Bel Leerdammer wil geen aangebonden koeien meer

Volgens Theodoor Bos, manager Milk Supply bij Bel Leerdammer, is het een wens van afnemers en heeft Bel Group daarom het besluit genomen. 'De retail vraagt erom. De Franse Bel Group haalt zijn melk uit negen landen. In Nederland hebben we wel de grootste uitdaging. In Frankrijk komt de melk vooral uit het Westen. Daar worden dieren nauwelijks aangebonden.'

Melkveehouders die als gevolg van het besluit aanpassingen moeten doen in hun bedrijfsvoering hebben een grupstal. Een groot deel van deze bedrijven geeft aan in de komende jaren te stoppen. 'Twintig bedrijven zijn in 2025 nog actief. Met hen zijn we in gesprek en zoeken we een passende oplossing. Die hoeft niet voor iedereen hetzelfde te zijn. Daarin zijn verschillende keuzes te maken', geeft Bos aan.

Grupstal

De betreffende melkveehouders hoeven geen afscheid te nemen van de grupstal. 'Het gaat erom dat de dieren niet continu aangebonden staan. Al deze melkveehouders weiden in de zomer. Het gaat dus om de winterperiode. Je kunt denken aan een mogelijkheid voor uitloop gedurende een periode van de dag.'

Volgens Bos reageren de melkveehouders wisselend op het besluit. 'We hebben het tijdens de voorjaarsvergadering bekendgemaakt en betreffende melkveehouders individueel gesproken. De een gaf aan het aan te zien komen, de ander heeft er heel veel moeite mee.'

Ingrijpende beslissing

Leveranciers Vereniging Leerdammer Collectief (LVLC) neemt het op voor de boeren met een grupstal. Volgens voorzitter Hans Puttenstein is het een ingrijpende beslissing die door de betreffende boeren moeilijk uitgevoerd kan worden.

'De hamvraag is of het betaald kan worden. Leveranciers van Bel Leerdammer hebben met allerlei nieuwe eisen te maken vanuit ZuivelNL. Daar bovenop komen nu ook nog eens allerlei extra Franse voorwaarden vanuit het moederbedrijf, de Bel Group. Het zijn allemaal kostenverhogingen.'

Puttenstein noemt het een optelsom. 'Maar wordt er ook extra voor betaald? Op dit moment zijn er veel melkveehouders die nauwelijks de lopende rekeningen kunnen betalen. Dan zijn alle extra investeringen die van buitenaf bedacht worden, een probleem.'

Aandeelhouders

Hij vindt het belangrijk dat er goed wordt gesproken met de betreffende boeren. 'Het moet niet alleen maar een mededeling zijn.' Volgens Puttenstein kiezen de Bel Group en supermarkten in eerste instantie voor de aandeelhouders. 'Die hebben er straks ook niks aan als er geen boeren meer over zijn. Die taartpunt mag best wat groter of beter verdeeld worden. Als er voldoende geld wordt betaald, zijn boeren ook in staat om bijvoorbeeld hun stalsysteem te veranderen.'

Volgens Puttenstein zijn er ook voordelen aan een grupstal. 'Die heeft wel degelijk grote voordelen ten opzichte van nieuwe systemen. Er zijn nieuwe soorten stallen gebouwd die grote problemen geven met ontploffingsrisico van emissiearme vloeren en het gevaar dat koeien uitglijden op de gladde vloer, met gedwongen afvoer als gevolg. Eerder noemde ik al het voorbeeld van de Milka-koe waar veel mensen een positief beeld over hebben. Die staat symbool voor de kleinschalige melkveehouderij in Zwitserland. Maar daar werken heel veel boeren met een aanbindstal. Het is dus ook beeldvorming.'

Jonge ondernemer

Een van de melkveehouders met een grupstal die melk leveren aan Bel Leerdammer is Willem van Hemert. Een jonge ondernemer uit Hei- en Boeicop. Drie jaar geleden heeft hij een nieuwe grupstal gebouwd met de bedoeling er vijftig jaar mee vooruit te komen. 'Toen kwam eerst het besluit van ZuivelNL om geen nieuwe grupstallen meer toe laten of uitbreidingen van grupstallen. Toen dit plan gepresenteerd werd tijdens de voorjaarsvergadering ben ik wel wakker geschud. Ik was onaangenaam verrast.'

Zelf heeft hij bewust gekozen voor een grupstal. 'Het heeft voor- en nadelen. Maar bij ons type bedrijf, met 39 melkkoeien, past het heel goed. Het is arbeidsintensiever en ook fysiek belastender. Maar er staan ook echte voordelen tegenover. Zo hebben wij goede vaste mest die heel goed is om de bodemkwaliteit te verbeteren. Doordat de mest gescheiden wordt, zijn de methaan- en ammoniakuitstoot bovendien veel lager. Daarnaast beweiden boeren met een grupstal relatief veel. Wij doen ook veel aan biodiversiteit. Dat zijn allemaal positieve zaken. Er wordt heel erg gefocust op het aanbinden, maar de andere positieve eigenschappen worden niet meegewogen.'

Rust in de stal

Een ander voordeel vindt Van Hemert de rust in de stal. 'Wij hebben koeien met hoorns. Dat is geen enkel probleem. De koeien halen bij ons bovendien een hoge gemiddelde leeftijd.' Hij neemt de tijd om een keuze te maken. 'We kunnen meegaan in de eisen van Bel Leerdammer. Dat betekent wel een investering die we moeten doen om een uitloop mogelijk te maken in de winter. Het is een bovenwettelijke eis waar geen vergoeding tegenover staat. We kunnen ook zelfzuivelaar worden, maar dat is een groot financieel risico. Overschakelen op een andere afnemer is ook een mogelijkheid, maar dat is lastig met onze relatief kleine productie. Overschakelen naar biologisch overwegen we ook, maar dat brengt ook investeringen met zich mee.'