Linda Janssen: 'Met alleen aan tafel zitten en meepraten komen we er niet'

'Mijn motivatie is er door alle perikelen in 2020 niet minder om geworden, maar ik ben nu wel een tikkeltje harder. Ik kan het niet iedereen naar de zin maken', valt Janssen met de deur in huis. De afspraak met haar is niet zoals eerder gepland in Ede, maar online. De voorzitter van de POV heeft drie kinderen en die zijn door de lockdown thuis. 'Met het werk voor de POV kun je 24 uur per dag heel druk zijn. Mijn kinderen houden me met beide benen op de grond. Als ik thuis ben, willen ze met me kleien en huttenbouwen.'

Hoe kijkt u terug op 2020?

'Het was een heftig jaar: stikstof, corona en Afrikaanse varkenspest (AVP). Door de tijd en energie die dat vroeg, zijn we kritischer geworden op de zaken waaraan we onze tijd besteden. En door marktperikelen hebben we minder kunnen bouwen aan Holland Varken dan we wilden.

'Met Holland Varken verzandden we in het verzamelen van data. Door data in de keten goed te koppelen, moeten faalkosten en de administratieve lasten omlaag kunnen. In 2021 moet de toegevoegde waarde van het delen van data en Holland Varken concreet worden.'

Corona en AVP hebben ook wat opgeleverd

'Klopt: de prijsindex en productiemonitor. Het rommelen in de markt, opereren als een luis in de pels, gaf energie. Onze varkenshouders hebben nu extra marktinformatie op basis waarvan ze beter kunnen onderhandelen over de afzet van hun biggen en vleesvarkens.

'Door vorig jaar als POV zelf te schakelen met de NVWA en slachterijen hebben we slachtcapaciteit in de benen kunnen houden en zijn welzijnsproblemen - waar we heel dichtbij zaten- voorkomen. Daar ben ik trots op. Ook al heeft dat onze sector minimaal 78 miljoen euro gekost, terwijl in andere ketenschakels wel geld werd verdiend. Het verdienmodel in de keten moet echt anders.'

Wat gaat de POV daar in 2021 aan doen?

'De prijsindex en productiemonitor die we in 2020 ontwikkelden, zijn een eerste stap. Dit jaar willen we de marktinformatie en benchmarken uitbreiden. Verenigingen van varkenshouders bijvoorbeeld mogen nu volgens de regels van de Autoriteit Consument & Markt niet als collectief handelen. Elke varkenshouder individueel maakt afspraken met de slachterij. Wel een verplichte winkelnering, maar geen minimale prijsgaranties of risicodekking via margeverdeling.

'Daarom onderzoeken we als POV welke rol wij kunnen spelen bij prijs- en contractonderhandelingen voor groepen boeren. We zetten daarom momenteel klankbordgroepen op om varkenshouders te helpen via verantwoorde afspraken hun positie te verbeteren.'

De POV had afgelopen anderhalf jaar ook wel iets van een actiecomité?

'Het klopt dat het actiegeluid sterker in de organisatie doorklinkt., maar we zijn geen actiecomité. Dat komt onder andere door het gedoe rondom het stikstofdossier. De POV heeft twee poten: die van belangenbehartiger en die van producentenorganisatie. Die laatste houdt zich bezig met marktzaken. De eerste lobbyt, maar daar hoort soms ook actie bij. Met alleen aan tafel zitten en meepraten komen we er niet.'

Zit de POV alweer aan tafel met de minister?

'Ja. De standstill in het overleg met het ministerie gaf ons ook tijd voor reflectie. Als organisatie zijn we ook weer gegroeid en hebben we een grote groep nieuwe leden mogen verwelkomen. Vergeet niet dat we pas drie jaar bestaan. Inmiddels zitten we weer aan tafel, maar we vliegen nu niet meer voor elk wissewasje naar Den Haag. We kijken kritischer naar wat onze aanwezigheid daar toevoegt.'

Waar staat het stikstofdossier eind dit jaar?

'Tja, wisten we dat maar. Het stikstofdossier vertoont grote gelijkenis met de toeslagenaffaire en er komt steeds meer boven water wat niet klopt. Wat er nu gebeurt, is dat een politieke agenda wordt uitgespeeld op het inhoudelijke dossier stikstof. En dat laten we ons niet gebeuren.

'Ik hoop dat er na de verkiezingen politici opstaan die echt verantwoordelijkheid nemen. Opnieuw naar de tekentafel: natuurbeleid en – doelen in Nederland onder de loep nemen. En dan constructief en samen met alle sectoren werken aan oplossingen voor de echte problemen. En geen theoretische en gemodelleerde problemen en bewegende doelen. Dat is bestuurlijk echt onverantwoord.'

En wat betreft het mestdossier?

'De contouren van het meerjarenplan mest dat minister Schouten in september presenteerde, staan haaks op de actiepunten van de Coalitie Vitalisering Varkenshouderij die de minister ook ondertekende. Daarin pleiten wij voor het effectief inzetten en verwaarden van mest. En dat betekent dus niet het 100 procent verwerken van varkensmest. Het plan van de minister doet geen recht aan circulaire landbouw.

'Samen met onder andere LTO en Rabobank ontwikkelen wij de MineralenManager en daar houden wij aan vast. We hebben als sector zelf een roadmap mest en mestverwerking opgesteld, die nu verder wordt aangescherpt met leden. Wat ons betreft is dat het routeboek de komende tien jaar.'

Verwacht u trouwens dat er na de verkiezingen een ministerie van Landbouw blijft?

'Ik zou het anders willen stellen. Het zou bizar zijn wanneer er onder de huidige omstandigheden geen ministerie van Landbouw zou zijn. Agro en food zijn belangrijke items in elk verkiezingsprogramma. Door de onvrede die er is, ontstaat een enorme versnippering in partijen. Ik hoop ergens wel dat er een rechts-middencoalitie ontstaat.'