'We hebben een professionele vechtmachine opgetuigd'

Zien boeren het belang van belangenbehartiging?

'Ja, anders worden ze geen lid, of blijven ze dat niet. We moeten de contributie wel elke dag opnieuw waarmaken. We praten over 35.000 leden die waar voor hun geld moeten krijgen. Dan heb je het over het hele LTO complex; LTO Nederland voor nationale en internationale belangenbehartiging, de regionale organisaties die de belangenbehartiging doen naar de provincie, gemeenten en waterschappen.

Ik laat me niet aanpraten door Wakker Dier dat het allemaal vreselijk is

Marc Calon, voorzitter LTO Nederland

'Ik denk dat geen boer zonder kan. En vergeet niet het ledenvoordeel via LTO Bedrijven. Ik ken leden die daarmee meer besparen dan dat het lidmaatschap van LTO ze kost. We maken dat alleen onvoldoende zichtbaar. Ik vind dat we dat beter moeten doen.'

Wat is de relevantie van een belangenbehartigingsorganisatie voor een lid?

'LTO wil ervoor zorgen dat boeren zo goed mogelijk kunnen ondernemen en dat moeten ze ook merken in hun portemonnee. Er is bijvoorbeeld de laatste twee jaar behoorlijk geknokt om derogatie te behouden. Was dat niet gelukt, dan had dat de melkveehouderij tenminste 300 miljoen euro gekost. Reken maar uit wat dat scheelt per melkveehouder.

'De 2 miljard euro die niet naar de verlaging van de dividendbelasting gaat, gaat nu naar het mkb. Het verlagen van de vennootschapsbelasting van 25 naar 16 procent levert voor land- en tuinbouwbedrijven met een bv-structuur veel belastingvoordeel op.

'Door de terugkeer van het ministerie van Landbouw hebben we veel meer invloed in Den Haag, al kun je daar niet direct een bedrag aan hangen. Onze lobby tegen een gedwongen krimp van de veehouderij en voor Crispr-Cas kwamen in het regeerakkoord. En kijk naar het Gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Onze regering wilde minder afdragen aan Europa en korten op het GLB. Daarvan zeggen wij: maar dan wel voor alle lidstaten, niet alleen in Nederland. Het gevolg is dat het GLB-budget maar 3 procent gaat krimpen.'

Levert het lidmaatschap voldoende op?

'Ik denk dat boeren een fractie betalen van wat het oplevert. Kijk wat je aan toeslagen krijgt via de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland en zet dat af tegen je contributie. Gaan we dat blijven redden uit vrijwillige contributie? Ik vraag het me af.

'Als we 63 procent van de productie georganiseerd hebben, betekent dat ook dat 37 procent niet meebetaalt, maar wel gratis meelift op de resultaten die we behalen. Jij betaalt voor je buurman. Daar moeten we mee ophouden.'

Bent u tevreden over de uitkomst van het onderzoek naar dekkingsgraad van LTO?

'Van alle bedrijven in de land- en tuinbouw is gemiddeld 53 procent bij LTO Nederland of gelieerde organisaties aangesloten. Die bedrijven vertegenwoordigen 63 procent van de agrarische productie in ons land. Dat is een behoorlijk hoog percentage. Er zijn weinig organisaties die in de buurt komen. MKB-Nederland zit ergens rond de 20 tot 30 procent. De vakbonden komen niet aan de 10 procent.

'LTO is een brede organisatie, met een sterke vertegenwoordiging in alle regio's en sectoren. Met traditioneel een hoger aandeel onder de grotere bedrijven en bedrijven die de potentie hebben om te groeien en investeren.

'We willen representatief blijven. Om de zoveel jaar herhalen we dit onderzoek. Wageningen University & Research voert het uit.'

U kunt boeren niet verplichten om lid te worden.

'Nee, maar we doen wel ons best om het zo aantrekkelijk mogelijk te maken. Verder gaan we steeds meer regelen in de keten. Dat is de reden waarom we de vereniging Agri NL zijn gestart. Dit is een nieuw netwerk van de grootste Nederlandse bedrijven in de agrifoodsector en LTO Nederland. Onze wijze van produceren moet zo zijn dat het geen negatieve effecten heeft op de omgeving of volksgezondheid.

'We streven naar een landbouw die gewaardeerd wordt omdat ze in harmonie is met de bevolking, met respect voor mens en dier. We hebben vier speerpunten: het opzetten van het kwaliteitsmerk Agri NL, klimaat, verwaarding van mest en smart farming.'

Hoe kijkt u naar de groeiende weerstand tegen schaalvergroting, vooral die in de veehouderij?

'Dat minder boeren meer produceren komt ook door de technologische ontwikkeling. Dat kun je niet tegenhouden. Als mensen zeggen dat we terug moeten naar vroeger, denk ik aan mijn vader. Hij kroop met een krukje onder de koe. Ik heb discussies gehad over grote stallen. Dat die slecht zouden zijn voor de dieren, is kletspraat. We moeten een productie hebben die voldoet aan de hoogste eisen van dierenwelzijn. En dat doen we als de beste. Ik laat me niet aanpraten door Wakker Dier of een politicus dat het allemaal vreselijk is. Dat is gewoon niet waar.

'Er is ook schaalverkleining. Er zijn boeren die puur regionaal produceren en het direct aan huis afzetten. De spreiding in de land- en tuinbouw is groter geworden. Die heterogeniteit en verbreding maakt de sector sterker. Multifunctionele landbouw is om die reden ook een goede ontwikkeling.'

Wat is de grootste bedreiging voor de sector?

'Er zijn twee dingen die we niet moeten verliezen: markttoegang en een stabiele munt. Onze grootste bedreiging zijn neigingen tot nationalisme en protectionisme. Want we zijn een exporterend land. Als Colombia een heffing legt op diepgevroren friet, is dat één ding. Als ze in heel Zuid-Amerika dat idee krijgen, hebben we een probleem. Dat heeft rechtstreeks gevolgen voor de prijs van consumptieaardappelen in Nederland en België.

'Ten tweede: de munt. Toen ik begon met mijn bedrijf in 1984 betaalde ik 12,8 procent rente. Zet dat eens af tegen de huidige rente. En hoe komt het dat we zo goed kunnen exporteren in West-Europa? Juist, door die stabiele euro.'

Maakt u zich zorgen over de brexit?

'Een harde brexit zou voor groot onheil voor de Nederlandse land- en tuinbouw kunnen zorgen. We waarschuwen, met MKB-Nederland en VNO-NCW, voor barrières aan de grenzen. We doen er ook wat aan. We organiseerden een brexit-event in Londen en Brussel voor politici en ambtenaren, om te waarschuwen voor een harde brexit. Dan kunnen mensen zeggen: LTO slaat nog geen deuk in een pak boter.

Ja, wij alleen niet, maar ons voorstel deden we met Fransen, Duitsers en Engelsen. Daarmee helpen we om de zaak de goede kant op te krijgen. We gaan zien of de deal van May erdoorheen komt.'

Hoe staat het met de reorganisatie van LTO?

'Ik constateer dat de organisatie staat. De vakgroepen werken. We hebben een team medewerkers zitten waarvan ik denk dat het goede professionals zijn. Daar ben ik trots op. Hetzelfde geldt voor onze bestuurders. Die mensen lopen dag en nacht voor de vereniging.

'We hebben in korte tijd een professionele vechtmachine opgebouwd en worden in Den Haag en Brussel gezien als de vertegenwoordiger van de Nederlandse land- en tuinbouw. Daar kan de belangenbehartiging in menig land een puntje aan zuigen.'

Wat kan beter?

'We moeten beter uitleggen wat het probleem is, wat we eraan doen en wat we bereiken. Er staat in het regeerakkoord bijvoorbeeld 'er komt geen krimp in de (rund)veehouderij'. Krimp is voor lobbygroepen en links-Nederland bijna een mantra.

Dit is via het regeerakkoord gekeerd. Ik zie het ook weer terug in de beleidsdocumenten waar we het tot nu toe telkens weer uit weten te krijgen.'

Hoe staat het met het fosfaatdossier?

'Het goede nieuws is dat we met zijn allen onder het fosfaatplafond zijn gekomen en daarmee de derogatie hebben binnengesleept. Onze leden hebben de afgelopen jaren veel voor hun kiezen gekregen, als gevolg van marktwerking en nieuwe beleidsregels.

'Het is begrijpelijk dat met name melkveehouders die in de knel zitten door de invoering van het fosfaatrechtenstelsel ontevreden zijn. Veel melkveehouders worstelen met de gevolgen van deze nieuwe wet. Ondanks deze worsteling hebben de meesten hun zaken inmiddels op orde. Maar een groep melkveehouders lukt dit niet. Zij ervaren de last als disproportioneel, om uiteenlopende redenen.

'LTO heeft dit jaar meermaals bij LNV aandacht gevraagd voor deze groep, helaas zonder resultaat. Dit betreuren wij. Binnen de wet zijn geen mogelijkheden om deze melkveehouders tegemoet te komen, zonder dat de sector als geheel verder moet krimpen.'

Waar moet LTO mee aan de bak?

'We zijn terechtgekomen in een situatie waarin we een enorme hoeveelheid regels hebben. We moeten naar meer doelvoorschriften, in plaats van middelvoorschriften. Neem het stikstofplafond. Aan de nitraatrichtlijn wordt op 97 procent van de landbouwgrond voldaan. 3 procent voldoet niet, maar er komt toch een strengere richtlijn voor iedereen. Dat frustreert boeren.

'We moeten daarom van generieke naar specifieke normeringen. Laten we naar een systeem gaan waarbij je de aan- en afvoer van mineralen registreert. Het verlies moet je belasten. Dan gaan boeren daarop sturen. We moeten sturen op de professionaliteit van de ondernemer, anders lopen we muurvast.'