Onderfrezen sierteeltgewassen is geldbesparende gok

Duizenden siertelers zitten sinds de coronacrisis opgescheept met hun oogst. Bloemen die normaliter een goede prijs via directe afname of op de veilklokken van Royal FloraHolland hadden moeten krijgen, worden afgedankt.

Het principe van doordraai beschermt de eigen afzetkanalen. Maar waar laat je dat enorme groenvolume? Onderfrezen op het bedrijf zelf is de goedkoopste optie. Gaat dit goed in de gesloten omgeving van de kas?

Afvoeren is duur

Afvoeren is ook een optie, maar prijzig, beaamt lisianthusteler Marcel van der Lugt uit Monster. 'Of het slecht uitpakt voor de bodem, weten we pas over tien weken, maar uitrijden kost zo veel geld dat het eigenlijk geen optie is.'

Van der Lugt spit de bodem eerst door en freest daarna het oppervlak. 'We verwerken het gewas dat we onderfrezen in 40 centimeter grond en stomen het daarna altijd.'

Groenbemesting

Lugt Lisianthus teelt jaarrond ongeveer elke week dezelfde hoeveelheden, met 26 verschillende soorten en weinig seizoenspieken. Dit verklaart ook de enorme volumes groenbemesting die nu door de bodem gaan.

Bas Slagter, bodemcoach bij Landbouwportaal Noord-Holland en bloemkoolteler in Andijk, kent de principes van groenbemesting maar al te goed. 'Je stimuleert er bodemleven mee. Goed bewormde aarde is bij ons noodzakelijk en verbetert je grond. Maar in de kas pakt dit uiteraard anders uit.'

Stomen

Het risico op het inbrengen van schadelijke stoffen als bacteriën en schimmels is wel degelijk aanwezig, zegt Slagter. 'Maar als ze goed stomen, kunnen glastuinders dit risico in de meeste teelten wel ondervangen. Al ben je naast het schadelijke bodemleven het nuttige bodemleven kwijt door stomen.'

De rustperiode van acht weken voor een gefreesde kas is vrij kort, meent Slagter. 'Al gebeurt het bij ons in de vollegrond ook wel dat we twee keer op hetzelfde perceel bloemkool telen en dat eerst een grasmat en daarna de gewasresten worden ingefreesd.'

Uitproberen

Het is wel even uitproberen voor glastuinders, denkt Slagter, deze verwerkingsslag door de coronacrisis. 'Het verteren moet op gang komen. Dus klepelen dan wel versnipperen, af laten sterven en in laten werken met voldoende vocht. En tussendoor nog eens bevochtigen.'

Helma Verberkt, programmamanager plantgezondheid bij Glastuinbouw Nederland: 'In de biologische teelten is het normaal om restproducten onder te vrezen, onder meer voor verhoging van het organischestofgehalte. Dat is nieuw voedsel voor allerlei bodemleven.'

Nutriënten en elementen die in de versnipperde planten zitten, komen vrij bij het verder verteren van die planten. 'Dat is positief, juist ook voor gangbaar kweken onder glas', zegt Verberkt.

Verzadigingspunt

Maar tot hoever kun je gaan? 'Het percentage organische stof in de gemiddelde Hollandse kas kennende, gaan we niet snel een verzadigingspunt bereiken. Daar zitten wat mij betreft geen uitputtingsslagen in.' Op de meeste bedrijven wordt immers standaard al organische stof ingebracht. 'Zoals kluitjes.'

Het hangt van de teelt af hoe vaak en hoe diep er wordt gestoomd, schetst de specialist plantgezondheid. 'Chrysant stoom je één keer per jaar. Bij lysianthus gebeurt dit vaker, waarmee je de kans op schadelijke insleep kleiner maakt.'

Manier van stomen

De manier van stomen is ook van invloed. 'Het dieptebereik is 60 à 70 centimeter met drains of vacuüm stomen onder zeil. Vervelende schimmels en eventuele virussen in de bodem of op het verwerkte gewas wil je uiteraard kwijt, maar het is nog best lastig om overal die gewenste 80 tot 100 graden te bereiken. Waterdicht is dit niet.'

In die ziekteorganismen schuilt ook direct het gevaar voor de toekomst, zegt Verberkt, met het tomatenvirus ToBRFV als bekendste voorbeeld. 'Nederland is een economische draaischijf voor allerlei plantmaterialen, bloemen, vruchten en zaden. Wij volgen een aantal nieuwe virussen nauwlettend, samen met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Preventie is erg belangrijk.'