Melkproductie onder druk

De zuivelnoteringen staan de laatste weken onder druk. Het Europese Melk Markt Observatorium van de Europese Commissie hield hierover vorige week een bijeenkomst. 'Volgens de zuivelhandel is er zeker geen overaanbod, toch hebben veel handelaren geopolitieke schokken in het achterhoofd. Denk daarbij aan mogelijke Amerikaanse importtarieven, de handelsoorlog tussen China en de Verenigde Staten en de brexit', legt LTO-marktanalist Klaas-Johan Osinga uit.

Hij ziet verder dat er wordt gerekend op zwakkere economische groei. 'De zuivelindustrie geeft aan dat de stemming nu even iets minder is, maar dat kan zo ook weer veranderen. De OESO en FAO hebben in het verleden voorspeld dat de mondiale zuivelconsumptie jaarlijks 1,8 procent groeit. Is dit cijfer achterhaald? Binnenkort komen er nieuwe schattingen.'

Verse zuivel onder druk

Vanuit de markt komen volgens Osinga wel signalen dat vooral de verse zuivelconsumptie in Europa onder druk staat van plantaardige alternatieven. De kaasafzet groeit wel. De lagere boterprijs zou het gevolg zijn van keuzes van de industrie, die meer voor alternatieven kiest.

'In de handel is veel te doen over fat filled powder, waarbij palmolie gebruikt wordt in plaats van melkvet. Het Ierse Glanbia is een grote speler in deze markt', geeft hij aan. 'Het product mag niet fat-filled milk powder genoemd worden, maar kennelijk gebeurt het toch. Dit product gaat onder meer naar West-Afrikaanse landen als Senegal en Nigeria.'

Dit levert veel discussie op, gaat de marktanalist verder. 'Maar uiteindelijk is het zo dat de Europese Unie deze export niet subsidieert en dat het een kwestie is van marktwerking. Afrikaanse regeringen kunnen zelf besluiten om de import te beperken en zo de melkproductie bij de eigen boeren te stimuleren. Veel mensen in de steden willen echter goedkoop voedsel. Door het enorme aantal stedelingen houden overheden fat filled powder niet tegen.'

Markt vertraagt

Volgens de Rabobank vertraagt de economische groei in Amerika in 2020, terwijl Europa sowieso al achterblijft. 'Daarom zouden grondstoffennoteringen vooralsnog over hun hoogtepunt heen zijn. De vraag is echter wat er gebeurt als je in één sector, de varkenshouderij, 12,5 procent van de mondiale veestapel ruimt. Als gevolg van de varkenspest zou de Chinese varkensstapel met 25 tot 30 procent zijn gekrompen. Wellicht gaan mensen minder vlees eten en meer kaas? Of worden juist meer koeien geslacht?', vertelt Osinga.

Volgens hem laat de termijnmarkt in Chicago voor december 2019 een flinke stijging zien richting omgerekend 33,5 eurocent per kilo melk (3,5 procent vet, class III). 'Mogelijk dat de Amerikaanse handel en industrie anticipeert op de ontwikkelingen.'

Melkproductie

De EU-melkproductie koerste begin 2019 op een plus van 1,3 procent melk op jaarbasis, maar de groei valt nu terug, weet Osinga. 'Er is nog steeds een flinke toename in de lidstaten Polen en Ierland. Maar Duitsland, Frankrijk, Italië en Nederland groeien niet mee. In 2019 lijkt de melkproductiegroei uit te komen op 1 procent door Ierland (+4 procent) en Polen (+3,5 procent), Denemarken (+1,5 procent) en het Verenigd Koninkrijk (+2 procent).'

'Natuurlijk moet er rekening gehouden worden met de droogte en hitte van vorig jaar, maar de zomer van 2019 laat zich al met hittegolven gelden. Uit Frankrijk wordt ook gemeld dat er geen productiegroei wordt verwacht, want de Franse zuivel zit nu niet te wachten op meer melk', verzekert hij.

Volgens de marktanalist is in de Verenigde Staten ook sprake van een terugval. Voorspelde het Amerikaanse ministerie van landbouw (USDA eind vorig jaar nog ruim 1 procent groei, nu is de prognose +0,3 procent. Voor 2020 wordt door USDA optimistisch uitgegaan van +1,7 procent, maar dan moet er wel wat gebeuren met de melkprijzen. Veel Amerikaanse melkveehouders staat het water aan de lippen.

Lage productie Australië

Australië scoort over seizoen 2018-19 de laagste melkproductie van de afgelopen twintig jaar en gaat richting 8,5 miljard kilo. Ter illustratie: Ierland koerst in 2019 op 8 miljard kilo en haalt in dit tempo Australië volgend jaar in. Nieuw Zeeland komt over 2018-19 wel uit op groei, met een plus van 2,3 procent. Dit is echter een stuk minder dan waar oktober nog mee werd gerekend. De productie viel in de maanden januari-maart fors terug.

In Zuid-Amerika blijft de melkproductie in de exportlanden Argentinië en Uruguay achter. In de tweede helft van 2019 kan dat bijtrekken, maar er hoeft vanuit dit werelddeel niet op veel export worden gerekend in 2019. Dat komt ook omdat Brazilië begin 2019 meer importeerde.

• Lees meer over melkprijzen op het jaaroverzicht 2018 van LTO