Oorlog heeft lang impact op graanmarkt

De bewindsman wijst erop dat de oogst van het seizoen 2021-2022 niet volledig kan worden geleverd, dat voor de oogst van dit jaar minder is ingezaaid en dat het maar de vraag is in hoeverre het geproduceerde graan uiteindelijk bij de afnemer terechtkomt. Verder gaat hij er nu al vanuit dat vanwege het beperkte perspectief de graantelers in zijn land in elk geval minder tarwe en mais inzaaien.

In een interview met persbureau Reuters vertelt Solskyi deze week dat de kans groot is dat graantelers de komende jaren, in plaats van tarwe en mais, meer zonnebloemen en koolzaad verbouwen. Het voordeel van deze oliehoudende gewassen is de grote vraag in nabijgelegen Europese landen en de naar verhouding wat kleinere volumes die voor de export moeten worden getransporteerd.

Levering granen moeizaam

Ondertussen verloopt de levering van granen vanuit Oekraïne, en dan met name de havens aan de Zwarte Zee, uiterst moeizaam. In vredestijd exporteerde het Oost-Europese land elke maand nog ongeveer 6 miljoen ton graan. Door de oorlog daalde het exportvolume tot 300.000 ton in maart en tot ongeveer 1 miljoen ton in de maand april.

Eerder deze week meldde de Oekraïense overheid dat voor dit jaar een kwart van de totale graanoogst verloren lijkt te gaan. De totale schade van de landbouwsector wordt berekend op ruim 4 miljard euro. Uit een recente inventarisatie blijkt onder meer dat van de 6,5 miljoen hectare wintertarwe die in het najaar van 2021 is ingezaaid, ongeveer 5 miljoen hectare kan worden geoogst. De rest van het areaal ligt in bezet gebied.

De meest recente prognosecijfers van het Amerikaanse landbouwministerie USDA in het World Agricultural Supply and Demand Estimates (Wasde)-rapport van juni bevestigen de impact van de oorlog in Oekraïne voor de wereldmarkt. USDA gaat er voorlopig vanuit dat de tarweproductie in Oekraïne ten opzichte van vorig jaar daalt met 35 procent tot 21,5 miljoen ton. Voor mais is de verwachte daling ruim 40 procent, wat resulteert in een oogst van 25 miljoen ton.

Meer tarwe uit EU-landen

Toegespitst op tarwe voorspelt USDA voor Oekraïne een exportvolume voor het seizoen 2022-2023 van 10 miljoen ton. Dat is ruim 14 miljoen ton minder dan de prognose van voor de oorlogsdreiging. Grote afnemers in Noord-Afrika, het Midden-Oosten en Zuidoost-Azië worden door het wegvallen van tarwe uit Oekraïne afhankelijker van aanvoer uit EU-landen als Roemenië, Frankrijk en bijvoorbeeld ook Australië.

Waar Oekraïne het moet doen met veel minder export, lijkt Rusland juist te profiteren van de oorlogssituatie. Qua prijs is de concurrentiepositie van Russisch tarwe op dit moment relatief gunstig. USDA houdt voor komend seizoen rekening met 40 miljoen ton export voor Rusland, dat is bijna een record.

De eindvoorraden voor tarwe wereldwijd berekent USDA per 1 juli 2023 op bijna 267 miljoen ton. Dat is 13 miljoen ton minder dan de eindvoorraad van dit lopende seizoen en ook de kleinste voorraad van de afgelopen zes jaar.