Boeren Maasduinen experimenten met natuurinclusieve landbouw

Met natuurinclusieve landbouw wil de LLTB toekomstperspectieven bieden voor Limburgse boeren en tuinders. Dit doet de belangenbehartiger in het initiatief Natuurinclusieve Landbouw Limburg samen met Stichting Natuurinclusieve Landbouw, Biologisch Limburg, Natuurrijk Limburg, Natuur en Milieufederatie Limburg, provincie Limburg, Wageningen University & Research, HAS Hogeschool en Waterschap Limburg.

Natuurinclusief is volgens Hartman niet zo makkelijk uit te leggen en ook nog eens divers om uit te voeren. 'Natuurinclusieve landbouw gaat om het optimaal benutten van natuurlijke processen binnen agrarische productie, zoals voedsel, voeder, vezel en sierteelten. Deze processen zijn bijvoorbeeld stikstofbinding door vlinderbloemigen, gezond bodemleven voor nutriëntenbeschikbaarheid, ziekte- en plaagonderdrukking, waterinfiltratie en water vasthoudend vermogen.'

Insecten

Maar ook insecten en optimaal bodemleven zijn van belang. 'Vliegende insecten voor bestuiving en vruchtzetting, natuurlijke vijanden om plagen te voorkomen, diepere beworteling en/of samenwerking met schimmels om gevoeligheid voor droogte te verminderen', legt de LLTB-projectleider uit.

'Door in te zetten op deze processen in dienst van de gewasproductie is er minder behoefte voor externe inputs en wordt een voorwaarde gecreëerd voor biodiversiteit en een divers landschap.'

Hoe natuurinclusieve landbouw vorm krijgt, is voor elk bedrijf verschillend. 'Elk bedrijf heeft een ander uitgangspunt. Denk aan de sector, ligging, grondsoort, regenval, grondwater, reliëf en investering uit het verleden. Dit maakt het lastig om een concrete definitie te geven', vindt Hartman.

Toetsen in praktijk

De pilotgroep natuurinclusieve landbouw in Maasduinen gaat hiermee aan de slag. 'Het is belangrijk om in contact te blijven met de praktijk en te toetsen wat er wordt bedacht en op te halen wat er al gebeurt. Ook gemeente Bergen wil samen de mogelijkheden richting natuurinclusieve landbouw verkennen', zegt de LLTB-projectleider.

De pilotgroep bestaat uit agrarisch ondernemers. 'Zij testen, ontdekken waar bedrijven al mee bezig zijn en waar mogelijkheden liggen om samen met de gemeente, Natuurrijk Limburg en de HAS verdere plannen te realiseren. Met als voorwaarde dat er ook ontwikkelruimte en vergoeding voor lokale agrariërs komt en dit langjarig kan worden geborgd', licht Hartman toe.

Twee deelnemers

Twee deelnemers aan de pilotgroep zijn Louik Ebbers en Rob Ingenbleek. Ebbers heeft een biologische melkveehouderij in Ottersum. 'Voor ons betekent natuurinclusief in samenhang met de natuur goed voer voor onze koeien produceren met zo min mogelijk input.' Om dit voor elkaar te krijgen, doet Ebbers verschillende dingen. 'Ik gebruik geen kunstmest, geen bestrijdingsmiddelen en beregen weinig.'

Maar ook voor de omgeving doet de melkveehouder veel. 'Ik zaai gras met klaver en kruiden en maai enkele banen niet om wild op grote percelen schuilplekken te geven. Door natuurinclusieve landbouw door te voeren in mijn bedrijf, wil ik onze biologische melkveehouderij klimaatbestendig maken en een toekomst bieden die ook draagvlak in de buurt heeft.'

Oog en zorg voor de natuur

Ingenbleek heeft een akkerbouwbedrijf in Siebengewald. Voor hem is natuurinclusief 'met oog en zorg voor de natuur landbouwwerk verrichten'. Daarbij moet volgens de akkerbouwer aandacht zijn voor en rekening worden gehouden met de omgeving. 'Daar waar mogelijk help je de natuur een handje en zorg je ervoor dat het landschap interessant blijft voor mens en dier.'

Dit kan volgens Ingenbleek op diverse manieren. 'Natuurinclusief te werk gaan kan door niet-kerende grondbewerking of minder bodembewerking, akkerranden, hagen en struweel in ere te houden of opnieuw aan te planten', licht hij toe.

'Ook zorgen voor een gezonde bodem met voldoende bodemleven en goede structuur draagt hieraan bij. Net als gewassen. Afwisseling in gewassen is goed voor de bodem en voor het opbrengend vermogen van de grond. Groenbemesters horen daar vanzelfsprekend bij.'

Afwisseling

Zowel Ingenbleek als Ebbers doet mee aan de pilot om de Maasduinen en de omgeving te behouden. Ingenbleek: 'De Maasduinen beschikt over goede landbouwgrond in een natuurrijke omgeving en dit willen we zo houden. Geen grote monoculturen, maar een veelzijdigheid aan gewassen in afwisseling met natuurlijke begroeiing.'

Ebbers: 'Ons gebied is al vrij extensief, er zijn verschillende teelten en er zijn veel natuurgronden. Wij doen aan deze pilot mee om als groep uit te zoeken wat mogelijk is en wat de financiële gevolgen zijn van de extra inspanningen.'

Verdienmodel

De ondernemers zijn het erover eens dat natuurinclusieve landbouw alleen mogelijk is als er een verdienmodel is. Ebbers: 'Iedere ondernemer kan iets doen aan natuurinclusief op een manier die hem past. Voor sommigen kan dit zelfs een oplossing zijn om hun bedrijf op hun locatie voort te kunnen zetten.'

Ingenbleek: 'De boer zou voor zijn diensten die hij hiervoor moet uitvoeren, betaald moeten worden. We zijn samen met andere partijen, zoals de gemeente, aan het onderzoeken hoe we dat gestalte kunnen geven.'