Drijfmest geeft minder uitspoeling dan kunstmest op droogtegevoelig zand

Vervanging van een aanzienlijk deel kunstmest door drijfmest op droogtegevoelige zandgrond zorgt op grasland voor een 30 tot 50 procent lager nitraatgehalte in uitspoelend water op 1 meter diepte. Volgens de onderzoekers, die zich baseren op de gegevens van 2020, komt dit waarschijnlijk omdat de droogte niet alleen de grasgroei en stikstofopname van het gewas remt.

De omzetting van de organische stikstof uit drijfmest naar de uitspoelingsgevoelige minerale stikstof draagt daar ook aan bij. De proef werd in 2020 en 2021 uitgevoerd op twee percelen grasland, een locatie in het Limburgse Vredepeel (zuidelijk zandgebied) en een locatie in het Gelderse Beltrum (oostelijk zandgebied).

Het stikstofaanbod wordt door de omzetting eveneens beperkt. Dat maakt dat het bodemoverschot minerale stikstof aan het eind van het groeiseizoen lager is dan bij kunstmest, waardoor in de winter ook minder uitspoelt. Bij bemesting met de kunstmest KAS wordt alle stikstof in minerale vorm gegeven en is daardoor niet alleen direct beschikbaar voor gewasopname, maar ook voor uitspoeling.

Overschrijding nitraatnorm

Op dit moment wordt nog onderzocht of de achtergebleven organische stikstof uit drijfmest in het daarop volgende jaar, 2021 in dit geval, alsnog wordt benut. In de loop van 2022 wordt het totaal van de resultaten verwacht. Een lagere uitspoeling is bij droogte extra relevant, omdat eigenlijk alleen in droge jaren als 2020 er een risico van overschrijding is van de nitraatnorm onder grasland op uitspoelingsgevoelige zandgrond.

Het verstrekken van een relatief groot deel van de stikstofbemesting in organische vorm, in plaats van kunstmest, kan de nitraatuitspoeling na een periode van droogte beperken. Dit principe is mogelijk ook van toepassing bij de teelt van akkerbouwgewassen, verwachten de onderzoekers.

Uitkomsten

De uitkomsten zijn relevant, omdat melkveehouders op droogtegevoelige zandgrond maximaal 230 kilo stikstof uit dierlijke mest per hectare mogen uitrijden. Het stikstofaanbod wordt daarnaast aangevuld met kunstmest. Bij een transitie naar kringlooplandbouw is een hoge benutting van dierlijke mest, met weinig nitraatuitspoeling, belangrijk.

'Het gaat om tussentijdse resultaten na een bovengemiddeld droog jaar', benadrukt onderzoeker Herman de Boer van Wageningen Livestock Research. 'Maar die lijken een bevestiging van een conclusie uit mijn literatuurstudie uit 2017. Bij grasland op droogtegevoelige zandgronden kan na droge omstandigheden in het groeiseizoen de nitraatuitspoeling uit drijfmest duidelijk lager zijn dan uit kunstmest.'