Te weinig animo voor De Proefschuur

Het bericht dat De Proefschuur stopt verdween op 10 maart in de stortvloed aan coronanieuws. De initiatiefnemers, plantaardige boeren op het Zuid-Hollandse eiland Voorne-Putten, zagen onvoldoende perspectief om door te gaan met hun activiteiten.

Vorige week werd in Geervliet nog eenmaal gesproken over de aanpak en leermomenten van de coöperatie. En over de toekomst van korteketeninitiatieven. Akkerbouwer Leen van Marion uit Abbenbroek is een van de vier boeren die het initiatief nam tot de oprichting van De Proefschuur.

'Onze missie was plantaardige producten, geteeld op Voorne-Putten, afzetten aan het supermarktkanaal. Waarbij het verhaal en gezicht van de teler en diens vakmanschap en passie zichtbaar zijn', blikt Van Marion terug.

Verhaal bij consument krijgen

Met 52 leden ging de coöperatie eind 2017 live. 'We hadden niet het geld dat bijvoorbeeld HelloFresh heeft, dus het was een uitdaging om je verhaal bij de consument te krijgen', aldus de akkerbouwer.

De Proefschuur hoopte dat het standaard supermarktproduct plaats zou maken voor hun producten. 'Maar dat betekent dat je het hele seizoen moet leveren. Die klant verwacht jaarrond bloemkool.'

Vaak moesten de producten van De Proefschuur het doen met een plek naast het reguliere product. 'Wij vroegen dezelfde prijzen, maar sommige winkels maakten onze producten vervolgens 5 of 10 procent duurder om onderscheid te maken. Dat maakt het wel lastiger', vindt Van Marion. 'Terwijl wij juist geen financiële drempel wilden opleggen voor consumenten.'

Vuist op tafel

De akkerbouwer geeft aan dat de coöperatie wellicht te lang heeft geluisterd naar de supermarkten, dat er te weinig met de vuist op tafel is geslagen. Want veel van de supermarkten uit de regio die Proefschuur-producten verkochten, deden dat volgens Van Marion vooral voor de bühne.

'Supermarkten zien lokaal voedsel als uithangbord richting klanten. Vervolgens maakt het ze weinig uit hoeveel er wordt verkocht. We hebben ook wel meegemaakt dat we een mooie plek in de winkel hadden, tot het bijna Kerst was en ons schap moest plaatsmaken. Meteen kelderde de omzet.'

Zowel vorig jaar als dit jaar werd met bijsturing getracht de omzet omhoog te krijgen, maar het lukte niet. 'Met name buiten Voorne-Putten was het enthousiasme om met ons in zee te gaan beperkt', zegt Van Marion. 'We hebben ons assortiment verbreed door bijvoorbeeld ook kaas erin op te nemen. En we hebben gewerkt aan een betere beschikbaarheid. Maar het perspectief op extra afzet was nihil. Dat deed ons besluiten om te stoppen.'

Inrichting supermarkten 'killing'

De manier waarop supermarkten logistiek zijn ingericht is 'killing' geweest voor De Proefschuur, die deze geoliede machine misschien heeft onderschat. 'De huidige keten is heel efficiënt. We hebben ontdekt dat er in de supermarkt niemand meer is die producten bestelt', laat Van Marion weten.

'Het is een algoritme van een computer dat bepaalt wat er binnenkomt', vervolgt de akkerbouwer. 'Als je alleen aanvullend mag leveren, schiet het niet op. We kunnen niet voor een paar tientjes omzet per dag komen leveren.'

De akkerbouwer denkt dat het initiatief niet is gesneuveld op één keuze. Wel had hij graag vanaf het begin iemand uit de supermarktbranche in het team gehad. 'Dat had onze leerweg flink verkort.'

Te bescheiden

Onderzoeker Jan-Willem Van der Schans van Wageningen University & Research volgde het project van dichtbij en was ook bij de afscheidsbijeenkomst. Hij denkt dat De Proefschuur te bescheiden is geweest.

'Ze hebben op winkelniveau geopereerd, maar het zijn formulemanagers die bepalen hoe winkels eruit zien', stelt Van der Schans. 'Plus heeft in het verleden wel degelijk voor boeren gekozen, met het merk Gijs. En Lidl ging volledig voor Kipster. De Proefschuur zat te laag in de boom.'