Luuk Straten: 'Ik wil fulltime boer worden'

Achtergrond Algemeen Esther de Snoo 16 apr 2022 om 11:02uur

Het boerenleven lonkt naar toekomstige generaties, ondanks de uitdagingen waar boeren en tuinders mee te maken hebben. Fotojournalist Jet Budelman portretteert tieners die maar wat graag boer willen worden.

Luuk+Straten%3A+%27Ik+wil+fulltime+boer+worden%27

Zijn er tieners die graag boer willen worden? Zeker, ze zijn er! Budelman bezocht hen op het thuisbedrijf, waar zij haar rondleidden en met haar in gesprek gingen. De portretten van de kinderen laten zien dat ze vaak worstelen met hoe het in de toekomst moet, als ze boer worden. En het laat zien hoezeer ze van dieren en het leven op de boerderij houden. Allemaal voelen ze dat het iets speciaals is, wonen op een boerderij.

Budelman maakte de serie omdat ze de emotionele generatielange binding met de grond en het bedrijf wil laten zien. 'Wat ik mis in het publieke debat, waar boeren vooral gezien worden als veroorzakers van schade aan het milieu en dierenwelzijn, is dat het boerenbedrijf geen kille economische activiteit is. Dat laten deze kinderen die verwachtingsvol naar de toekomst kijken bij uitstek zien.'

Budelman studeerde tropische landbouw aan Wageningen University & Research. In Nicaragua werkte ze met landloze boeren die van de regering grond hadden gekregen. In dit werelddeel, Latijns Amerika, ontdekte ze de fotojournalistiek. In Oostenrijk werkte ze een half jaar op een biologisch gemengd bedrijf, waar ze ook woonde. Haar vorige project ging over arbeidsmigranten die in de kassen in Zuid-Spanje werken, bekend als de Sea of Plastic.

Kinderen van boerenafkomst hebben al vroeg een verantwoordelijkheidsgevoel

Jet Budelman, fotojournalist

'Wat ik altijd mooi vind om te zien, is dat kinderen van boerenafkomst al vroeg wijs zijn. Van kinds af aan werken ze mee in het bedrijf en in vergelijking met andere kinderen hebben ze al vroeg een verantwoordelijkheidsgevoel. Dat komt ook terug in de portretten van deze vijf tieners.'

'Ik denk dan: yes, weer een dag!'

Luuk Straten (12) woont op een akkerbouwbedrijf met suikerbieten en tarwe in Batenburg (Gelderland).

'Het rijden op een trekker of een machine vind ik heel mooi. Het geeft een machtig gevoel als je op zo'n ding zit. Ik geniet er echt van als we tarwe gaan oogsten met de combine. Ik denk dan: yes, weer een dag!

'Ik zou fulltime boer willen worden, maar ik denk niet dat het kan. Het bedrijf is zo klein dat ik er niet meer van kan leven. Iedere boer weet dat het klimaat verandert, maar ik geloof niet dat je dit oplost door in een keer zoveel regels op tafel te gooien. Dan zet je mensen tegen elkaar op en dat gaat niet goed. Als ik nu heel boos tegen jou zou doen, dan ga je ook niet vrolijk reageren op mij.

Tekst gaat verder onder video.

'We moeten in Nederland meer gaan kijken: waarom doen boeren het zo? Als je aan de boeren vraagt: zou jij precies hetzelfde willen doen maar dan kleiner? Dan zouden de meesten 'ja' zeggen.

'Ik denk niet dat we in een keer allemaal boeren moeten uitkopen. Je koopt niet alleen een plek op met een paar gebouwtjes, maar je koopt een leven op. Een boer zou uit zichzelf nooit zeggen: ik verkoop de zooi en ga in een flatje zitten.'

‘We willen samen de boerderij overnemen’

Eva Vanhommerig (10) woont op een melkveebedrijf met akkerbouw in Simpelveld (Limburg).

‘Wij hebben vooral koeien, maar later wil ik ook kleine dieren erbij, zoals ezels, kippen en geiten. Ik werk mee in het bedrijf, ik kan de uiers dippen voor het melken en ik voer de kalfjes. Ook heb ik geregeld dat mijn pony Cita in de stal kan staan.

‘Op onze boerderij kun je ook koeknuffelen. Als een mama komt knuffelen, ga ik soms met de kinderen Cita naar de wei brengen en vertel ik ze van alles. Ik ga ook weleens met de geiten wandelen aan de lijn. Soms door het dorp. Dan kijkt iedereen je raar aan.

‘Naast boer, wil ik ook veearts worden. Ik heb een vriendinnetje dat hier heel vaak komt. We willen samen de boerderij overnemen.

‘Als we de boerderij overnemen, gaat mijn vriendinnetje helpen met alle kleine diertjes verzorgen, want zij is niet zo van de koeien. En ze wordt dan ook mijn veeartsassistente. Dat hebben we al bedacht.

‘Ik denk dat het boeren in de toekomst wel moeilijker gaat worden. Je moet een beetje meebewegen en oplossingen vinden, dan komt het wel goed.’

‘Ik wil best biologisch boeren uitproberen’

Jesse (12, links op foto) en Daan Uijen (11) wonen op een varkenshouderij, met ook twintig vleeskoeien, in Niftrik (Gelderland).

Jesse Uijen: ‘Ik wil graag boer worden. Ik vind dieren leuk en varkens mooi. Het geluid van de trekker vind ik ook heel mooi om te horen. En je hebt altijd wel wat te doen.

Daan Uijen: ‘Ik denk niet dat ik later boer wil worden, omdat ik er niet zo handig in ben. We hebben nog een jonger broertje, Bas, die de boerderij misschien wel samen met Jesse wil overnemen.

‘Er zijn veel dingen om in evenwicht te houden. De dieren, het voer, administratie, machines, de prijzen en er zijn steeds weer nieuwe regels waar je mee te maken krijgt. Ik ga misschien liever iets anders doen waar ik veel geld mee kan verdienen, dan kan ik Jesse en Bas helpen.’

Jesse Uijen: ‘Veel boeren kijken hoe ze in de toekomst boer kunnen blijven. Ik wil best biologisch boeren uitproberen.’

Daan Uijen: ‘De meeste kinderen vinden het wel erg leuk dat ik op een boerderij woon. Ik denk dat ze gewoon een keertje bij een boerderij langs moeten gaan. Of een paar nachtjes op een zorgboerderij logeren en misschien meewerken. Mij lijkt het leuk als er veel mensen op de boerderij komen om dingen te leren. Zo kunnen we een beetje nieuwe boeren maken.’

‘De meester weet niet wat een loader is’

Wendy Wouters (11) woont op een geitenhouderij in Hilvarenbeek (Noord-Brabant).

‘Ik help mee op de boerderij met bokjes vangen en het ontsmetten van de navel en oornummers. Of ik rijd met de loader met mais naar de pulp voor het mengen van het voer.

‘Ik weet nog niet zeker of ik boer wil worden. Als ik de boerderij overneem, wil ik ook geiten houden. Dat vind ik het leukst.

‘Mijn opa en oma woonden hier ook op de boerderij. Zij hadden toen koeien en varkens. Mijn papa is op een gegeven moment overgestapt op geiten. Opa is er nog elke dag. Hij komt ‘s ochtends om zes uur al en dan gaat hij om negen uur weer naar huis.

‘Sommige geiten maken mijn broertje en ik tam. Dan aaien we ze elke dag. Als de geiten tam zijn en ze zijn achterin de stal, dan rennen ze naar je toe. Dat is heel leuk om te zien.

‘In mijn groep zijn niet veel kinderen die van een boerderij komen. De juf gaat met haar vriend op een melkveebedrijf wonen en vraagt veel aan mij. Ik had een keer dat een meester vroeg: ‘Wat heb jij dit weekend gedaan?’ Ik zei: ‘Oh, ik heb op de loader gereden.’ Hij wist niet wat een loader was. Ik heb hem daar het hele jaar mee geplaagd en pas op de laatste dag verteld wat het is.’

‘Ik ben een trotse boer’

Jesper Kocken (11) woont op een melkveebedrijf in Huisseling (Noord-Brabant).

‘Mij lijkt het saai om over een paar jaar mijn geld te verdienen in Nijmegen boven in zo’n kantoorgebouwtje. Buiten werken is veel leuker.

‘Ik zou een schaap krijgen van mijn vader en moeder als ik mijn zwemdiploma haalde. Dat heb ik gedaan en ik kreeg een schaap. Ze kreeg lammetjes en twee jaar geleden heb ik die verkocht. Toen heb ik voor het eerst winst gemaakt.

‘Mijn zussen en ik hadden eerst ook nog een kalfje om groot te brengen. Het was heel klein en ziek. En nu hebben we haar nog steeds.

‘Hier in de buurt zijn maar een paar boeren met een opvolger. Ik denk dat ongeveer drie op de tien boeren een opvolger hebben. Ik vind dat kinderen anders zijn dan vroeger. Ze doen minder.

‘Op zich ben ik een trotse boer. Ik denk alleen dat over twee jaar zo’n 40 procent van de boeren moet stoppen. Alles wordt duurder door de oorlog in Oekraïne, zoals gas. En de regering wil ons gewoon weg hebben. Ik hoop niet dat het zover komt, maar het is ook wel weer gunstig voor de boeren die overblijven.’