Zeeland start voorbereidingen voor Deltaplan Zoetwater

Het gaat om een 'groot project Zeeuws Deltaplan Zoetwater'. Wat houdt dat in?

'Door de klimaatverandering is er sprake van een toenemende vraag naar zoetwater en een toenemend risico op een mindere beschikbaarheid. Doel van het Deltaplan Zoetwater is om tot een samenhangende aanpak en regie te komen voor voldoende zoetwater en waterkwaliteit. Dit vanuit het vitale belang van de vruchtbare delta en het in stand houden van de gangbare zoete landbouw in Zeeland.'

Het plan is meer dan de aanvoer van zoetwater naar Zeeland regelen

Anita Pijpelink, watergedeputeerde provincie Zeeland

Is het plan vooral bedoeld voor de landbouw? Er zijn ook andere partijen die afhankelijk zijn van zoetwater.

'Het is vooral om natuur en landbouw van zoetwater te voorzien. Dat zijn de twee belangrijkste doelen. In de afgelopen droge jaren en ook in dit droge voorjaar is weer duidelijk geworden hoe evident dat is.'

Waarom heet het 'een groot project'?

'Dat geeft aan hoe groot de urgentie is. We hebben de ambities fors opgeschroefd. We noemen het project groot vanwege het belang voor de regionale economie en de verwachte omvang van investeringen die daarmee gemoeid kunnen zijn. Daarom hebben Provinciale Staten een aantal sturingsmomenten. Dat vinden we belangrijk. We merken dat veel politieke partijen vragen krijgen vanuit hun achterban wat de provincie kan doen aan de voorziening van zoetwater.'

Wat gaat er gebeuren?

'Zowel overheden als bedrijven doen al veel op het gebied van zoetwater, maar tot nu toe is dat te gefragmenteerd. We willen alle initiatieven en ideeën samenbrengen en samen met relevante partijen komen tot een breedgedragen Zeeuws Deltaplan Zoetwater, inclusief kansenkaart en uitvoerings- en subsidieprogramma, dat half 2021 gereed moet zijn. Dat moet richting geven aan de inspanningen van alle betrokkenen en biedt uitzicht op een weerbaar Zeeland in 2050 op het gebied van zoetwater.'

Provinciale Staten hebben gevraagd om voor de zomer te starten met quick wins. Wat gaat er gebeuren?

'Er zijn al veel quick wins in praktijk gebracht. We willen niets laten liggen wat al kan, maar het is wel belangrijk dat nieuwe maatregelen voldoende zijn onderzocht.'

Hoe betrekt de provincie andere partijen daarbij, zoals de agrarische sector?

'We hebben al eerder een oproep gedaan aan iedereen om met ideeën te komen. Daarop hebben we al veel reacties binnengekregen. Het zijn niet allemaal nieuwe ideeën, maar over een aantal ideeën willen we in gesprek met de indieners ervan, bijvoorbeeld over ontzilten en water opvangen. Daarnaast is er een provinciale werkgroep, waar onder andere ook de ZLTO en het ZAJK in zitten. Ook de natuurorganisaties maken deel uit van de werkgroep.'

Leidt dat niet tot conflicten over wie het beperkte zoetwater mag hebben, zoals onlangs op Goeree-Overflakkee?

'Nee, dat gebeurt niet in Zeeland. De verhoudingen zijn goed in Zeeland. De praktijk laat zien dat we in goed overleg tot oplossingen komen waarmee alle belangen in voldoende mate worden gediend.'

Wat voor concrete maatregelen zou het deltaplan kunnen opleveren?

'We denken niet aan één format voor heel Zeeland. We kijken welk knelpunt in welk gebied speelt en wat daarvoor de beste oplossing is. Wat is bijvoorbeeld op Schouwen-Duiveland nodig en wat in West-Zeeuws-Vlaanderen? Het plan is meer dan de aanvoer van zoetwater naar Zeeland regelen. Het gaat ook over efficiënt gebruik, bufferen en dergelijke. Dat kan alleen gebiedsgericht. Vooruitlopend hierop gaan we opnieuw met de 'sigaar' vliegen om te inventariseren wat het effect is van de droge jaren op de zoetwatervoorraad in de bodem.'

De landbouw heeft gewoon zoetwater nodig.

'De overheid kan niet zo maar een extra kraan zoetwater opendraaien. Een uitkomst zou ook kunnen zijn een eerlijk gesprek over de vraag of je in een regio bepaalde gewassen nog wel moet telen. Of dat je meer toe moet naar gewassen die iets zouter water kunnen verdragen.'

Boeren op Schouwen-Duiveland kijken reikhalzend uit naar een zoetwaterleiding vanuit het Volkerak-Zoommeer.

'Dat zou onderdeel kunnen zijn van de gebiedsgerichte aanpak voor Schouwen-Duiveland. We zijn de mogelijkheden hiervoor al aan het verkennen.'

Maar zolang het onzeker is of het Volkerak-Zoommeer zoet blijft of zout wordt, zal de provincie niet investeren in een zoetwaterleiding naar Schouwen-Duiveland?

'Het besluit over de uitvoering van het zout maken van het Volkerak-Zoommeer is met zes jaar uitgesteld. Dat staat nog steeds. Een zoetwaterleiding is inderdaad een grote investering. Zulke zaken komen aan bod bij de gebiedsgerichte aanpak.'

Hoeveel geld is er voor het deltaplan?

'Er is 1,2 miljoen euro beschikbaar voor de voorbereiding van het plan, dus voor de inzet van personeel van de provincie, voor projecten die al lopen en het opzetten van enkele nieuwe verkenningen. Als de uitvoering start in 2021, gaan we in overleg met Provinciale Staten over de middelen. Stel dat in het deltaplan komt dat er aanvoer van zoetwater naar Schouwen-Duiveland moet komen, dan gaan we daar Provinciale Staten over spreken. Er is nog geen exact bedrag in beeld.'