Melkveehouder Harbers: 'Zonnepanelen op dak passen naadloos bij duurzaam boeren'

Johan Harbers boert sinds 2014 in het Drentse Barger-Compascuum, vlak bij de landsgrens met Duitsland. Hij verhuisde zijn melkveebedrijf van Nieuw-Schoonebeek naar de nieuwe locatie. Ondanks de beperkte afstand van krap 20 kilometer was de bedrijfsverplaatsing voor Harbers een grote stap in allerlei opzichten. 'Als familie waren we tweehonderd jaar in Nieuw-Schoonebeek gevestigd. Je raakt gehecht aan een plek waar verschillende generaties voor jou boer zijn geweest. Ik zat dan ook bepaald niet te wachten op een bedrijfsverplaatsing.'

Waarom is het dan toch zo ver gekomen? 'Ons bedrijf was deels gevestigd in de bufferzone rond het Bargerveen. En dat betekende in de praktijk dat alle bedrijfsontwikkeling onmogelijk was', legt Harbers uit. 'Ons bedrijf heeft jaren stilgestaan. Een toekomstbestendig bedrijf ontwikkelen was in Nieuw-Schoonebeek niet meer mogelijk. Provincie Drenthe heeft onze boerderij gekocht en we konden elders een nieuwe start maken.'

Door een kavelruil lukte het om in Barger-Compascuum twee veldkavels van akkerbouwers samen te voegen tot een nieuwe kavel van 60 hectare die geschikt was voor vestiging van een melkveebedrijf. Harbers kreeg de kans nieuwe gebouwen te plaatsen. Hij benutte die kans om naar eigen inzicht te bouwen.

Het werd onder meer een melkveestal geschikt voor automatisch melken en voeren, in combinatie met weidegang. Ervaring met automatisch melken had Harbers al opgedaan op de oude locatie. 'Automatisering heeft mijn interesse en past goed bij het runnen van een melkveebedrijf als arbeid een beperkende factor is', vertelt de ondernemer.

Zoveel mogelijk elektrisch

De nieuwe stal is voorzien van twee melkrobots en een automatisch voersysteem dat de 120 koeien meerdere keren een mengsel van ruwvoer en krachtvoer aan het voerhek bezorgt. Het voersysteem wordt elektrisch aangedreven. 'We doen zoveel mogelijk elektrisch. Naast melken en voeren gebeurt bijvoorbeeld ook het scheiden van mest elektrisch. Elektriciteit biedt de beste mogelijkheden om het gebruik van fossiele brandstof te vervangen door alternatieve energiebronnen.'

Al bij de bouw van de nieuwe stal hield Harbers rekening met de plaatsing van zonnepanelen. Onder meer door de situering van de stal, het grootste deel van het dakoppervlak is pal op het zuiden gericht, en de constructiesterkte. 'Die hebben we meteen berekend op de toekomstige montage van zonnepanelen.'

Zonnepanelen meegenomen

Binnen enkele jaren na de bouw van de stal liet Harbers 66 zonnepanelen op het dak leggen. Die verhuisde hij van de oude locatie naar de nieuwe. 'De provincie wilde ze niet overnemen, dus heb ik ze meegenomen en hier op het dak van de schuur gemonteerd. SDE-subsidie op deze panelen is bijna afgelopen.' De 66 panelen zijn goed voor 12.500 kilowattuur en voorzien in een kleine 20 procent van de totale elektriciteitsbehoefte van het bedrijf.

Op de bedrijfsdaken was na de plaatsing van de 66 panelen nog volop ruimte voor veel meer zonnepanelen. Harbers: 'Als je zo'n groot dak tot je beschikking hebt, waarom zou je het dan niet maximaal inzetten om een steentje bij te dragen aan de energietransitie?'

Solar-programma

De melkveehouder oriënteerde zich op de mogelijkheden en kwam via zijn afnemer FrieslandCampina met het Solar-programma in aanraking. Dit programma ontwikkelde de zuivelreus om de aangesloten melkveehouders aan te moedigen zonnestroom op te wekken. FrieslandCampina ondersteunt melkveehouders bij het kopen of verhuren van een zonnedak. Het zuivelbedrijf werkt in het Solar-programma nauw samen met GroenLeven, een bedrijf dat gespecialiseerd is in het leveren en installeren van zonnepaneleninstallaties.

Het dak van Harbers bleek een ideale basis te zijn voor achthonderd nieuwe zonnepanelen, naast de panelen die hij al in zijn bezit had. 'Het dak had een goede ligging en was omvangrijk genoeg om echt een verschil te kunnen maken. GroenLeven heeft hier vorig jaar binnen het Solar-programma een zonnedak geïnstalleerd waarmee ik voldoende energie kan opwekken voor zowat de hele straat.' De stroom die Harbers opwekt zal FrieslandCampina dan ook gebruiken om de zuivelketen verder te verduurzamen.

Steun van omgeving

De bewoners van de straat waar Harbers over spreekt reageerden enthousiast op het nieuwe zonnedak van de familie. 'Ze vinden het een goede zaak. De lokale gemeenschap is hier erg gemotiveerd voor duurzame energie, het steekt elkaar wel aan. Ik ben dan ook niet de eerste in de straat met een zonnedak, 70 procent van de straat wekt al groene energie op met zonnepanelen.'

Harbers ziet duurzaam werken in zijn bedrijf niet als een mogelijkheid, maar als een must. Circulair werken is voor de melkveehouder het nieuwe normaal geworden. 'We werken aan het sluiten van kringlopen. Onder meer door het optimaal benutten van de mest van de dieren. Het scheiden van de mest in een dunne en dikke fractie helpt ons daarbij. Ook halen we het voer voor onze veestapel zoveel mogelijk uit de regio. Zo wil ik ervoor zorgen dat minder CO2 wordt uitgestoten bij het transport. En nu wek ik ook nog eens groene energie op met mijn boerderijdak.'

Geen overlast van installatie

De installatie van de panelen leverde geen overlast op. 'Alles speelde zich buiten de stal af. De koeien en ikzelf hebben er weinig van gemerkt. Binnen een week lagen de achthonderd panelen op het dak van de stal.' Vorig najaar leverde GroenLeven het zonnedak op bij Harbers.

Op de vraag of Harbers zichzelf beschouwt als voorbeeld voor andere dakeigenaren, reageert hij nuchter. 'Ik wil gewoon graag goed doen voor de wereld. Ik wil ervoor zorgen dat de generatie na ons ook een schone, gezonde wereld heeft waarin verantwoord verder kan worden geleefd.'

• Lees meer op de website van GroenLeven

Dit artikel is gecreëerd door onze kennispartner GroenLeven.