Veehouders moeten doorgaan, afbouwen of ombouwen

Publiekelijk praten over hun nieuwe plannen doen Brabantse veehouders niet graag. Ze zijn boos en teleurgesteld over de provinciale regelgeving en hebben weinig vertrouwen dat hun ideeën de eindstreep gaan halen.

ZLTO-ondernemerscoach Antoon Sanders sprak met veel ondernemers en stuitte op gemengde reacties. Zo zag hij in Reusel twee groepen ondernemers met eenzelfde toekomstperspectief. 'De ene groep was laaiend enthousiast, terwijl de andere groep het betoog helemaal afschoot.'

Emoties

Sanders heeft er alle begrip voor dat emoties bij veehouders hoog zitten. 'Stel je loopt tegen de zestig, wilt door, maar kunt dat niet betalen. Ik begrijp dat je vecht voor je gelijk.' Hij illustreert zijn betoog met een plaatje van een rouwcurve; hoe een rouwproces in de praktijk meestal verloopt.

'Bij slecht nieuws, zoals de verscherpte Brabantse milieuwetgeving, gaan veehouders van ontkenning en woede richting hun emotionele dieptepunt. Dat is vaak het moment dat mensen besluiten nemen. Vervolgens ontstaan berusting en de zin in nieuwe uitdagingen. Een perspectief van een ander type agrarisch bedrijf waar genoeg geld wordt verdiend, komt niet bij iedereen op elk moment aan.'

Blokkade

Volgens Sanders staan ook emoties als angst of schaamte over tegenvallende bedrijfsresultaten ondernemers in de weg om in gesprek te gaan. Hij ziet ook boeren die de aangeboden hulp 'niet nodig hebben'. 'We staan met een brede middengroep in contact. Onze grootste uitdaging is om met die andere ondernemers aan tafel te komen, die ons het hardst nodig hebben.'

In Bernheze zijn zestig gesprekken geweest met boeren. Daar is een aftrapbijeenkomst met 120 ZLTO-leden aan voorafgegaan. 'Op die bijeenkomst schetsen we wat er zakelijk op ondernemers afkomt, hoe de wereld verandert en wat dat voor de gemeente betekent.'

Duurzaam toekomstperspectief

Met individuele ondernemers wordt vervolgens thuis het gesprek voortgezet. 'Over hoe ze als persoon in elkaar steken, hoe de financieel-economische situatie van het bedrijf is en hoe zij omgaan met maatschappelijke thema's. Doel van het project is ondernemers en hun gezin een duurzaam toekomstperspectief bieden. Dat kan zijn doorgaan, afbouwen of het bedrijf ombouwen.'

Voorbeelden van de transitie krijgen aan tal van keukentafels vorm. 'Zoals een echtpaar achter in de vijftig dat van plan was om in 2028 te stoppen. Voor hun gemengde bedrijf moeten nu alle vergunningstrajecten in de juiste volgorde worden gezet om door te kunnen gaan. Met de inzet van verschillende disciplines en samen met de gemeente proberen we de puzzel te leggen.'

Begeleiding

Sanders ziet ook dat ondernemers juist voor bedrijfsontwikkeling kiezen en efficiënt gaan produceren voor de wereldmarkt. Of ze slopen hun stallen en zetten op dezelfde plek seniorenwoningen neer. In alle trajecten is volgens de ondernemerscoach behoefte aan persoonlijke en onafhankelijke begeleiding.

Vooral het ombouwen van een agrarisch bedrijf vraagt om specialistische kennis, merkt de ondernemerscoach. 'Kan er vermogen worden vrijgemaakt met de bouw van een woning of kan er een herinvestering plaatsvinden zonder eerst af te rekenen met de fiscus? Het vraagt om veel fiscale expertise. Voor ondernemers is het zaak bijtijds aan het ombouwen te beginnen.'