Samenwerking goed voor biodiversiteit Haarlemmermeer

Akkerbouwer Paul Munsterman uit Nieuw-Vennep zou graag willen weten hoeveel zijn akkerranden echt bijdragen aan nuttige biodiversiteit in de vorm van biologische bestrijders. Dat er veel nuttige beestjes zitten, ziet hij wel, maar hoe diep dringen die zijn naastgelegen gewaspercelen in om luizen op te ruimen? 'De een zegt 30, de ander zegt 100 meter. Wat is waar?'

Projectcoördinator Adriaan Guldemond van CLM kan antwoord geven op die vraag: 'In de Hoeksche Waard blijken insecten uit akkerranden wel 100 meter het perceel in te gaan. Daar is echt veel onderzoek gedaan', zegt hij.

'Meerjarige akkerranden zijn overigens beter. Ze zijn gevarieerder en bloeien langer en vooral eerder in het seizoen waardoor de bestrijders al aanwezig zijn op het moment dat schadelijke insecten zich in het gewas aandienen.'

Akkerbouwers

Munsterman is een van de zes akkerbouwers die deelnemen aan het biodiversiteitsproject GreenBASE, samen met acht organisaties. De projectbegeleiding ligt bij CLM. Guldemond begeleidt Munsterman en zijn collega's bij de aanleg en het beheer van de erfbeplanting en akkerranden. Nu alles op zijn plek staat, neemt hij ook de monitoring voor zijn rekening, samen met vrijwilligers.

De akkerranden in de Haarlemmermeer maken deel uit van het agrarisch natuurbeheer dat verloopt via het Collectief Noord-Holland Zuid en zijn ook meegenomen in het project GreenBASE.

Bermen en erven

Naast akkerranden is het lokale biodiversiteitsprogramma gericht op bermen, slootkanten en erven, vandaar de projectnaam GreenBASE. Niet alleen boeren, maar ook gemeente Haarlemmermeer, provincie Noord-Holland en het Hoogheemraadschap van Rijnland zijn aangehaakt bij het project om hun terreinen in het landelijk gebied natuurvriendelijker te beheren.

De akkerbouwer zegt dat het nog zoeken en leren is. 'Ik heb nog nooit een akkerrand helemaal naar mijn zin gekregen. Als je niet oplet, krijgen bepaalde planten snel de overhand. Je moet veel door de vingers zien om tevreden te zijn', vindt hij.

Ook het monitoren en herkennen van nuttige soorten is nieuw voor de ondernemer. 'Vroeger bestreden we beestjes alleen maar.'

Tussenrapportage

Onlangs publiceerde CLM een tussenrapportage met de resultaten van GreenBASE in de afgelopen twee jaar. Een belangrijke aanbeveling die het bureau daarbij doet, is dat monitoring beter geborgd moet zijn.

Tijdens een monitoringsronde in de akkerranden van Munsterman zag Guldemond dat het miegelde van de lieveheersbeestjes en zweefvliegen en andere nuttige insecten. De monitoring is een belangrijke factor, maar die moet wel verbeteren.

'Dat doen we nu vooral zelf, samen met vrijwilligers. Maar daar kun je niet altijd voldoende op rekenen. Dat is nog een zwak punt', stelt Guldemond.

Camera's

Een vooruitgang is de automatische camera, waarvan er ook twee staan opgesteld in een akkerrand van Munsterman. Deze experimentele camera's monitoren de aanwezige insecten. 'Als de techniek er is moet je het gebruiken. Al had ik liever ook een camera in het gewas gehad, voor een goede vergelijking', vindt de akkerbouwer.

Sterk punt is dat er zo veel partijen in het gebied de handen ineen hebben geslagen, vindt de ondernemer. Behalve de gemeente is ook het Hoogheemraadschap van Rijnland aangehaakt bij het project. 'Samen bezitten zij veel bermen en watergangen. Daarin zit een enorm potentieel voor meer biodiversiteit.'

Een feit is dat Munsterman het dit jaar het voor het eerst aandurfde om de spuit te laten hangen, omdat er geen luis te vinden was in zijn consumptieaardappelen. 'Ik weet niet of dat alleen door de akkerranden komt. Ik ben afgegaan op ervaringen van collega's', verklaart hij.

Veel gebiedspartijen

Naast aantoonbaar meer nuttige biodiversiteit zit de grote winst van GreenBASE in de samenwerking van vele gebiedspartijen over een breed front in de Haarlemmermeer.

De samenwerking met meerdere gebiedspartijen werkt goed. Maar om dat proces te organiseren, moet een van de deelnemers dit op den duur overnemen om de continuïteit te waarborgen, schrijft CLM in de tussenrapportage over het biodiversiteitsproject.

Coördinatie

Het kennis- en adviesbureau benadrukt het belang van monitoring. Met vrijwilligers blijkt dat in de praktijk lastig te organiseren. Werving levert niet altijd het gewenste aantal mensen op, is de ervaring. Verder adviseert CLM om de coördinatie bij een van de gebiedspartijen te leggen.

Munsterman heeft daar ook een idee over: 'Je hebt een aanspreekpunt nodig, die ook bevoegd is om de gemeente en andere terreinbeheerders aan te spreken. Een soort opzichter, die in de gaten houdt of bermen en watergangen volgens afspraak worden beheerd.'