Chemie nodig bij onkruid in fijnzadig gewas

Wageningen University & Research (WUR), IRS, Cosun Beet Company, Sensus en Agrio organiseerden vorige week donderdag het webinar Dag Onkruid 2021. De focus lag op de onkruidbeheersing op zandgronden in met name suikerbieten en cichorei. De aandacht is nodig omdat het middelengebruik onder druk staat.

Tijdens Dag Onkruid werden drie mogelijkheden besproken: volledig niet-chemische maatregelen, een combinatie van chemische en niet-chemische maatregelen en innovatieve technieken, zoals autonome robots en plaatsspecifieke toepassingen van herbiciden. Volledig niet-chemisch is bij fijnzadige gewassen vooral lastig in een periode na opkomst, zo werd duidelijk.

Mechanische bestrijding lastig in cichorei

Onderzoeker Jan-Kees Boonman van het IRS: 'Herbiciden vervangen door mechanische onkruidbestrijding is lastig in cichorei en bieten. De gewassen zijn in de eerste weken na opkomst erg kwetsbaar. Volledig mechanisch is tot het vierbladstadium lastig. Het is beter om chemische onkruidbestrijding te combineren met mechanisch. Dat geeft toch een reductie van herbiciden.'

Cosun-manager Pieter Brooijmans vindt het belangrijk om na te denken over betere concepten. Hij denkt vooral aan een combinatie van chemisch en mechanisch. 'Er zijn steeds minder chemische gewasbeschermingsmiddelen beschikbaar. En minder inzet is ook het plan richting 2030. Bij cichorei zijn telers al afhankelijk van een enkel middel. Het is goed om nieuwe maatregelen op de agenda te zetten.'

Hoeveelheid handwerk

WUR-onderzoeker Marc Kroonen heeft al 25 jaar ervaring met biologische landbouw. Hij vindt mechanisch onkruid bestrijden een uitdaging. De hoeveelheid handwerk is afhankelijk van het gewas. 'Peen is een heel moeilijk gewas en dat geldt ook voor bieten en cichorei. Aardappelen, mais en prei zijn robuuste gewassen en dan gaat mechanische onkruidbestrijding relatief makkelijk.'

Bij mechanische onkruidbestrijding moeten telers de teelt en de machines op elkaar afstemmen. Zodat de werkbreedtes van zaaien en schoffelen op elkaar aansluiten. 'Je moet het totale bedrijf bekijken en nagaan wat bij jou past en wat de economische factoren zijn', zegt Kroonen. 'De beschikbare mensen in de buurt bepalen het areaal en de soort gewassen om de laatste onkruiden eruit te halen.'

Onderzoeker Marleen Riemens van WUR is met Integrated Crop Management op zoek naar een integrale aanpak bij de mechanische onkruidbestrijding. Ze zoekt oplossingen in bouwplan, rassenkeuze, groenbemesters, grondbewerking, wijze van bemesten en techniek van mechanische onkruidbestrijding. Het gaat om een achtjarig bouwplan met zes verschillende gewassen. Het onderzoek loopt nu een jaar.

Riemens: 'De eerste fase van de gewasgroei is bij mechanische onkruidbestrijding erg lastig. Zoeken naar oplossingen is een hele uitdaging. Hoe meer gewassen en hoe meer zaaitijdstippen, hoe diverser telers mechanische onkruidbestrijding kunnen inzetten. Een bietenras met een snelle bodembedekking kan telers helpen. Groenbemesters kunnen ook onkruid onderdrukken.'

Weinig middelen in bollenteelt

Akkerbouwer Edwin Michiels uit Noord-Limburg, lid van Cosun en LTO Nederland, merkt in de praktijk dat het middelengebruik onder druk staat. 'Vooral in de bollenteelt zijn weinig middelen beschikbaar. Je moet de onkruidbestrijding steeds meer mechanische aanpakken. Dat is te doen, maar het snijdt wel in het saldo. Je moet op zoek naar de perfectie combinatie van waar het mechanisch kan en waar het chemisch moet.'

Michiels maakt al deels gebruik van Integrated Crop Management. Hij teelt olifantsgras om wortelonkruiden goed te kunnen bestrijden. 'Een jaar later kun je met een schone lei beginnen. Als je last hebt van wortelonkruiden, zijn die niet aan te pakken in de teelt van bollen en bieten.'

Tijdens het webinar vroegen deelnemers zich onder andere af of mechanische onkruidbestrijding wel beter is voor het milieu. Telers moeten gemiddeld vaak zeven à acht keer bewerkingen uitvoeren met eggen en/of schoffels. Onkruid chemisch bestrijden kost minder dieselolie. 'De vraag is of het beter is voor het milieu. Maar dat is een andere discussie, het gaat over het klimaat', zegt Riemers. 'Bestrijdingsmiddelen hebben ook een CO2-footprint. De vraag is bij wie dat meetelt', vult Kroonen aan.