LTO-bestuurder Ten Cate: 'Gevecht om aardappelteler is begonnen'

'Ik ben blij dat Aviko beseft dat we te maken hebben met enorme kostenstijgingen en dat zich dat nu terugbetaalt in een prijsverhoging', stelt akkerbouwer en LTO-bestuurder Hendrik Jan ten Cate. 'Dat is hard nodig.'

De Zeeuwse teler vindt het moeilijk in te schatten of 25 euro per ton verhoging genoeg is. 'De gevolgen van het nieuwe beleid zijn nog niet 100 procent zichtbaar.' Daarmee doelt hij onder meer op het zevende actieprogramma Nitraatrichtlijn. 'Maar als ik zie hoe duur gewasbeschermingsmiddelen worden, dan is 25 euro denk ik nog aan de zuinige kant.' Ook prijsstijgingen van meststoffen en energie drukken fors op de kostprijs van aardappeltelers.

Belangrijk signaal

'We willen een belangrijk signaal afgeven omdat we zien dat de kosten bij de telers zijn gestegen', stelt directielid Dick Zelhorst van Aviko. 'Dat moeten we compenseren om de Nederlandse aardappelteelt in de been te houden.'

Ten Cate verwacht dat ook andere fritesfabrikanten op korte termijn met verhoogde contractprijzen komen. 'Het gevecht om de teler gaat beginnen, dan moet je niet te lang wachten.' Hij is net als Zelhorst van mening dat de prijsverhoging nodig is om telers over de streep te trekken om aardappels te blijven telen.

Verwerkingscapaciteit gegroeid

De verwerkingscapaciteit van fritesaardappelen is de laatste jaren enorm gegroeid. 'Het is voor een fabriek niet rendabel om stil te staan', weet Ten Cate. 'Al wordt het areaal in Noordwest-Europa alleen maar kleiner. De aardappelmarkt is nog heel onzeker.'

Ondanks dat heeft Aviko plannen om nog meer aardappelen te contracteren. 'In het begin van de coronacrisis viel de afzet voor een belangrijk deel weg', zegt Zelhorst. 'Dat heeft zich afgelopen zomer fors hersteld. Daaruit blijkt dat de marktvraag er wel is. We verwachten dat deze markt blijft doorgroeien, vandaar dat we een nieuwe fabriek hebben gebouwd. De tijd is onzeker, maar je moet ook keuzes durven maken', stelt hij. De productie van deze fabriek in het Belgische Poperinge start in maart 2022.

Tweejarig contract

Verder maakt Aviko bekend dat aardappeltelers die vorig jaar een tweejarig contract hebben afgesloten, grotendeels worden gecompenseerd. Die contracten werden gesloten tijdens het dieptepunt van de markt door het coronavirus. De compensatie vindt plaats wanneer het contract met een jaar wordt verlengd.

Ook is de optie voor het vastleggen van nettovolumes op vaste prijs verhoogd naar 40 en 45 ton aardappelen per hectare. Daarnaast meldt de fritesfabrikant dat het een 'kostenindexcontract' gaat introduceren. Hierbij leiden toekomstige verhogingen van teeltkosten (exclusief grondkosten) tot een automatische indexering van de contractprijs. 'Het eerste jaar is op basis van het huidige vaste prijsniveau', licht Zelhorst toe. 'In het tweede jaar indexeert het contract mee als de teeltkosten stijgen.'

Indexering getackeld

'Dat zou ik een goede zaak vinden', reageert Ten Cate. 'De meeste contracten worden voor langere tijd afgesloten. Daarin wordt geen rekening gehouden met indexatie. Mogelijk kan op deze manier dat probleem worden getackeld.' Aviko heeft met deze contractvorm de laatste jaren in proefvorm al ervaring opgedaan. Vanaf oogstjaar 2022 wordt het nieuwe contract op grotere schaal uitgerold.