Stress varkens verlagen met kleine verbeteringen

Bedrijfsleider Leon Rijkers behaalt op HyCare-demo- en onderzoeksbedrijf De Raamloop in Bladel goede resultaten. Op het bedrijf zijn 1.000 TN70 x Tempo vleesvarkens en 480 speenbiggen. Met een gemiddelde groei van 1.070 gram, voederconversie van 2.16, EW-conversie van 2.47 en geslacht gewicht van 95,33 kilo is Rijkers meer dan tevreden.

Maar de Noord-Brabantse bedrijfsleider ziet nog steeds mogelijkheden voor optimalisatie op De Raamloop. Daarom maakte hij gebruik van een van de vouchers voor een gratis afspraak met een welzijnscoach die de Producenten Organisatie Varkenshouderij aanbiedt.

Rijkers: 'Door de HyCare-methode werk ik erg hygiënisch en produceer ik al op een hoog niveau. Maar niet alle stressfactoren los je op met hygiëne.' Daarom meldde hij zich aan toen hij zag dat vanuit de Producenten Organisatie Varkenshouderij vouchers voor een welzijnscoach werden uitgegeven.

'Ik weet dat er na een tijdje toch een mate van bedrijfsblindheid kan ontstaan. Daarbij krijg ik graag feedback op punten die De Raamloop naar een hoger niveau tillen', zegt Rijkers.

De bedrijfsleider werd gekoppeld aan welzijnscoach Jan Essens die sinds 2011 onafhankelijk adviseur is in de sector. Essens focust zich niet op de resultaten op papier, maar is samen met Rijkers de stal in gegaan om de varkens en hun omgeving te bekijken.

Leer van het varken

Essens: 'Door te kijken naar het gedrag, de conditie en de uniformiteit van de varkens, kun je bepalen waar verbeterpunten mogelijk zijn. Ook praktische zaken, zoals het aantal eetplaatsen en drinknippels, zijn erg belangrijk.'

Als er bijvoorbeeld twee drinknippels in de brijbak met twee eetplaatsen zitten, zijn er op papier genoeg drink- en eetplekken, licht Essens toe. Maar als twee varkens aan het eten zijn, kunnen niet tegelijkertijd twee varkens drinken en zijn er in de praktijk te weinig drink- en eetplekken.

'Varkens doen het liefst allemaal tegelijk hetzelfde. Als dit niet kan, levert dit stress op', zegt Essens. Ook bij De Raamloop was dit het geval. De plaatsing van de drinknippels was niet de enige optimalisatiemogelijkheid. Een aantal andere punten kon ook worden geoptimaliseerd.'

Groot effect door kleinere luchtinlaat

De aanpassing met het grootste effect was het verkleinen van de luchtinlaat met zo'n 25 procent. De lucht komt nu rustiger binnen, waardoor het de tijd heeft om op te warmen. Dit is prettiger voor de varkens en de ventilator kan nu beter zijn werk doen.

'Als het hard waaide, werd de lucht soms zo hard naar binnen geduwd dat de ventilator de luchtstroom niet meer bepaalde. Nu heeft de ventilator weer de regie over de luchtstroom. Voor de aanpassing hadden we af en toe een toom met één staartbijter. Nu hebben we helemaal geen staartbijters meer', vertelt Rijkers.

Aanpassingen speelgebied

Daarnaast is op De Raamloop de plaatsing van het functiegebied 'spelen' veranderd. 'Op veel bedrijven, zo ook op dit bedrijf, hangt de strokoker te laag. Hierdoor moet het varken vaak onder snuithoogte vreten. Dat vindt het dier niet prettig, waardoor vervolgens niets met de strokoker wordt gedaan', zegt Essens.

'Daarnaast lag het functiegebied 'spelen' boven de dichte vloer. Door het 50 centimeter van de rand van de dichte vloer te verplaatsen en de strokoker hoger te hangen, zijn de hokken die bevuilt waren nu ook schoon', ziet de Brabantse bedrijfsleider.

Frisse blik welzijnscoach helpt

Rijkers is blij met de adviezen van de welzijnscoach en raadt het advies elke varkenshouder aan. 'Een frisse blik op het bedrijf zorgt voor nieuwe inzichten. Waar een adviseur of veearts vaak bezig is met het optimaliseren van de afdeling, kijkt een welzijnscoach verder.'

Een ander voordeel van welzijnscoaches noemt Rijkers dat ze onafhankelijk zijn en geen producten verkopen. 'Vaak zit je als varkenshouder met hetzelfde team om tafel. Soms raakt dit team op een dood spoor en komt het in een vicieuze cirkel. In dit soort situaties heeft de coach ook toegevoegde waarde', laat de bedrijfsleider weten.

Een ander voordeel van het samenwerken met de welzijnscoach is dat er een gedegen en haalbaar plan komt. 'Het is belangrijk te bepalen wie wat wanneer doet. Vooral ook om de medewerkers erbij te betrekken. Dit wordt vaak vergeten, waardoor adviezen blijven liggen', geeft Essens aan.

Laaghangend fruit

'Ook wordt regelmatig te groot gekeken', vervolgt de welzijnscoach. 'Een hele stal aanpassen is niet reëel en haalbaar. Door te beginnen bij de basisprincipes, het laaghangend fruit, kun je met relatief kleine investeringen veel en snel vooruitgang boeken.'

Dat heeft Rijkers ook ervaren: 'De meeste adviespunten heb ik dezelfde middag nog aangepakt. Binnen een paar dagen zag ik al resultaat.' Zelfs op een goed lopend bedrijf blijkt er nog ruimte voor optimalisatie. 'Positieve resultaten door de stressfactoren voor het varken te verminderen', sluit Essens af.