Peter Drenth: 'Gebiedsproces is geen duizenddingendoekje'

Nee, hij heeft nog geen reactie van stikstofminister Christianne van de Wal gehad naar aanleiding van het plan van provincie Gelderland om de stikstofaanpak in de provincie een flinke versnelling te geven.

Boeren voelen zich vaak het pispaaltje, desondanks zie ik een enorme drang om te innoveren

Peter Drenth, gedeputeerde Gelderland

Een regeling voor vrijwillige opkoop van industriële bedrijven, een extra investering in verduurzaming en innovatie van de industrie èn de agrarische sector plus een uitbreiding van de vrijwillige opkoopregeling voor veehouderijen. Een totaalpakket dat voor 520 miljoen binnen twee jaar kan worden gerealiseerd.

'We wachten met smart op dat geld', zegt de Gelderse gedeputeerde Peter Drenth. 'Wij kunnen dit waarmaken. De Gelderse samenleving wil aan de slag, ook de boeren.'

Hoe groot is het stikstofprobleem in Gelderland?

'We zijn een van de belangrijkste landbouwprovincies met 8.900 boeren en tuinders en veel bedrijven in de agribusiness die onderdeel zijn van de gehele voedselketen. Ook kenniscentra zoals Wageningen University & Research en Foodvalley zijn nauw met de agrarische sector verbonden. Dat alles draagt voor 10 procent bij aan de Gelderse economie en zorgt voor 100.000 arbeidsplaatsen.

'Bovendien is de sector een van de belangrijkste hoeders van ons landelijk gebied. Maar in Gelderland ligt ook 40 procent van alle Natura 2000-gebieden in Nederland met een overbelasting voor stikstof. Dat heeft consequenties. We willen niet weglopen voor het stikstofprobleem, maar we willen ook een sector met toekomstperspectief overhouden.'

Hoe gaat u dat doen?

'We hebben het op zijn Gelders aangevlogen. Ons streven is dat alle sectoren in 2025 een kwart minder stikstof uitstoten. Dat hebben we de stakeholders voorgelegd. Aan de bouw, industrie, landbouw, logistiek en natuurpartners is gevraagd met welke voorstellen we dan moeten komen en wat er mogelijk en haalbaar is. Wat betreft de landbouw beschikken we zowel ambtelijk als bestuurlijk over een overlegstructuur met het Gelders Landbouwcollectief.

'Alle sectoren zijn met voorstellen en ideeën gekomen. Die variëren van bronmaatregelen, verduurzaming, en opkoop tot natuurherstel. We hebben alles door laten rekenen en uiteindelijk zijn we tot een breed pakket aan maatregelen gekomen waarvan we denken dat we daarmee onze doelen kunnen halen.'

Eén van de maatregelen is een eigen opkoopregeling voor kalverhouders?

'Ja. De helft van alle kalverhouderijbedrijven is in Gelderland gevestigd, met name op de Veluwe. De sector staat onder druk, onder andere door de import van buitenlandse kalveren.

'De kalverhouderij streeft zelf ook naar een zekere mate van krimp, een deel van de kalverhouders wil stoppen. Daarom hebben wij een eigen stoppersregeling voor kalverhouders gemaakt. De landelijke opkoopregeling probeert te veel voorwaarden in een regeling te stoppen. Voor een individueel bedrijf is dat niet aantrekkelijk, het blijft maatwerk.

'We willen ook geen beroepsverbod. Waarom zou je dat doen? Het gaat toch om het verminderen van emissies?

'De Gelderse regeling levert inmiddels 230.000 mol per jaar op. Dat gaat in een stikstofbank. Het levert ruimte voor woningbouw op en kan een aanzienlijke bijdrage leveren aan het helpen van Gelderse PAS-melders.'

Hoe gaat u de gebiedsgerichte aanpak inrichten?

'Ik wil eerst stellen dat de gebiedsgerichte aanpak veel te veel wordt gezien als een duizenddingendoekje. Het is ook nodig dat het Rijk generieke maatregelen neemt om het stikstofprobleem zeker voor de helft op te lossen, ook buiten de Natura 2000-gebieden. Zonder dat komen we er niet.

'Met de gebiedsgerichte aanpak kun je daar wel een slag bovenop maken. Hoe we dat gaan doen is nog een ontdekkingsreis al lopen er in Gelderland al behoorlijk wat pilots en projecten. In Winterswijk bijvoorbeeld loopt een gebiedsproces rond vier kleine natuurgebieden. Daarin zie ik een enorme betrokkenheid van de samenwerkende partners om te sturen op een mooi maar leefbaar buitengebied.

'Gebiedsprocessen zijn maatwerk, waarbij iedere partij uit zijn comfortzone zal moeten komen. Waar we naar streven is om ook zaken als hydrologie, klimaat en biodiversiteit in de processen mee te nemen, zodat je niet iedere keer weer in een gebied langs moet komen als overheid.

'De gebiedsprocessen zullen tijd vergen. Dat is niet erg. Je kunt de ontwikkelingen van de afgelopen 70 jaar niet direct radicaal ombuigen. Eerst stabiliseren, dan kun je werken om de situatie te verbeteren.'

Wat is er nog meer specifiek aan de Gelderse stikstofaanpak?

'Wij baseren ons stikstofbeleid op het rapport van de Commissie Remkes. Ik heb het idee dat de rijksoverheid wel eens andere keuzes maakt.

'We gaan als provincie ook steeds meer zelf meten. Rondom stallen maar bijvoorbeeld ook rond fabrieken. Dan kun je het beleid meer baseren op zekerheden en hoef je minder te leunen op modellen. Datzelfde geldt voor de kritische depositiewaarde. Je zou moeten kijken hoe de natuur er daadwerkelijk bij staat. Wat is de ecologie in het gebied en wat zijn de instandhoudingsdoelen. Dan kun je daar het beheer op aanpassen.

'Verder vinden we dat iedereen aan de lat staat om het stikstofprobleem op te lossen. Zowel landbouw als industrie, de bouw en de mobiliteit. Boeren voelen zich vaak het pispaaltje. Ze vinden dat ze overal de schuld van krijgen. Desondanks zie ik in de sector een enorme drang om te innoveren en te veranderen. Dat vind ik knap.'