Onderzoekers: 'Kritische depositiewaarden ongeschikt voor natuurbescherming'

Briggs en Hanekamp publiceerden hun studie in het wetenschappelijke tijdschrift Dose Response. Ze onderzochten hoe de depositiewaarden tot stand kwamen en hoe betrouwbaar deze zijn. Sommige KDW zijn gebaseerd op potproeven in kassen, andere op expertoordelen zonder verder onderzoek. Praktijkonderzoek heeft zelden plaatsgevonden, stellen de Amerikaanse statisticus Briggs en de Nederlandse onderzoeker Hanekamp.

Het Nederlandse stikstofbeleid leunt zwaar op de KDW, laat Stichting AgriFacts (Staf) in een reactie op het onderzoek weten. Deze depositiewaarden geven aan vanaf welke hoeveelheid stikstof de natuur risico loopt op schade. Briggs en Hanekamp wilden daarom weten hoe de KDW tot stand zijn gekomen en of deze een goede maat zijn voor de hoeveelheid stikstof die risico geeft op natuurschade.

Bloempotten

Sommige KDW zouden, zoals hierboven gemeld, hun basis vinden in bloempotten in kassen. De uitkomsten werden vervolgens geëxtrapoleerd naar regio's of het hele land. 'Je kunt niet stellig beweren dat wat je meet in een bloempot van 10x10 centimeter, ook geldt voor natuur in heel Nederland', melden de onderzoekers in Dose Response. 'Dan zijn er de vele oordelen van deskundigen, die nooit nader werden onderzocht', benadrukt Staf.

Als je uitgaat van een inschatting van een deskundige, zul je daarna altijd moeten toetsen of het klopt, stelt de stichting. 'Juist bij het beschermen van natuur wil je zeker weten of een inschatting in de praktijk ook echt zo uitpakt. Anders neem je mogelijk verstrekkende maatregelen zonder dat je weet of die wel nodig zijn.'

Stikstof

In andere studies werden de gevonden verschillen tussen planten zonder meer toegeschreven aan stikstof, stelt Staf. Terwijl een andere oorzaak volgens de onderzoekers soms meer voor de hand lag; correlaties werden opgetekend als causale verbanden.

Zo werd bijvoorbeeld de afname van duinnatuur verder landinwaarts toegeschreven aan hogere stikstofconcentraties. Terwijl afwezigheid van landduinen meer de oorzaak lijkt van de afnemende duinvegetatie. Briggs en Hanekamp constateren niet alleen gebrek aan uniformiteit, maar ook gebrek aan onderbouwing.

Mee sturen op natuurdoelen

Het kabinet zet in haar natuurbeleid stevig in op het halen van de KDW, om zo de natuurkwaliteit te verbeteren, weet Staf. Voor tenminste 40 procent van de natuur moet in 2025 de kritische depositiewaarde niet meer worden overschreden. Dat moet in 2030 74 procent zijn. Het kabinet trekt 25 miljard euro uit om dat doel te halen.

Het onderzoek van Briggs en Hanekamp laat naar de mening van Staf zien dat de KDW dermate onbetrouwbaar zijn, dat deze ongeschikt zijn om mee te sturen op natuurdoelen. Het Planbureau voor de Leefomgeving kwam afgelopen zomer tot een soortgelijke conclusie. PBL toonde aan dat er in de Nederlandse natuurgebieden nagenoeg geen verband is tussen KDW, stikstofdepositie en natuurkwaliteit.

De onderzoekers concluderen dat de KDW niet bruikbaar zijn voor het natuurbeleid, geeft Staf aan. De KDW moeten veel beter worden onderzocht op basis van veldonderzoek en metingen. Briggs en Hanekamp doen hiervoor in hun publicatie een aantal aanbevelingen, sluit de stichting af.