Risico boer bij verduurzaming wegnemen

Het is een stevige vergelijking die Agrifirm-ceo Dick Hordijk de aanwezigen op het jaarlijkse symposium van het agroconcern voorhield, dinsdag. Het was alweer de vierde keer dat Agrifirm met een eigen evenement voor de sector relevante en maatschappelijk moeilijke thema's een podium geeft.

Met zijn vergelijking met het roken in de auto doelt Hordijk op de onzorgvuldigheid waarmee nu wordt omgegaan met de bodemgezondheid en het klimaat. Hij ziet in de kringloopvisie van Landbouwminister Carola Schouten 'een ijzersterk verhaal'.

Wel maakt de voorman Agrifirm zich zorgen over de beloning die boeren ontvangen voor de vernieuwingen die zij doorvoeren als antwoord op maatschappelijke zorgen over dierenwelzijn, natuur en milieu. 'Er is een groot verschil tussen de burger voor de televisie en de consument in de supermarkt. Die laatste houdt de focus op prijs.'

'Kostenleider in keten'

De prijsdruk illustreerde Hordijk met de melkprijs, die in de afgelopen decennia niet of nauwelijks gestegen is. 'De kostenbesparingen die boeren doorvoeren, dichten net de inflatie. Alle vernieuwingen en efficiëntie verlies je daarmee weer aan de voorkant. De boer is nu eenmaal de kostenleider in de keten.'

Desondanks houdt hij boeren voor om te blijven innoveren met nieuwe concepten, ondanks dat de meerprijs die ze daarmee behalen maar tijdelijk is. Hij verwees naar pluimveehouders met scharrelkippen die een kostennadeel ondervinden met reguliere bedrijven. 'We moeten dat prijsvoordeel voor die boeren in stand houden.'

Oog voor bodem en biodiversiteit

Verschillende sprekers schetsen tijdens het symposium hoe boeren met oog voor de bodem en de biodiversiteit het verdienvermogen van hun bedrijf kunnen versterken.

Directeur Jan Willem Erisman van het Louis Bolk Instituut hield een pleidooi voor de bodemgezondheid. Een landbouw die in evenwicht is met de biodiversiteit is juist goed voor de bodem, hield hij het gehoor voor. 'Daar komt voor de lange termijn een goede productie uit.'

Vrije voedselmarkt

In de discussie over de opbrengstprijzen die volgde, stelde Erisman de vrije voedselmarkt ter discussie. 'Waarom zijn er geen vaste minimumprijzen voor voedsel, ook voor dat wat we exporteren?' Hij kreeg bijval van voorzitter Alex Datema van BoerenNatuur. 'De voedselmarkt is geen vrije markt. Het is een markt met afspraken. We moeten als boeren zorgen dat we betere afspraken maken.'

Gangbare akkerbouwer Jan Reinier de Jong uit het Drentse Odoorn werkt hard aan de verduurzaming van zijn bedrijf. Hij produceert groene energie, zorgt voor een broedplaats voor de veldleeuwerik, zaait akkerranden in en bewerkt en belast zijn bodem minimaal. In de bovenlaag voert hij organische meststoffen aan als compost en natuurgras als groenbemester.

Nadeel van bodemleven

Het nadeel van het voeden van bodemleven is dat De Jong ook vaker dan gebruikelijk last heeft van aaltjes. Ook vallen natuurlijke invloeden als het klimaat niet altijd positief uit. 'Het bouwplan voor volgend jaar is klaar, maar we moeten afwachten hoe dit uitpakt. Ieder jaar is anders.'

Directeur Louise Vet van het Nederlands Instituut voor Ecologie noemt de compensatie die boeren krijgen voor hun duurzame inspanningen belangrijk voor de transitie van de landbouw. 'We moeten het risico dat de boer neemt wegnemen. Hij weet wat hij nu heeft en niet wat hij straks krijgt', zegt ze.

'Als we de biodiversiteit herstellen in combinatie met voedselproductie, hebben we een exportmodel. Dan gaat het nieuwe normaal schuiven en is Nederland weer het voorbeeld voor de rest van de wereld.'