Warmtenet gebaat bij optelsom gebruikers

Met het symbolisch dichtdraaien van de gaskraan en het openen van de warmtekraan werd paprikakweker Marcel Numan begin januari in één klap klimaatneutraal. Zijn bedrijf in Heerhugowaard wordt voortaan verwarmd met biowarmte van afval- en energiebedrijf HVC, geleverd via een warmtenet.

De komende jaren volgen veel bedrijven dit voorbeeld. De glastuinbouw heeft als doelstelling om in 2040 klimaatneutraal te produceren. Daarvoor zoekt de sector onder meer gezamenlijke oplossingen.

Nieuwe infrastructiuur

Een nieuwe infrastructuur van warmtenetwerken maakt uitwisseling van warmte van lokale, hernieuwbare bronnen mogelijk. Ook staat levering van restwarmte uit de industrie hoog op de agenda.

De koppeling van de warmtevraag van de glastuinbouw aan die van de bebouwde omgeving blijkt erg de moeite waard en maakt het draagvlak voor aanloopinvesteringen groter. Zo is in Zuid-Holland het plan voor de Warmterotonde vergevorderd. De Warmterotonde moet restwarmte uit de Rotterdamse haven transporteren naar steden als Den Haag en Leiden. Aftakkingen moeten ook de kassen in het Westland en Oostland bedienen.

'De potentiële besparing op aardgas voor deze regio's is enorm. In de zomer kan havenwarmte samen met aardwarmte 100 procent in de warmtevraag voorzien, in de winter circa 70 procent. Voor de piekbehoefte blijven voorlopig eigen bronnen nodig', vertelt procesmanager Warmte Hans van den Berg van Glastuinbouw Nederland.

Balans

'Als je de gebouwde omgeving, industrie en glastuinbouw koppelt, heb je energetisch en economisch een sterker verhaal', stelt Van den Berg.

'De stadsverwarming krijgt straks vanuit de haven water met een temperatuur van 100 graden. De tuinbouw kan vervolgens het retourwater van 70 graden aftappen en gebruiken als laagwaardige warmte. Door de aanvullende warmtebehoefte en warmtebuffers bij tuinbouwbedrijven is het systeem beter in balans.'

Een voorwaarde is wel dat ook externe CO2 beschikbaar komt, wil een leiding voor restwarmte zin hebben voor de glastuinbouw, laat Van den Berg weten.

Hernieuwbare bronnen

Tegenover restwarmte staan de hernieuwbare energiebronnen. Lokaal gaat de ontwikkeling hiervan rap door, net als die van lokale netwerken. Zo telt de glastuinbouw inmiddels achttien aardwarmtebronnen, waarvan de warmte in veel gevallen wordt gedeeld in clusters van tuinbouw- en soms andere bedrijven.

Ook laten steeds meer tuinders biomassacentrales en andere duurzame bronnen bouwen. Ze zoeken hiermee ook koppeling met andere afnemers. 'Deze ontwikkeling verloopt een stuk sneller. Het is minder complex en voor deze investeringen is wel SDE+-subsidie beschikbaar', vertelt Van den Berg.

Vervuilend

Er is ook kritiek op het gebruik van industriële restwarmte. De industrie draait immers op fossiele brandstof waar we vanaf moeten. 'Je hebt daarin de preciezen en de rekkelijken', stelt energiedeskundige Remco de Boer van De Boer Communicatie. De rekkelijken zien dat je niet van vandaag op morgen volledig bent overgeschakeld op duurzame energiebronnen. Ze vinden het zonde om restwarmte uit industriële processen niet te benutten.'

De Boer vervolgt: 'De preciezen zijn bang voor een 'lock in'. Straks zijn tienduizenden huizen afhankelijk van zo'n energiebron en daar kom je niet zomaar van af.'

Tegenstanders

Zowel De Boer als Van den Berg wijzen erop dat de industrie op den duur ook overschakelt op duurzame bronnen. 'Mensen die overal mordicus tegen zijn, zorgen ervoor dat de energietransitie uiteindelijk langer gaat duren', vertelt de energiedeskundige.

De glastuinbouw loopt volgens De Boer behoorlijk voorop. 'Ik heb daar grote bewondering voor. De glastuinbouw neemt een groot deel van de CO2-reductie van de landbouwsector voor zijn rekening. De sector is hier voortvarend in, ook al voor de komst van de klimaattafels.'