Roep om meer collectiviteit in uiensector

'Water krijgt te weinig aandacht in het onderzoek', vindt Gunter. Volgens hem bewijst het droge groeiseizoen van 2018 het belang van water. 'We moeten samen op zoek naar oplossingen voor tekorten of juist te grote hoeveelheden aan water en daarbij verder kijken dan alleen naar de landbouw.'

Gunter gebruikte deze week zijn inleiding tijdens de Themadag uien van Landbouwbeurs Noord en Centraal Nederland in Dronten om de term waterinclusief te introduceren. Hij doet dat in relatie tot de misoogst van 2018 en de lessen die de uiensector daaruit kan leren.

Impact van droogte

'De impact van de droogte en hitte is groot. In Nederland is dit jaar 1.000 tot 1.300 hectare aan uien daardoor niet gerooid', vertelt Gunter. 'Van dat areaal missen we de opbrengsten voor onze handel en daardoor raken we afzetbestemmingen kwijt. Verder raakt het de betreffende uientelers enorm in hun portemonnee. Zij hebben geen inkomsten, maar wel per hectare voor zo'n 5.000 euro aan onkosten.'

Gunter pleit voor onderzoeksprojecten en misschien wel een nieuw Deltaplan Water. Waterinclusief voor de uienteelt vertaalt hij in meer aandacht voor de bodemkwaliteit in relatie tot de waterhuishouding, verbetering van de beschikbaarheid van goed zoetwater en watermanagement in het algemeen.

Ontpoldering

Gunter stelt zich voor dat in sommige regio's ontpoldering wellicht de enige mogelijkheid is om zoet water te bufferen. Uientelers zouden daarvoor volgens hem zelf grond kunnen aanbieden. Ook vraagt hij zich af of beregenen met een groot beregeningskanon wel de beste manier is om water te geven. 'Mogelijk is druppelirrigatie ondanks de kosten veel rendabeler.'

De HOA-voorzitter concludeert dat water voldoende onderzoeksvragen oplevert. Wel nuanceert hij de situatie in Nederland ten opzichte van wereldwijde watervraagstukken. 'Het oprukken van de Sahel en vluchtelingenstromen in Afrika laten zien wat droogte kan doen. Daar moeten we onze ogen niet voor sluiten. Laat het een stimulans zijn om waterinclusief te denken.'

Samenwerking in uiensector

Waar Gunter wijst op het collectief belang van goed watermanagement, benadrukt algemeen directeur Peltjes van HLB dat samenwerking in de uiensector nodig is voor beheersing van probleeminsecten. 'In gebieden met een hoge druk moeten telers echt samen de strijd aangaan om plagen onder de duim te houden.'

Peltjes besprak in Dronten samen met Paul Goorden van Cebeco Agrochemie vanuit het ketenproject Uireka de gevolgen van het wegvallen van zaadcoating met Mundial, na komend jaar. De focus lag vooral op de bestrijding van uienvlieg, met daarnaast aandacht voor trips, bonenvlieg en ritnaalden. Peltjes zegt op termijn te streven naar een all-in-benadering voor alle probleeminsecten in de uienteelt.

Goorden legt uit dat in onderzoek voor de korte termijn wordt gezocht naar alternatieve middelen voor de zaadcoating. 'Voor de ontwikkeling van een geïntegreerd systeem kijken we onder meer naar de inzet van de steriele-insectentechniek (SIT), het toepassen van beslissingsondersteunende modellen en het benutten van natuurlijke roofvijanden. We werken ook aan de plantweerbaarheid.'

Steriele vliegen

HLB levert via bedrijfsonderdeel De Groene Vlieg de steriele uienvliegen die de basis vormen van SIT. Peltjes vertelt dat deze techniek al op ongeveer 30 procent van het uienareaal wordt toegepast. 'De productie van steriele vliegen is daar nu op afgestemd. Een geleidelijke verhoging is wel mogelijk, maar voor een forse areaaluitbreiding van SIT anticiperen we naar de toekomst toe op een ander kweekmodel van de steriele vliegen.'

Peltjes benadrukt dat voor het verlagen van de druk van uienvliegen de inzet van SIT op gebiedsniveau gewenst is. 'Hoe hoger de dekkingsgraad, hoe effectiever de beheersing. Als de druk collectief op een laag niveau blijft, dan zijn in dergelijke teeltgebieden per hectare minder steriele vliegen nodig.'

De prijs van SIT is volgens Peltjes vergelijkbaar met het coaten van zaaizaad. Ze wijst erop dat telers de techniek moeten beschouwen als basisbeheersing. 'Altijd geldt dat een goede monitoring van de insectendruk nodig blijft, om waar nodig op tijd de juiste aanvullende maatregelen te kunnen nemen.'