Aalpol in Usselo koploper in reductie met emissiearme vloer

Al in 1994 kozen melkveehouders Henk Aalpol en Joke Pasman uit het Twentse Usselo bij de bouw van een nieuwe stal voor een emissiearme vloer. Aalpol was een van de eersten in Nederland met een Groen Label-stal. 'De vloer was een betonvloer met een kunststof coating die 3 procent helde naar een goot in het midden. Daar liep de urine weg en een mestschuif haalde de mest weg.'

Aalpol en zijn vrouw leerden met de vloer werken en waren er snel van gecharmeerd. 'In de zomer kon er een mestfilm op de vloer ontstaan bij het opdrogen. Als de vloer weer nat werd, werd deze glad. Dit probleem losten we op door de vloer te besproeien. Daarna gingen we er met een brede vloerwisser overheen. Dat werkte goed. Klauwproblemen zoals Mortellaro kwamen nog zelden voor.'

Geen put onder de stal

Na een bedrijfsverplaatsing voor het nieuwe tracé van de N18 bouwden de melkveehouders in 2014 een nieuw bedrijf in Usselo. Ze kozen voor hetzelfde principe vloer. Geen put onder de stal, maar 1.400 meter funderingsstroken. Het werd een W5-vloer van HCI: een blokjesvloer met gootjes en een afschot naar een giergoot in het midden. In plaats van de voorgeschreven 1,5 procent helt de vloer 3 procent, omdat dat de melkveehouders goed was bevallen.

Omdat werd afgeweken van de eisen van het erkende emissiereducerende systeem, bleef de officiële goedkeuring als emissiearme vloer ook uit. Het maakt de ondernemers niet uit. 'We willen het graag goed doen en zijn zelf overtuigd van de positieve effecten. Zo blijft de vloer beter droog en is de uitstoot nog lager. Hoe minder we uitstoten, hoe beter.'

Dikke fractie

De dikke fractie wordt door een mestschuif naar de dwarsafvoer achter in de stal geschoven en belandt vervolgens via een pomp bij de mestscheider. De droge mest wordt in de diepstrooiselboxen gestrooid met de stroverdeler uit de vorige stal. Het mestvocht wordt apart opgevangen en later deels weer aan de dikke fractie toegevoegd, omdat de mest te dik is voor de mestscheider en te dun voor de meststrooier.

Mest en urine scheiden is met deze vloer prima te doen. De crux zit 'm dus in het verder verwerken van de dikke mest. 'Dat was en is een zoektocht. Zo voegen we het sap uit de mest later deels weer toe, zodat die dient als 'smeermiddel' voor de mestscheider.'

Zuurstofminnende bacteriën

Door de mest enkele uren te beluchten met buizen (zweetslangen), wordt de mest homogener omdat ammoniak en methaan worden gebonden. Daarnaast voegt de melkveehouder eens per week zuurstofminnende bacteriën toe. 'De mest mixt als het ware zichzelf en wordt homogener en zuurstofrijker. Daar doen we het voor, want we willen de ammoniak beter binden en als stikstof benutten op het grasland.'

De stal is volgens Aalpol niet goedkoper dan een traditionele stal. 'Geen putten bouwen scheelt in de kosten, maar door te investeren in een mestscheider, mestpomp en mestbassin, ben je die besparing weer kwijt. Om nog maar niet te spreken over de vele uren en energie die ik erin heb gestopt.'

Kritisch op mestbeleid

De ondernemer is kritisch op het beleid om ammoniakuitstoot terug te dringen. 'Het mestbeleid is bedacht door juristen. Ze zijn drukker met de borging van de cijfers dan met de functionele werking ervan. Er zijn tot mijn verrassing emissiearme vloeren gecertificeerd waarbij mest en urine samenkomen en die door klepjes worden afgesloten. Ik geloof niet dat onder die vloer geen ammoniak ontsnapt.'

De melkveehouder vindt het vreemd dat voor 2010 Nederlandse koeien 9,5 kilo ammoniak uitscheidden, daarna 11,5 kilo en nu 13,5 kilo. 'Ligt dit aan de rekenmodellen, de meetapparatuur of de methode? De koeien en het voer zijn niet zoveel veranderd. Het ureum in de melk, dat mogelijk de ammoniakuitstoot bepaalt, is zeker niet hoger. De rekenmodellen lijken op hol geslagen. Ammoniakvolumes uit de mest zijn moeilijk te meten. De stal is open, dus er moet ook rekening worden gehouden met luchtverplaatsing, luchtdruk, luchtvochtigheid, hoeveelheid mest in de put, pH en temperatuur.'

Metingen met steenwol

Om te meten hoeveel ammoniak in de mest gebonden blijft, moet volgens Aalpol behandelde en onbehandelde mest van koeien met gelijk ureum in de melk worden toegevoegd aan gras op steenwol. 'De meeropbrengst van behandelde mest aan gras geeft dan de reductie aan in ammoniakuitstoot.'

De melkveehouder weet dat hij effectief ammoniak reduceert, maar ervaart dat het beleid nog niet zover is. 'We gaan hier beter met stikstof en eiwit om en tonen dat aan in de Kringloopwijzer. Maar we doen veel meer en dat wordt niet meegerekend. Denk aan water toevoegen bij het bemesten, een laag ureum en de juiste stikstofvormen in de bodem creëren. Een verdienmodel dat daarbij aansluit, zou het plaatje voor ons rondmaken.'