Meeste aaltjes in Arctische gebieden

Deze bodemwormpjesstudie is gestart door onderzoekers van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en uitgevoerd met gegevens van een internationaal team. In het wetenschappelijke tijdschrift Nature geven de onderzoekers uitleg over deze studie.

Het is de eerste keer dat wereldwijd in kaart is gebracht hoeveel aaltjes, ook wel 'nematoden' genoemd, zich in de bodem bevinden. Deze kleine, vooral bodembewonende wormpjes vormen de meest voorkomende diergroep op onze planeet. Er zijn 57 miljard meer aaltjes in de bodem dan mensen op aarde. Dat betekent dat er er zo'n 300 miljoen ton aan gewicht in bodemaaltjes.

Meer aaltjes, meer CO2

Coauteur Wim van der Putten van het NIOO vindt het opmerkelijk dat de meeste aaltjes zich in de bodem van Arctische gebieden bevinden. 'Meestal horen we over de enorme aantallen dieren in de rijke tropen. Dat klopt wel voor bovengronds levende dieren, maar niet voor deze bodembewoners.'

Ongeveer 38 procent van alle aaltjes in de bodem leeft in bossen en toendra's, verspreid over Noord-Amerika, Scandinavië en Rusland. In de gematigde gebieden leeft 24 procent en 21 procent zit in de tropen en subtropen.

Klimaatverandering

Door de lage temperaturen dichtbij de Noordpool zullen de aaltjes in het Hoge Noorden nu nog niet zo actief zijn. Maar als de temperaturen er verder oplopen door klimaatverandering, worden al die aaltjes actiever. Ze gaan dan de aanwezige bacteriën en schimmels opeten en maken zo veel voedingsstoffen vrij. Daardoor kan de afbraak van het veen in het Hoge Noorden versnellen, met een grote CO2-uitstoot tot gevolg.

Volgens Van der Putten vergroot dat proces het broeikaseffect weer, waardoor het klimaat op aarde nog sneller opwarmt. 'Kortom: deze studie versterkt het idee dat we er alles aan moeten doen om de huidige klimaatverandering tegen te gaan. Als we dat niet doen, gaan er allerlei processen lopen die de temperatuurstijging verder versterken. Dat is een belangrijke conclusie van deze studie.'

Bodemvruchtbaarheid

De studie concentreert zich op de bovenste 15 centimeter van de bodem, die biologisch het meest actief is. Voor de studie zijn de gegevens van 6.759 bodemmonsters verzameld. De onderzoekers bekeken ook de functies van de verschillende groepen aaltjes, die een zeer grote rol spelen in de vruchtbaarheid van Nederlandse landbouwbodems.