Nieuwe regels voor oproepkrachten in 2020

De nieuwe regels sluiten niet altijd even goed aan op de agrarische sector. Een van de grote veranderingen is bijvoorbeeld hoe werkgevers moeten omgaan met oproepkrachten. Oproepkrachten moeten vanaf januari 2020 4 dagen van tevoren schriftelijk of elektronisch opgeroepen worden door de werkgever.

Wordt de oproep binnen 4 dagen door de werkgever weer ingetrokken of worden de tijdstippen van werken gewijzigd, dan heeft de werknemer recht op loonbetaling over de uren waarvoor hij was opgeroepen. Wanneer bijvoorbeeld de oorspronkelijke oproep van 8 tot 12 uur was en dit gewijzigd is naar 13 tot 17 uur, dan heeft de werknemer óók recht op loonbetaling over de uren van 8 tot 12, ook al heeft hij deze niet gewerkt.

De nieuwe regelgeving is makkelijker in te passen voor werkgevers in sectoren met redelijk tot goed voorspelbare werkpieken. Maar in de agrarische sector, zoals in de glastuinbouw of open teelten ligt dat lastiger, vindt Diana Eleveld, adviseur bij de Werkgeverslijn. 'Werkgevers in deze sectoren hebben afhankelijk van de weersomstandigheden of de groei van hun producten meer of minder mensen nodig. Dat kan per dag verschillen. Voor hen is 4 dagen vooruitzien veel gevraagd en is een kortere oproeptijd noodzakelijk.'

Voorbereiden op de WAB

Als adviseur bij de Werkgeverslijn probeert Eleveld werkgevers zo goed mogelijk te begeleiden met de WAB. 'Nu januari dichterbij komt, krijgen we steeds meer vragen over de nieuwe regelgeving en hoe werkgevers zich daar het beste op kunnen voorbereiden. Ik zie in het geval van oproepkrachten wel andere mogelijkheden voor agrarische ondernemers. Dat vraagt alleen om een andere manier van denken, beginnend met de vraag ‘is je oproepkracht wel echt een oproepkracht?’'

Eleveld merkt dat veel seizoenarbeiders een 0-urencontract krijgen aangeboden waarna ze wel fulltime worden opgeroepen. 'Als werkgever weet je hoeveel uur het je in totaal kost om bijvoorbeeld de oogst van het land te halen. Met die gegevens kun je je werknemers ook een tijdelijk contract met een vast aantal uur aanbieden. Dat biedt de werknemer perspectief en jou de zekerheid dat je genoeg mankracht hebt.'

Pieken en dalen

Om toch in te kunnen spelen op de pieken en dalen waarmee veel agrarische ondernemers gedurende het jaar te maken hebben, is het jaarurenmodel (JUM) bedacht. Eleveld geeft een voorbeeld: Je geeft je werknemers een contract van gemiddeld 36 uur in de week voor een jaar. Gedurende dat jaar werken ze in drukke tijden 45 uur per week en tijdens rustigere perioden bijvoorbeeld 24 uur per week, maar jaarrond dus gemiddeld 36 uur zoals afgesproken.

'We zien dat dit heel goed werkt voor zowel werkgevers als werknemers, zoals seizoenarbeiders. Met een contract met een vast aantal uren gebaseerd op het jaarurenmodel kunnen deze seizoenarbeiders als ze uit het buitenland komen, in rustige tijden ook een weekje naar huis gaan. Het biedt hen zekerheid.'

Werkzekerheid werknemers woog zwaarder

Werkzekerheid was een belangrijk uitgangspunt bij het maken van de Wet Arbeidsmarkt in Balans, weet Hans Koehorst. Hij is als specialist Sociaal Economisch Beleid bij LTO Nederland betrokken geweest in de lobby rondom de uitwerking van deze wet.

'Wij hebben direct gezegd dat de 4 dagen-regeling voor oproepkrachten niet past bij de agrarische sector waar het werk door natuurlijke en klimatologische omstandigheden snel kan variëren.' Koehorst merkte wel dat de politiek de behoefte erkent van specifieke seizoenssectoren zoals de agrarische sector. In de nieuwe wet is daarom opgenomen dat via cao-afspraken de oproeptermijn van 4 dagen kan worden teruggebracht naar 24 uur.

'Deze uitzondering moet op de cao-tafel worden afgesproken en in de cao’s worden opgenomen. Dat is nu nog niet het geval, maar dit punt staat wel op de agenda bij de cao-onderhandelingen.'

Invloed uitoefenen op nieuwe wetgeving is een intensief en langdurig spel op verschillende (politieke) tafels, weet Koehorst na jarenlange ervaring. 'LTO zit aan veel van deze tafels om op belangrijke beslismomenten inbreng te leveren en voorstellen te doen voor aanpassingen die beter passen bij de behoefte van agrarische werkgevers. Die inbreng wordt niet alleen geleverd in gesprekken met ministers en ambtenaren van verschillende ministeries, maar ook bij politieke partijen in de Tweede Kamer.'

Contract aanbieden na een jaar

De nieuwe regels per 1 januari 2020 betekenen ook dat werkgevers aan oproepkrachten onder voorwaarden in 2020 een contract met een vaste arbeidsomvang moeten aanbieden. Als een oproepcontract vanaf 1 januari 2020 12 maanden of langer heeft geduurd, is de werkgever verplicht een aanbod te doen in de vorm van een tijdelijk of vast contract voor een vast aantal uren per maand, gebaseerd op het gemiddelde aantal gewerkte uren per maand in de afgelopen 12 maanden.

Eleveld: 'Kom je die verplichting niet na, dan moet je de werknemer toch betalen voor het aantal uren dat je hem of haar had moeten aanbieden.' De oproepkracht is niet verplicht om het aanbod te accepteren. Accepteert de oproepkracht het aanbod niet, dan kan de werkgever weer een nieuw oproepcontract aanbieden.

De verplichting van het aanbieden van een vaste arbeidsomvang na 12 maanden bij oproepovereenkomsten gaat per 1 januari 2020 onmiddellijk in. Eleveld: 'De werkgever moet ook eerdere oproepcontracten, als deze niet zijn onderbroken met een termijn van minimaal 6 maanden, meetellen bij het bepalen of er sprake is van 12 maanden aan oproepcontracten. Het is belangrijk dat agrarische ondernemers voorbereid zijn op de invoering van de WAB, want bovenstaande is wel iets om rekening mee te houden.'

De Werkgeverslijn informeert en attendeert ondernemers over de nieuwe regels die per 1 januari 2020 gelden. 'Op onze website staat heel veel informatie. We hebben een factsheet ontwikkeld met daarop alle veranderingen, een rubriek met veelgestelde vragen en antwoorden en onlangs hebben we een webinar gehouden waarin Hans Koehorst een aantal zaken toelicht. Bij specifieke vragen kunnen ondernemers ons ook iedere werkdag bellen.'

Kijk voor alle informatie over de WAB op www.werkgeverslijn.nl/wab of bel naar 088 – 888 66 88.