CBS: 'Platteland veiliger en schoner dan stad'

Het statistiekbureau heeft voor het eerst de welvaart in alle Nederlandse gemeenten met elkaar vergeleken door verder te kijken dan alleen economische groei. De onderzoekers hebben veertig uiteenlopende aspecten van het leven van Nederlanders bestudeerd, van overgewicht tot de contacten met familie en de afstand tot een café, school of sportvereniging.

Daaruit concludeert het CBS ook dat stedelingen gemiddeld genomen minder gezond zijn dan plattelandsbewoners. Ook is er minder sociale cohesie in de stad. Wel zijn basisscholen en andere voorzieningen er vaak dicht in de buurt. 'Leven in een stad is niet per se slechter dan op het platteland', zeggen de onderzoekers hierover. 'Mensen wegen de nadelen op het ene aspect van brede welvaart af tegen de voordelen op een ander aspect.'

Plattelandsgemeenten bieden een relatief schone en veilige leefomgeving, met meer natuur en minder emissies van fijnstof en broeikasgassen. Op het platteland is de ervaren gezondheid en de levensverwachting van vrouwen hoger dan in steden. Wel zijn voorzieningen, zoals een basisschool, gemiddeld genomen verder weg.

Het CBS ziet ook een aantal uitzonderingen: stedelijke gebieden waar het in veel opzichten goed gaat. Gemeenten als Hendrik-Ido-Ambacht, Barendrecht en Oegstgeest combineren een korte afstand tot voorzieningen en natuur met een schoon milieu en goede gezondheid.

Zo zijn er ook gemeenten in landelijk gebied waar het niet zo veilig is als in veel andere plattelandsgemeenten en waar mensen vaak ook niet zo gezond zijn. Bewoners van de Groningse gemeenten Veendam, Oldambt en Stadskanaal zijn bijvoorbeeld relatief ongezond, terwijl ze veel last hebben van criminaliteit, vaak ver weg wonen van een basisschool en gemiddeld genomen minder te besteden hebben.

Gevoel van welzijn

Het gevoel van welzijn van de Nederlandse bevolking was in de periode 2013-2019 hoog: het overgrote deel van de 18-plussers was naar eigen zeggen gelukkig (88 procent) of tevreden met het leven (85 procent). De regionale verschillen in welzijn zijn relatief klein. Tussen de landsdelen Noord-, Oost-, West-, en Zuid-Nederland bestaan geen wezenlijke verschillen in welzijn.

Op provincieniveau zijn deze verschillen er wel, zij het in beperkte mate. Zo was het welzijn in Friesland en Drenthe hoger dan in de rest van Nederland. En in Groningen was het lager. Deze verschillen hangen samen met verschillen in bevolkingssamenstelling: in Friesland en Drenthe wonen verhoudingsgewijs meer mensen met een Nederlandse achtergrond dan in andere provincies. En deze groep ervaart gemiddeld genomen een hoger welzijn dan mensen met een migratieachtergrond.

Tevredenheid met financiën

Het verschil in het ervaren van welzijn tussen stad en platteland hangt volgens de onderzoekers samen met het feit dat er in de grote steden meer mensen met een migratieachtergrond en meer alleenstaanden wonen. Daarnaast speelt de tevredenheid met financiën een rol als het gaat om verschillen in tevredenheid met het leven: inwoners van de grote steden hebben onder meer hogere woonlasten.

Het CBS heeft heeft het onderzoek uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit. Het statistiekbureau heeft veertig indicatoren gebruikt om welvaart en welzijn in kaart te brengen voor gemeenten, provincies en zogeheten Corop-gebieden, grotere regio's rondom een kerndorp of - stad. Tezamen geven de veertig indicatoren een breder beeld van de staat en ontwikkeling van de regionale samenleving dan alleen de economische indicatoren.