Van den Borne scoort met Frietje Precies

Achtergrond Akkerbouw Onno Beijers 22 nov 2019 om 06:30uur

'En nu vol gas vooruit.' Voor Jacob van den Borne, akkerbouwer in het Brabantse Reusel, smaakt de positieve ontvangst van zijn Frietje Precies naar meer. Zijn volgende stap: het schrijven van een doorwrocht businessplan, waarin het verdienmodel van de boer centraal staat. 'Ik ben al volop in onderhandeling met onze eerste doelgroep: festivals.'

Van+den+Borne+scoort+met+Frietje+Precies

Akkerbouwer Jacob van den Borne uit Reusel is het prototype van de moderne boer in transitie. Volop bezig met precisielandbouw, natuurinclusiviteit en het verbeteren van de bodemkwaliteit. Maar ook verder kijken dan steeds hogere productiecijfers door te kijken naar het zelf vermarkten van zijn producten.

'Ik had al veel langer de ambitie om meerwaarde te creëren voor de producten die ik teel. De data die ik verzamel met mijn precisielandbouw, moeten niet alleen een besparing opleveren, maar wil ik ook verwaarden. Het idee om frites te gaan produceren, ligt al jaren te broeden in de kast. Want je weet: gewone frites zijn niet uniek genoeg, niet onderscheidend genoeg, en nog goedkoop ook.'

FoodUp! Brabant

Vorig jaar kwam de doorbraak, met hulp van FoodUp! Brabant – onderdeel van de provinciale uitvoeringsagenda Brabantse Agrofood – dat onderzoekt hoe nieuwe werkwijzen de gewenste landbouwtransitie in de provincie kunnen versnellen en dat sterk is in conceptueel denken richting markt en denken in verdienmodellen.

In businessplan moet het verdienmodel van de boer vooropstaan

Jacob van den Borne, akkerbouwer in Reusel

Een jaar eerder had FoodUp! met de familie Koekkoek gewerkt aan UrbanFarmFood met als basis het prototype van de Pixelfarming-robot die per plant een analyse en taken uitvoert.

Uitdagen

Van den Borne werkt ook met data en handelingen op plantniveau, maar deed nog niets met intercropping. FoodUp! Brabant bracht hem in contact met Arend Koekkoek. Het concept werd één perceel voor één gerecht met pixels achter elkaar in stroken. 'Koekkoek daagde mij uit. Denk je dat je het kunt? Ik kan het wel verkopen, stelde hij. Tja, als je mij uitdaagt, dan ga ik ervoor', zegt de akkerbouwer.

Het eindresultaat is een eigen fritesmerk, Frietje Precies, waarbij de basis ligt op een perceel van 5 hectare, waar Van den Borne in strookjes van 33 are acht gewassen door elkaar teelt: uien, pompoen, wortel, zoete aardappel (Beauregard), pastinaak, tarwe, aardappel (een speciaal Lady-ras) en een bloemen- en plantenmengsel. 'Het is in principe een minibedrijfje met mixed cropping', signaleert hij.

Steile leercurve

De teelt dwong de akkerbouwer goed na te denken over de aanpak en uitvoering. Zoveel gewassen op een perceel zonder kunstmest op een rijke bodem zorgt ook voor een rijk (on)kruidleven. 'Wat ik heb geleerd, en je kunt wel spreken van een steile leercurve: wat wel en niet werkt en dat het arbeidsintensief is. Ik heb op dat kleine stukje meer tijd op mijn knieën doorgebracht dan op de rest.'

Van den Borne teelt 500 tot 600 hectare aardappelen, suikerbieten, mais, tarwe en gerst in Reusel. 'Tegelijkertijd heb ik een andere bodem zien ontstaan, andere insecten gezien; in feite een andere ecologie zien ontstaan die er ook nog eens mooier uitziet.'

Jacob van den Borne: 'Ik heb in feite een andere ecologie zien ontstaan.' © Jacob van den Borne

Verduurzaming

Het is het verhaal dat FoodUp! Brabant graag hoort. Wim Coenraadts, woordvoerder en projectleider: 'Iedereen zal op zijn of haar bedrijf moeten bijdragen aan de verduurzaming van de landbouwsector. Dat betekent niet langer automatisch meer produceren, maar denken in onderscheidendheid en kwaliteit. Boeren willen graag meewerken aan de transitie, maar daarbij ook uitzicht hebben op een goed belegde boterham.

'In dat kader past deze productlancering van Frietje Precies. De maatschappij vraagt veel van boeren, onder andere zichzelf opnieuw uit te vinden. De agrarische sector staat onder druk en moet overleven. Dan kun je aan de kant blijven staan en roepen: bedenk iets leuks, of je gaat helpen', zegt Coenraadts.

Experimenteerruimte

'Wij kiezen in Noord-Brabant voor het laatste. Wij begeven ons in de experimenteerruimte en zijn voorstander van een activerende, ondernemende overheid. Maar Jacob blijft eigenaar van Frietje Precies. We helpen alleen zijn ondernemerschap te ontwikkelen en krijgen als provincie inzicht in de consequenties van ons beleid retour.'

Het succes van de lancering tijdens de Dutch Design Week in Eindhoven is voor Van den Borne het signaal om door te gaan op de ingeslagen weg. 'Het is zaak nu vol gas vooruit te gaan en vervolgplannen te ontwikkelen', zegt hij.

Evenementenwereld

'We hebben de friteswagen al en de eerste doelgroep is de evenementenwereld. We kijken ook naar horeca, maar logistiek is dat een hele uitdaging. Supermarkten zijn geen doel, Frietje Precies heeft niet de ambitie te concurreren met bestaande merken', licht de akkerbouwer toe.

'Maar eerst ga ik, met hulp van FoodUp! Brabant, een businessplan schrijven. Een waarin ik een eerlijke prijs voor mijn strokenteelt wil, gezien de extra tijd die erin gaat zitten. Een businessplan waarin het verdienmodel van de boer voorop moet staan', zegt de ondernemer.

Uitbreiden

'Voorlopig houd ik de teelt de eerste vijf jaar beperkt tot 5 hectare, want ik wil niet weer de fout maken die veel boeren maken door te vluchten in overproductie. Ik breid alleen uit als de vraag de productie overstijgt.'

Frietje Precies ten doop tijdens Dutch Design Week

Een medewerker van akkerbouwer Jacob van den Borne uit Reusel zocht contact met FoodUp! Brabant, nadat hij in 2018 hun stand op de Dutch Design Week had gezien. 'Hij had de wens iets te doen met duurzaamheid en verwerkers voor de reguliere teler, tussen streek- en bulkproducten in', zegt Wim Coenraadts van FoodUp! Brabant' 'Dat signaal hebben wij opgepakt met ontwerpbureau Ultra Ultra in Zaandam en gekeken naar wat onderscheidend zou kunnen zijn. Zij zagen meteen het beeld van de strokenteelt van bovenaf als lijkend op frites. Daarna hebben ze frites gemaakt van drie van de producten op de strokenteelt die mogelijk geschikt zouden zijn: aardappel, bataat en pastinaak.' Zo ontstond Frietje Precies, met de drie soorten door elkaar. 'Wat we wilden communiceren: de strokenteelt van Jacob is linea recta terug te vinden in de puntzak frites.' De Dutch Design Week in Eindhoven was half oktober het toneel van de lancering van Frietje Precies. Van den Borne liet 2 ton van zowel aardappelen, bataten als pastinaken verwerken tot frites. Het vinden van een partij die hem terzijde kon staan, bleek niet eenvoudig. Kern van het probleem: de oogst was te groot om artisanaal te verwerken – te tijdrovend – en te klein om voor de grote verwerkingsfabrieken die daarop niet zijn ingericht. Van den Borne: 'Die grote fabrieken waren enthousiast over het concept, maar operationeel lukte het gewoon niet. Ze zeiden: veel succes!' Uiteindelijk is het de ondernemer 'via netwerken' gelukt partijen te vinden die de aardappel, pastinaak en bataat konden snijden, paneren en voorbakken. Tijdens de Dutch Design Week verkocht hij ruim de helft van de 6.000 kilo.