Het houdt niet op. In ieder geval niet vanzelf

Wie in de geschiedenis van het dierenrechtenextremisme duikt, komt in een lange reeks van ernstige en minder ernstige incidenten terecht. Sabotage, vernielingen, brandstichting, dierenbevrijdingen, bedreigen, bekladdingen, intimidaties en bezettingen: het gebeurt allemaal en al decennia lang.

Een beruchte organisatie was het Dierenbevrijdingsfront. De acties van deze organisatie richtten zich op bont, dierproeven en de intensieve veehouderij. Een kleine opsomming van 'activiteiten' van activisten in de jaren negentig als voorbeeld: in 1990 werden 150 kippen bevrijd uit een schuur door het Dierenbevrijdingsfront. In hetzelfde jaar werd in Witharen een nertsdrogerij door de organisatie Dierenrecht Aktivisten in brand gestoken. Het bedrijf en een deel van het woongedeelte gingen in vlammen op.

Vrachtwagens afgebrand

In 1995 worden zes vrachtwagens van Van de Pol in brand gestoken bij slachterij BPC in Barneveld. In de jaren daarna is hetzelfde bedrijf nog een paar keer slachtoffer van branden.

In 1999 brandt het pand van pluimveeverwerker Brinky Poultry Trading in Ermelo helemaal af. Het is slechts een willekeurige selectie van gebeurtenissen, gericht tegen onder meer de veehouderij, circussen, slachterijen, fastfoodketens, transporteurs en dierproeflocaties. Al zeker sinds eind jaren zeventig vinden regelmatig incidenten plaats vanuit de dierenextremistische hoek, in binnen- en buitenland.

Extremisme

Voor directeur Wim Verhagen van de Nederlandse Federatie van Edelpelsdierenhouders (NFE) zorgde de bezetting vorige week in Boxtel voor een flashback. De nertsenhouderij werd eind vorige eeuw, begin deze eeuw veelvuldig geraakt door acties van extremisten. Dieren werden diverse keren vrijgelaten, een nertsenhouder werd gegijzeld en ook een bezetting van een nerstenhouderij, vergelijkbaar met de bezetting in Boxtel, is eerder gebeurd. Ook daar ging het om een internationaal gezelschap aan activisten.

De NFE zelf is ook slachtoffer geweest van brandstichting, in het kantoor. Verhagen: 'Er is sprake van een strategie, zowel bovengronds als ondergronds. Een goed doordacht plan, dat kon je in Boxtel ook zien. De veehouderij moet weg, of in ieder geval kleiner. De overheid weet hier niet adequaat op te reageren. Boeren voelen zich niet serieus genomen. Zeker als het zo lang duurt voordat er wordt ingegrepen.'

Twee maten

Volgens Verhagen wordt er met twee maten gemeten. 'Rechts-extremisme wordt veel harder aangepakt, dat wordt niet getolereerd. Links activisme wordt meer gedoogd, daar wordt veel minder aan gedaan. Ik kan mij niet herinneren dat er ooit iemand is veroordeeld voor de delicten die in de nertsenhouderij zijn gepleegd. Ik ben nu dan ook sceptisch of dat wel gebeurt na de bezetting in Boxtel.'

Verhagen ziet dat daden van dierenrechtenactivisten veel te gemakkelijk worden goed gepraat. 'Omdat het over dieren gaat. Maar het gaat om heel ernstige incidenten, dat is nooit goed te praten. Iedereen heeft er een rol in om dat te veroordelen en niet te normaliseren. Ook de politiek en de media en ook de belangenbehartigers. Er mag nooit een excuus zijn voor dit soort intimiderende en extremistische overtredingen', aldus de NFE-directeur.

'Het zijn toch maar boeren', zo beschrijft Verhagen hoe boeren de prioritering door de overheid beleven. 'Stel dat zoiets bij de burgemeester thuis of in het gemeentehuis zou gebeuren. Zou er dan ook tien uur gewacht worden, voordat wordt ingegrepen?'

Activisten actief in 'cellen'

Een deskundige op het gebied van dierenextremisme, die liever anoniem blijft, spreekt van 'cellen' waarin activisten actief zijn, in steeds wisselende samenstellingen. Daardoor is het juist zo moeilijk voor de veiligheidsdiensten om er grip op te krijgen. Minister Ferdinand Grapperhaus van Justitie en Veiligheid maakt onderscheid tussen activisme en extremisme. Activisme zijn zaken die binnen de wet gedaan worden, extremisme zijn de acties die buiten de wet vallen.

Volgens de deskundige is de scheidslijn tussen activisme en extremisme erg dun. 'Ze hebben allemaal lijntjes. Het is ondoorzichtig. Mensen die actief zijn bij bijvoorbeeld Wakker Dier hebben ook weer lijntjes met andere groeperingen. Er zijn veel splintergroeperingen, ingebed in een grotere bewering. Ook de Partij voor de Dieren heeft natuurlijk contacten met dit soort activisten. Daarom sprak Tweede Kamerlid Esther Ouwehand zich halfslachtig uit tegen de stalbezetting.'

De activisten richten zich volgens de deskundige op de hele veehouderij. De pluimvee-, konijnen-, varkens- en ook de melkveehouderij blijven niet buiten schot. 'Pak het in de breedte aan, want de acties zullen blijven komen. Het liefst Europabreed.'