Spannend of alle mais voor oktober kan worden gehakseld

Hoewel de mais de laatste week vlot afrijpt, vreest Paul Deckers van KWS toch dat de afrijping bij een deel van de rassen dit jaar te laat komt, waardoor op zand- en lössgrond een tijdige nazaai in het geding lijkt te komen.

'Vooral bij de mindere vroege rassen met een FAO van 230 of hoger is het een uitdaging om de mais op zand- en lössgronden rijp en voor 1 oktober te oogsten', denkt Deckers. 'September is nog niet voorbij, maar vooralsnog was de temperatuursom veel lager dan de laatste drie jaar en hadden we minder zon.' Verder ziet hij dat, nu de daglengte korter wordt, de mais minder snel afrijpt dan de laatste drie jaar.

CCM

Voor ondernemers die de mais niet rijp hebben, kan het in zijn ogen een optie zijn om de mais te oogsten als maiskolvensilage of Corn Cob Mix (CCM). 'Dan heb je tot 31 oktober de tijd om te oogsten voordat het vanggewas kan worden gezaaid. Het is dan wel verplicht om dit voor eind september aan de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) door te geven in de Gecombineerde opgave.'

Voor wie toch de mais niet rijp gaat oogsten, is het volgens Deckers misschien een optie om deze hoger te hakselen. 'In de onrijpe mais zal de hoeveelheid zetmeel laag zijn, wat kan leiden tot verteringsproblemen. Dat kost geld. Door hoger te hakselen houd je niet alleen het zand onderaan de stengel op het land, ook zorgt iedere 10 centimeter hoger hakselen voor 15 gram meer zetmeel per kilo droge stof.'

Vroeg kiezen

Antoon Verhoeven van Limagrain pleit ervoor om voor vroegere rassen te kiezen. 'Als ondernemer moeten we vroeg keuzes maken. Velen zijn in januari bezig met de mestboekhouding en het bemestingsplan. Dat maakt vóór 1 februari voor een groot gedeelte duidelijk hoeveel mais er wordt geteeld. Ook de keuze van korrel- of snijmaisteelt komt dan alweer snel aan de orde.'

Volgens Verhoeven geven de zeer vroege tot vroege rassen vaak meer kwaliteit in vergelijking tot late maistypes. Bij een koud en nat voorjaar zoals dit jaar zullen late rassen meer risico met zich meebrengen, als het gaat om de kwaliteit met betrekking tot afrijping.

'In 2015 hadden we veel regen tijdens de afrijpingsperiode en werd bijna alle mais in oktober en november gehakseld. Dan wordt duidelijk dat vaak een later ras niet past. De vroegheid in de genetica geeft immers sturing aan de bloei en het moment van afrijpen', stelt de ruwvoerspecialist van Limagrain.

Nazaai

Ad van Haperen, regionaal onderzoeker akkerbouw bij Wageningen University & Research, signaleert dat dit jaar meer melkveehouders hebben gekozen voor nazaai. Niet alleen omdat de drie voorgaande jaren tropische nazomers kenden, maar ook omdat vorig jaar bij een aantal maistelers de gelijkzaai is mislukt en om op percelen met hoge onkruiddruk deze optimaal te kunnen bestrijden.

Voor wie de mais toch rijp wil oogsten, noemt Van Haperen de hoofdteelt wintergraan na mais als optie, wanneer dit past binnen het bedrijf. Alternatieven als maiskolvensilage of CCM ziet hij niet snel gebeuren. 'Veel ondernemers hebben toch snijmais nodig in hun rantsoen.'

Hectische periode

Loonwerkersorganisatie Cumela heeft het probleem van de late maisoogst aangekaart bij het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Voor loonwerkers dreigt een zeer hectische periode. Om alle mais te oogsten, zijn voor een gemiddeld bedrijf al vijftien tot twintig oogstbare dagen nodig. Dat zijn dan al lange dagen waarbij van 's ochtends vroeg tot 's avonds laat wordt gewerkt. Voor veel bedrijven zou de campagne dus begin volgende week moeten beginnen, zo staat op de website van Cumela.

Maar de orderboekjes bij de bedrijven zijn nog leeg, blijkt uit een kleine navraag. Dat is logisch omdat de mais er niet aan toe is. Maar daarmee lijkt het ook zeker dat de datum van 1 oktober op veel plaatsen niet wordt gehaald. Alle reden voor Cumela om aan de bel te trekken.

Handhaving

Over wat er gaat gebeuren als het niet lukt om tijdig een vanggewas in te zaaien, laat RVO.nl zich vooralsnog alleen in formele termen uit: wanneer tijdens een inspectie blijkt dat niet aan de wettelijke verplichting uit het Besluit gebruik meststoffen is voldaan, wordt in beginsel strafrechtelijke handhaving ingezet.

De uitvoering van strafrechtelijke handhaving ligt bij het Openbaar Ministerie. In deze situatie vindt vaak de combinatie met bestuursrechtelijk handhaving plaats. Daarbij beslist RVO.nl over het korten van de subsidie en/of het vervallen van de derogatie, met als mogelijk gevolg het overschrijden van de reguliere gebruiksnormen.