de RAV-lijst komen of waarvan eerdere foute metingen niet snel kunnen worden hersteld. Die tijd hebben we niet.'