Plaatselijk Belang Elshof-voorzitter: 'Ook boer wil meer natuur op erf'

Poelen, hagen, ruigten, kruidenrijke randen en houtwallen. Op de Elshof, een buurtschap met 280 woningen tussen het Overijsselse Raalte, Heino en Wijhe, zijn deze landschapselementen de afgelopen jaren in grote aantallen aangelegd. 'Toen wij hier 35 jaar geleden kwamen wonen, was er een omgekeerde trend gaande', meldt André Nijboer.

In het dagelijks leven werkt hij in de vleesindustrie. In zijn vrije tijd is Nijboer onder meer voorzitter van Plaatselijk Belang Elshof. 'Natuur was voor bewoners van het platteland in die tijd niet per se een waarde waar veel belang aan werd toegekend.

'Ook niet door nieuwkomers, die kwamen vooral om buitenaf te wonen. Boeren streefden naar het optimaal bewerken van iedere vierkante meter grond. Meidoornhagen, houtwallen en singels sneuvelden, poelen en solitaire bomen verdwenen. Op akkerranden groeide onkruid dat bij voorkeur zo snel mogelijk werd doodgespoten.'

Dat het momenteel op de Elshof de andere kant uitgaat, is niet in de laatste plaats te danken aan Nijboer en Plaatselijk Belang Elshof. De afgelopen jaren werd met succes een beroep gedaan op verschillende subsidieregelingen die het mogelijk maken om erven in het buitengebied te verfraaien in combinatie met het verbeteren van de biodiversiteit. Vijf jaar geleden lukte dat met behulp van de regeling Groenblauwe Diensten. Inwoners van Elshof maakten in 2020 en 2021 met succes aanspraak op de provinciale Ervenregeling (zie kader). Met deze regeling zijn dit jaar vijftien erven op de Elshof aangepakt.

Geen overbodige luxe

Volgens Nijboer is werken aan meer biodiversiteit geen overbodige luxe. 'Geleidelijk groeit in de maatschappij het besef dat we zuinig moeten zijn op onze planeet. Dat waren we te veel uit het oog verloren. Iedereen die al een tijdje meeloopt, kent wel het voorbeeld van de vliegjes op de autoruit. Als je dertig jaar geleden in de zomer met de auto reed, was de voorruit al snel bedekt met dode vliegjes. Nu is dat nauwelijks meer het geval.' Op het gevarieerde erf van zijn woonboerderij wijst Nijboer in verschillende richtingen. 'In de directe omgeving zijn het afgelopen half jaar zeker zes poelen aangelegd. Buurtbewoners steken elkaar aan.'

Dat er dit jaar op de Elshof veel poelen zijn gegraven, komt ook door een extra subsidie. Hovenier Guus Schutte uit Broekland, die het afgelopen jaar bij alle ervenprojecten betrokken was, won 25.000 euro met een prijsvraag. Dat deed hij met een idee voor het creëren van glooiingen in het landschap door het graven van poelen en de afgegraven grond naast de poel te laten liggen. Het bedrag is gebruikt voor het graven van 35 poelen in Salland.

Plaatselijk Belang Elshof enthousiasmeert graag bewoners om maatregelen te treffen. 'Als mensen van elders verhuizen naar Elshof, gaan we altijd op bezoek met een welkomstcomité. We praten de nieuwkomers bij over activiteiten en kenmerken van ons buurtschap. Uiteraard wijzen we dan ook op onze activiteiten op het gebied van natuur en landschap. Ons doel is net zo veel natuur en biodiversiteit te laten ontstaan als er hier was in de jaren 60 van de vorige eeuw.'

Dat het in vlot tempo die kant uitgaat, komt volgens Nijboer onder meer doordat vrijwilligers de schouders eronder zetten. 'Daardoor lukte het afgelopen jaar bijvoorbeeld om meer dan tienduizend bomen en struiken te planten. Iedere vrijwilliger heeft zijn of haar kwaliteiten. Zo hebben we bijvoorbeeld iemand die heel handig is met tekenen op de computer. Hij heeft alle ervenplannen op de computer uitgewerkt.'

Nijboer vindt het een teken aan de wand dat in 2021 drie boeren zich meldden voor deelname aan het project. 'Ook in de agrarische sector is een ommekeer gaande. Boeren zien het belang van biodiversiteit en willen wel. Voor hen geldt begrijpelijkerwijs dat er wel een goed verdienmodel moet zijn om stappen te kunnen zetten. Beginnen op het erf is een mooie eerste stap.'

Ervenregeling Overijssel
Provincie Overijssel stimuleert bewoners van het buitengebied om met maatregelen de biodiversiteit te stimuleren. Wie plannen heeft, kan een beroep doen op de regeling 'Subsidie Verbeteren condities voor aandachtsoorten 4.0'. Er is geld voor onder meer het aanleggen of herstellen van poelen; maatregelen op en in de directe omgeving van erven voor de kerkuil, boerenzwaluw, huiszwaluw, ringmus, grauwe vliegenvanger of patrijs; het creëren van bosranden met mantels en zomen; het verbeteren van de biotoop heide door het verbinden van heideterreinen of heischrale graslanden. De subsidie verschilt per maatregel, en kan oplopen tot 80 procent van de kosten.