Glastuinbouw wil afspraak CO2-emissie aanpassen

In Nederland was de CO2-emissie in 2019 4 procent lager dan in 1990. In de glastuinbouw bleef de CO2-uitstoot in 2019 14 procent onder het niveau van 1990. Toch is de verwachting dat de sector in 2020 met 6,0 megaton meer CO2 heeft uitgestoten dan met de overheid was afgesproken, namelijk 4,6 megaton. Dit blijkt uit de Energiemonitor Glastuinbouw 2019 en de Raming van de CO2-emissie 2020 van Wageningen Economic Research.

De uit 2011 daterende doelstelling voor 2020 was 6,2 megaton. Deze is in 2017 naar beneden bijgesteld, op basis van de verwachting dat de glastuinbouw wat betreft areaal zou krimpen en minder elektriciteit aan het net zou leveren vanuit op gas gestookte WKK's.

Landbouwtellingen

De Landbouwtellingen van het CBS van 2014 tot 2018 laten inderdaad een krimp in het areaal zien van zo'n 9.500 naar ongeveer 9.000 hectare. Maar de Landbouwtelling van 2019 toont een groei van 700 hectare, die zich volgens de voorlopige Landbouwtelling voor 2020 met 750 hectare heeft voortgezet tot een totaalareaal van 10.450 hectare.

Deze toename komt niet overeen met het verschil tussen nieuwbouw en sloop van kassen, maar komt volgens Nico van der Velden, projectleider bij Wageningen Economic Research, doordat meer bedrijven de Landbouwtellingen in 2019 en 2020 hebben ingevuld.

Volledige verklaring

Alexander Formsma, beleidsspecialist Energie en Klimaat bij Glastuinbouw Nederland, vraagt zich af of dat de volledige verklaring is. 'Wij willen graag weten hoe het zit, want dit soort gegevens is de basis van onze CO2-afspraken.'

De CO2-emissie van de glastuinbouw bleef van 2014 tot 2018 met jaarlijks 5,7 megaton ongeveer gelijk, maar groeide in 2019 tot 5,9 megaton. Dat heeft niet alleen te maken met het toegenomen areaal, maar ook doordat glastuinders hun WKK's meer inzetten voor eigen stroomverbruik en netlevering.

ODE-heffing

Volgens Formsma kwam dat door de gunstige verhouding tussen gas- en elektriciteitsprijzen en de heffing opslag duurzame energie (ODE) waardoor glastuinders aanzienlijk meer belasting moeten betalen voor elektriciteit. Ook heeft de glastuinbouw nog belang bij WKK's, omdat zij CO2 kunnen leveren voor de teelt zolang de externe CO2-voorziening nog niet goed is geregeld.

De CO2-emissie in de glastuinbouw is in 2019 weliswaar toegenomen, maar aan de andere kant gedempt door het toegenomen gebruik van duurzame energie, zoals aardwarmte. Daarnaast hebben glastuinders meer elektriciteit ingekocht, wat geen CO2-uitstoot tot gevolg heeft die is gerelateerd aan de glastuinbouw.

Totale rendement WKK's

Omdat het totale rendement van WKK's veel beter is dan dat van grote energiecentrales, heeft de toegenomen verkoop van elektriciteit in de glastuinbouw een positief effect op de nationale CO2-emissiereductie. Dit wordt niet aan de glastuinbouw toegerekend. In de becijferingen gaat het alleen om de CO2 die de sector op locatie uitstoot.

'Maar de inspanningen om in de kassenteelt duurzame energie te gebruiken en de CO2-uitstoot te reduceren, zijn wel zichtbaar in de CO2-emissie per vierkante meter', legt Van der Velden uit. In de periode 2015 tot en met 2018 was deze min of meer stabiel. In 2019 trad een daling op van 47 naar 45 kilo per vierkante meter.

Deze daling komt, naast een sterk toegenomen gebruik van duurzame energie, door meer inkoop van elektriciteit en een vrijwel gelijkblijvend energiegebruik per vierkante meter. Om de gewenste energietransitie nog verder vorm te geven, pleit Glastuinbouw Nederland voor maatwerk per gebied bij de route naar klimaatneutraal.

Efficiëntere teeltmethodes

Formsma: 'Uiteindelijk kunnen efficiëntere teeltmethodes, zoals Het Nieuwe Telen, het warmtegebruik met een derde terugbrengen. De energie komt in de toekomst uit een mix van duurzame bronnen. Dat zijn bijvoorbeeld aardwarmte, restwarmte, volledig elektrisch en in de toekomst mogelijk waterstof. Via het programma 'Kas als Energiebron' zetten we hierop in.'

Het verlagen van het energiegebruik in de glastuinbouw kan bijdragen aan het terugbrengen van de CO2-emissie. Om dat nog beter voor elkaar te krijgen, is het volgens Van der Velden ook nodig om aardgas te vervangen door duurzame energie, inkoop van warmte, inkoop van elektriciteit en externe CO2.

Technische correctie

Omdat het areaal volgens de laatste Landbouwtellingen is gestegen en glastuinders meer stroom hebben geleverd aan het net, vindt Glastuinbouw Nederland dat een nieuwe technische correctie van de CO2-afspraak met de overheid nodig is. Veranderingen in de externe factoren areaal en stroomverkoop zijn onderdeel van het convenant.

Het ministerie van LNV heeft nader onderzoek aangekondigd en het overleg daarover zal naar verwachting in het voorjaar tot een besluit leiden.