'Ik wil relevant blijven als boer'

John Koeleman (41) heeft de zaken goed op orde. Een mooi bedrijf met 125 melkkoeien, 20 droge koeien, 75 stuks jongvee en 75 hectare grond in gebruik. De koeien staan in een vrij nieuwe 0+6+0-ligboxenstal en in de aanpalende stallen heeft de jonge aanwas alle ruimte. De productiecijfers zijn met 10.500 liter, 3,60 eiwit en 4,50 vet prima.

De laatste jaren zette de melkveehouder in op het optimaliseren van bedrijfsprocessen, arbeidsefficiëntie en het behalen van goede resultaten. Een belangrijk onderdeel daarbij is de mineralenbenutting. Die is door gerichte bemesting en voederwinning hoog op het Achterhoekse bedrijf.

'We halen zo'n 50 procent van het eiwit van eigen land. In een heel goed jaar was dat zelfs 62 procent', vertelt Koeleman, die bij het puntjes op de i zetten in zijn bedrijfsvoering veel had aan de Kringloopwijzer en Vruchtbare Kringloop Achterhoek.

Uitslagen Kringloopwijzer

'In 2017 waren de uitslagen van de Kringloopwijzer top, ik dacht dat ik het allemaal goed in de vingers had. Maar toen kwam 2018', schertst Koeleman. 'Toen werd het allemaal een heel stuk minder. Door de droogte bleef de stikstof in de grond. We konden veel minder eiwit van eigen land halen en ik moest meer voer aankopen. Het was zelfs de vraag of ik de PlanetProof-doelstellingen ging halen.'

Koeleman heeft de afgelopen tijd geïnvesteerd in het sluiten van de kringloop, wat kruidenrijk grasland, een akkerrandje en een dak vol zonnecollectoren die het bedrijf qua energie zelfvoorzienend maken. Alleen weidegang ontbrak nog, want sinds de komst van de twee melkrobots in 2001 stonden de koeien opgestald.

'Dat beviel goed, want met de koeien op stal is het bemesten en de voederwinning beter te plannen en kun je de koeien een constanter rantsoen aanbieden.'

Waarom weiden

Waarom dan toch de koeien naar buiten? Omdat er vorig jaar een aantal dingen samenvielen: de minister bracht haar kringlooplandbouwvisie naar buiten, het Deltaplan Biodiversiteitsherstel werd gelanceerd, het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) wordt hervormd en FrieslandCampina kwam met het PlanetProof-concept.

'2019 wordt wat mij betreft echt een kanteljaar. Kringlooplandbouw en klimaat- en milieudoelen worden steeds belangrijker, de GLB-inkomenssteun zoals we die kennen verandert en er wordt gezocht naar nieuwe manieren van werken. De maatschappelijke opinie speelt ook een rol.'

Dat laatste is voor Koeleman overigens geen reden om de koeien naar buiten te doen. 'Nee, daar liggen harde cijfers aan ten grondslag. Ik heb door studenten van Van Hall Larenstein door laten rekenen of een derde robot, en dus meer productie door meer melkingen, rendabel zou zijn. Dat bleek niet het geval. Of ik moet meer koeien gaan houden, de stal uitbreiden en extra grond kopen', zegt Koeleman.

Meer vaste kosten

'Nog meer vaste kosten, dus. Terwijl ik, door de koeien te gaan weiden, zonder grote investeringen meer kasstroom kan genereren door de weidepremie en de PlanetProof-toeslag. Of het uiteindelijke financiële resultaat beter wordt, hangt af van de technische resultaten. Voldoende vers gras in de koe krijgen en krachtvoer besparen moeten we nog leren.'

Koeleman zet er vaart achter. De vergunning voor een koe-oversteekplek op de openbare weg is binnen, er ligt een roterend standweideplan op tafel en een groot deel van de weide-afrastering staat. 'Begin april moeten de koeien naar buiten. Het is goed weer, er zit nog veel stikstof van vorig jaar in de grond en het gras bruist de grond uit. Daar moeten we van profiteren.'

Weideseizoen 2019 is begonnen. pic.twitter.com/WWbLc2nvoy

— John Koeleman (@KoelJo) 2 april 2019

Uitdaging

Uitdagend vindt de melkveehouder het wel. Niet alleen om alles op tijd voor het weideseizoen af te hebben, ook om de mineralenbenutting zo optimaal mogelijk en de melk onder de koeien te houden. 'Ik leer nu veel, meer dan op school. Ik was gewend om te sturen op productieniveau. Nu is het andersom en ga ik sturen op de benutting van zelfgeteeld eiwit. De productie kan daardoor wat zakken', zegt hij.

'PlanetProof is eigenlijk als het spelen van de knock-outfase van de Champions League. Je krijgt de toeslag als je presteert, maar je kan er ook zomaar uit liggen. Het grijpt in op alle facetten van de bedrijfsvoering. Door de koeien te weiden, daag ik mezelf uit. Maar ik besef dat weiden niet voor elke veehouder te realiseren is. Weidegang is niet zaligmakend.'

Ondernemen is omgaan met wisselende omstandigheden, meent Koeleman. Stilstand is achteruitgang. 'Ik wil me niet over tien jaar realiseren dat ik de boot heb gemist. Ik wil relevant blijven als boer en de maatschappij laten zien dat 'gangbaar' goed genoeg is.'